|
| |
| |
| |
[XXXVI. Quid enim mihi est in caelo]
| |
| |
| |
| |
Quid enim mihi est in caelo, & à te
quid volui super terram?
Psal. 72.
| |
VVant vvat is my in den hemel, ende
vvat hebbe ick van u begheert op der
aerden?
Psal. 72.
| |
WAt vvil ick dan al bespieden
Off in hemel, off op aerdt,
Off in zee noch dieper-vvaerdt?
Alder-liefste daer u-lieden
Niet en baeckert met u schijn
Wil ick iemmers oock niet zijn.
'K vveet de vreughden van den hemel,
'K vveet de schatten al-ghelijck
Van de zee, en Aerde-rijck:
Maer sy zijn min als gheschemel,
Min als roock, en min als niet
Soo dijn ooghe daeraf vliedt.
O ghy hemel! ô ghy eerde!
Van u dryen ick verschée!
Ick en achte noch in vveerde,
Noch uvv' schatten allegaer
Als ick miss' mijn vveder-paer.
'K voele somtijdts my ghedreven
Nu ter aerde, dan ter locht,
| |
| |
Somtijdts naer het bracke vocht:
Maer helaecen! vvat kant gheven
Als die ooghe van my svvicht
Daer in mijn behaeghen light!
Op dat ick my sou verrijcken,
En mijn vinnigh hert versaen
Hebb'ick doen in d'aerde gaen,
Om uyt die te moghen strijcken
Dat hem daer bedoken houdt.
'K hebbe doen den buyck opschulpen
Van ons Moeder alghemeen,
En haer schatten brocht by-een:
Maer vvat hevet konnen hulpen,
Dat sy my zijn aenghevloeyt
En nu teenemael vernoeyt!
Dus soo ghinck ick oock versoecken
Met de Magellaensche strandt,
En die ver-gheleghen houcken
Off daer iet mocht beter zijn.
'K hebb' die kusten over-vaeren
En ghevvaeght soo mijnen boot
In den vvacken Thetis schoot,
En mijn ooghen gaen verklaeren
In de schoonheydt ongheleent
Van't ghepeereldt en 't ghesteent.
| |
| |
En Robynen oock vol viers
Hun van my daer visschen lieten
Soo dat ick haest há mijn deel
Van soo menigh schoon Iuvveel.
Voorts soo sagh ick t'alle kanten
Op Hydaspis rijcken boordt
Schoone peerels kommen voort.
Hoe vvel dier en kostelijck
Ligghen vuncken in het slijck.
Maer helaecen! dit ghepeerelt
Dese steenen soo ghesocht,
En met soo veel moeyte brocht
Uyt 't ael-eynde van de vvereldt,
Hebben aen my niet ghebaedt,
Noch oock mijnen lust versaedt.
Waerent dan niet vremde saecken
Dat ick nerghens iet en vandt
'T zy te vvaeter off te landt
Om mijn hertien te vermaecken
Noch dat allegaer dit goedt
En dé stillen mijnen moedt?
Soo ghinck ick dan by my selven
Rijpelijck eens overslaen
Off ick naer de locht vvou gaen
Die ick konstigh sach om-vvelven
Van dit vvijde-vvouste deel.
'T luste my daer te besichten
| |
| |
Van die Cristalijne sael,
Al vvaer ick de sterre-lichten
Flickeren sach onder-een,
En hun oude danssen léen.
Maer off ick tot mijnen luste
Sach den hemel in een vier,
Noch en vvas het niet een sier:
Want soo hy maer eens en ruste.
Op Alcydes schouvvers bloot
Was hem 't onvermoghen groot.
Het began my te vernoeyen
Dat ick op dees hooghe pleck
Hielt soo langhe mijn vertreck,
Dus ghinck ick soo verr' my spoeyen
Dat ick d'aerde die daer lagh
Maer voor eenen bal en sach.
Alle berghen my ontschoven
Soo oock van ghelijcke déen
Alle torrens, alle stéen,
En dat ick kost sien van boven
'T scheen dat d'aerd' en haer ghedruys
Maer en vvas een slecken-huys.
Hoogher vvas ick dan de Maene,
Hoogher dan den gulde stoel
Waer uyt Phoebus sijn ghebroel
Neder-sendt op dese baene,
Immers soo my docht ick tré
Siet my nu eens dan verheven,
En gheraeckt met volle spoet
| |
| |
Daer te sien is alle goedt;
Daer de peerels net ghedreven
Zijn 't paveyssel van de straet
Daer men alle daegh' op-gaet.
'T is alhier dat ick ontmoete
Die ghelijcker-handt aen my
Blijdelijck doen hunne groete.
Daer een ieghelijck soo singht
Dat den Hemel vveder-klinght,
O ghy hemel! ô ghy sterren!
O paleys! ô Koninghs-hof!
O ghy Enghels die daer vverren
En soo reyen handt aen handt
In dat volle vreughde-landt!
Och vvaer ben ick? 'k hebt vergeten.
Wat ist dat ick my verhief?
Als ick missen moet mijn lief
Wil ick van gheen Enghels vveten,
Iae ghy hemelick vveer-legh
Há nu vveet ick mijn begheeren
Treckt de liefste van my héen,
Off sou hy van my verveeren,
O ghy hemel! ô ghy aerdt,
Eeuvvelijck daer henen vaert?
Alexander heeft ghekreten
Soo men hem gaf te verstaen
| |
| |
Dat hy luttel há ghedaen,
En dat hy noch moeste vveten
Meer als eene vvereldt stondt.
En off ick oock há verkreghen
Al die vvereldts onder my,
Iae noch duysent duyst daer by
Wat vvaer ick daermé bedeghen
Als ick elcke vvereldt acht,
Min te zijn als mijn ghedacht!
'T ghene dan die heele ronde
Van den aerderijckschen kloot
Met den Hemel alsoo groot
En begreep tot gheenen stonde
Want helaecen ick moet lijden
Al dat ick hier heb gheiaeght
Noyt en hevet my behaeght;
Dus ô Godt ick sal my mijden
Ghy zijt d'Aerde, Zee en Locht
En den Hemel die ick socht.
| |
| |
| |
Quid enim mihi est in caelo, & à te
quid volui super terram?
Psal. 72.
| |
VVant vvat is my in den Hemel, ende
vvat hebbe ick van u begheert op der
aerde?
Psalm. 72.
| |
Hugo de S. Victo. in arrhâ animae.
ICk bidde u / seght my mijne siele / wat is't
doch dat u ghereydt / ende dat ghy boven al
zijt beminnende? Ick weet dat u leven is de
liefde / ende dat ghy sonder de liefde niet en
soudt konnen leven. Aensiet de wereldt / ende
al dat in haer is / ghy sult daer vinden veel-
derleye schoone ende aenlockende ghedaenten
die verwecken de menschelijcke gheneghent-
heden / ende onsteken de begheerten der ghe-
ner die hun daeraf laeten dienen naer het ver-
scheyden behaeghen dat sy daer in zijn vin-
dende.
Het goudt ende kostelijcke steenen hebben
hunnen luyster / het vleesch vertoont hem seer
fraey op die schoone aensichten / tapitserijen /
kostelijcke kleederen / schoone boorden van
goudt en̄ van silver verlieven de ooghen door
hunne kostelijckheyt ende verscheydentheydt
van verruwen: wilt my eens / bidde ick u / on-
derrichten / wat u van al ditte alderbest soude
aenstaen / om voor u eygen eeuwelijck te mogē
| |
| |
ghenieten! want ick ben versekert dat ghy
van al dit hier boven gheroert iet zijt bemin-
nende / oft en maeckt ghy daer af geenderhan-
de werck / soo moeter iets anders zijn dat u be-
kommert / ende dat ghy wel soudt willen heb-
ben.
| |
Aug. in Ps. 145.
Wat soude u ter wereldt konnen aenstaen?
wat saecke wilt ghy verheffen? wat is't dat
ghy wilt beminnen? Waer ghy u met het
vleeschelijck ghevoelen zijt keerende soo siet
ghy den hemel ende de aerde. 'T ghene ghy
bemint ter aerden / is aerdtsch; 't ghene ghy
bemint in den hemel / is lichaemelijck; nu
hebdy alreede soo langhen tijdt gheleeft in on-
nutte bekommernisse / beslaeghen met de ver-
scheydentheydt van uwe wenschen / daeraf
ghy als-noch zijt draeghende de lick-teecke-
nen verdeelt zijnde door verscheyden liefde /
alomme ongherust / ende nievers met ruste.
Gaet in u eyghen selven / ende soeckt eens den
aen-rechter van alle saecken die u ter aerde
waeren ghereyende / ghy en sult niet beter ge-
vonden hebben als te weten dan dit ende dan
dat. Bedenckt eens het goudt / het silver / de
ghedierten / de gheboomten / de wellusten / ende
met een woordt de gheheele wereldt; daer-
naer bedenckt den hemel / wat sult ghy daer-
houden voor het alderschoonste / als de sonne /
de maene / ende de sterren? leght die al te sae-
men by een / het sal al goet wesen / want Gode
| |
| |
heeft alle dinghen seer goedt gheschaepen;
van alle die en salder niet wesen / oft ten sal
hebben sijne besondere frayicheydt / door de
welcke de weerdicheydt van hunnen schepper
bedecktelijck u wordt aenghedient. Ghy ver-
wondert u in het werck / bemint den werck-
man / noch en zijt soo niet bekommert met
't ghene datter ghevrocht is / dat ghy daerom
zijt afgaende den werckman van dien; want
die dinghen die hy ghevrocht heeft om u be-
sich te houden zijn onder u / om dies wille dat
hy u ghemaeckt heeft om te wesen onder
hem.
| |
Bonav. soliloq. cap. 1.
De menschelijcke siele gheschaepen om
Godt te begheeren / en vindt niet dat buyten
Godt haer soude wesen te kleyne / daerom met
goeden rechte en kan haer niet ghenoeghen al
dat buyten Godt soude wesen. Maer mijne
siele slaet wel gaede dat men u in plaetse van
bruydt niet en achte eene onghetrouwe over-
speelster / indien ghy meer bemint de ghiften /
dan het herte van die u de selve is ghevende.
Wee u is't dat ghy faelt in sijne paeden / in-
dien ghy voor hem bemint sijne teeckenen / en-
de dat ghy niet gaede en slaet door het ver-
standt van eenen ghesuyverden gheest het
ghene die schoone klaericheydt u wilt onder-
rechten / wiens teeckenen ende voetstappen
zijn de eere en̄ de schoonicheyt van all schep-
sels: Indien ghy misschien u-selven noch
| |
| |
niet en kent ô schoonste der vrouvven,
komt uyt ende volght de stappen van de
kudden, dat is de rede-loose schepsels / die zijn
de voetstappen van uwen Schepper: maer
ghy den spieghel van die alder-heylighste
Dry-eenicheydt. Soo zijt ghy dan gheacht
veel weerdigher dan al dat ghy zijt aenschou-
wende. En voedt uvve lammerkens, on-
trent de lommer-hutten der Herders. Dat
is / keert uwe ghedachten tot de reyen der En-
ghelen / aen de welcke ghy bynae ghelijck zijt
in nature / ende sult eens wesen mede-erfghe-
naem in die eeuwighe blijdschap.
| |
Bonav. cap. 1. soliloq.
Helaes! mijnen Heere / nu kan ick't ver-
staen; maer ick schaeme my te belijden dat
de bevalligheden ende de uytnemende schoo-
nicheden van u schepsel mijne ooghen hebben
bedroghen / noch ick en hebbe niet eens ghe-
docht dat ghy in schoonicheydt alle schepsels
te boven gaet / aen het welcke ghy maer het
minste druppelken uwer volmaecktheydt en
hebt toe-gheeyghent. Want wie heeft den
hemel verciert met sterren / de locht met ghe-
voghelte / het water met de visschen / de aerde
met plantsoenen / ende met bloemmen? maer
alle dese wat zijn sy meer dan een glinsterken
van uwe schoonicheydt? de soeticheydt van
u schepsel heeft oock bedorvē mijnen smaeck /
ende ick en bemercke niet dat ghy als heu-
nich waert veel soeter; want ghy hebt aen
| |
| |
den heunigh ende aen alle schepsel hunne jae
uwe soeticheydt gheschoncken. Den geur van
u schepsel heeft oock bedroghen mijnen reuck /
ende ô goedertieren Iesv ick en hebbe niet ge-
weten dat uwen geur te boven gaet alle spece-
rijen. Den ydelen soen ende de valsche ver-
luydende stemme van u schepsel heeft oock
mijn ghehoor bedroghen / ende ick en hebbe
niet gheweten oft ghevoelt hoe soet ende aen-
ghenaem dat wesen uwe uyt-spraecken in de
monden uwer uytghelesene.
| |
Bernar. medit. cap. 9.
Mijn gemoet wordt ghedreven van het een
ghedachte tot het ander / het wordt verandert
door verscheyden bekommernissen / ende door
verscheyden gheneghentheden / op dat hem
ten minsten soude versaeden door de verschey-
dentheydt der selver dinghen / die't selve niet
moghelijck en zijn te versaeden.
| |
Aug. soliloq. cap. 13.
Maer dit weet ick / ô mijnen Heere / mijnen
Godt / waer dat ick ben sonder u / soo en ben
ick niet wel / niet alleenelijck uytwendich /
maer oock inwendich / aenghesien allen over-
vloedt ende alle koeverheyt buyten Godt my
maer ghebreck en is en̄ armoede. Ick sal versaet
vvorden soo saen u lof en̄ eere sal verschijnē.
| |
August. soliloq. cap. 30.
De siele mijn Godt die ghy gheschaepen
hebt / houdt soo wonderbaer veel van uwe
grootdaedicheydt / dat sy van u alleen / en̄ van
geen ander en soude konnen versaedt worden;
want u hebbende / haeren wensch is volko-
| |
| |
men / ende daer en blijft uytwendich niet meer
om te wenschen; want soo sy uytwendich
iet is wenschende / 't is voorseker dat sy u in-
wendich niet by en heeft / u hebbende en soude
sy niet voorder konnen wenschen; want soo
ghy alleene zijt het opperste goedt / en heeft sy
nieuwers meer naer te wenschen: maer sy be-
sit u / als wesende alleenelijck het alder-op-
perste goedt.
| |
Nazian. carm. de externi hominis vtilitate.
Siet den winter / ende den somer / de Lente
ende den Erft / den dagh en̄ de nacht / die door
hunnen omme-loop ghebieden over den tijdt /
den welcken sy doen aenkomen ende wederom
vergaen. Ick sie den hemel / het water ende de
locht / jae daer en boven alle het ghene daer is
roerende / en̄ al dit en is my niet nieuws / noch
en kan my niet ghenoeghen. O mijnen Heere /
mijnen Godt / gheeft my liever een ander we-
reldt die my bath gereye als dese tegenwoor-
dige / voor de welcke ick soo veel ellende bē ver-
draeghende. Ten anderen ick en vraeghe niet
meer naer al datter roert op der aerden / ick
laete de aerde aen die aerdtsche / de werelt aen
de wereldtsche / noch ick en begeere geene we-
reldt / dan u alleene / die de oorsaecke sult wesen
van mijne ruste / ghelijckerwijs ghy zijt van
mijne wenschen.
| |
Aug. in Ps. 102.
Waer dat ick my keere / en̄ wende / soo wort
van my verfoeyt al dat ick besitte / al is't by
aldien dat ick daerom te vorē gewenscht heb-
| |
| |
be. Wanneer sal dan mijnen wensch in het
goedt eens moghen versaedt worden? O Hee-
re nimmermeer en sal ick doch konnen ver-
saedt worden door sterffelijcke oft vergancke-
lijcke saecken. Wilt my doch iet toeschicken
dat eeuwich is ende onverganckelijck. Wel
aen dan mijne siele / soeckt nu voortaen dat u
mach goedt wesen; want misschien eens an-
ders goedt is gheleghen in andere saecken / ende
alle schepsel besit sijn eyghen besonder goedt /
achtervolgende den aert van sijn nature. Het
is van noode dat ieghelijck weet het gene hem
gebreeckt / en̄ waerinne dat gheleghen is sijne
onvolmaecktheyt / ende soecke den middel om
die te verbeteren. O redelijcke siele / soeckt nu u
goedt / niet en is u goet dan Godt alleene, die
is u opperste goedt / dat is te segghen u goedt.
Wat sal hem behoeven wiens goedt is het al-
deropperste goet? daer zijn noch minder goe-
den / die oock schijnen goet te wesen. Wat isser
goedt voor de beesten als de penssen te vullen /
wel te weyden / wel te slaepen / te loopen ende
te rennen / te leven sonder sieckten oft plaegen /
en̄ huns ghelijcke voorts te brenghen. Soeckt
ghy al dus-daenen goedt? mede-hoir Christi /
verheught ghy u om dat ghy met de beesten
zijt een bedegen? stiert uwe hope tot het goet
van alle goedt / tot hem die in het goedt ver-
saedende is uvve begheerte.
| |
Gisl. hom. 5. in Epist, ad Rom.
Hoort de woorden vandē Prophete: Want
| |
| |
vvat is my in den hemel? ende bath voorts:
vvat hebbe ick van u begheert op der aerde!
als oft hy hadde geseydt: Ick en wensche niet
van al dat in den hemel is / noch van al datter
op der aerden is: maer ghy alleene zijt den
middel-punct van mijne wenschen.
Dat is te segghen / ghy zijt mijn deel / op u
alleene ben ick ten vollen van alle saken voor-
sien / noyt en hebbe ick iet anders ghetracht
dan u alleene te mogen verwerven voor mijn
erf-deel. Ick en hebbe noyt ghewenscht om
eenighen rijckdom / noch om eenigherhande
wellusten des werelts. My en behoeft niet die
van u ben opghenomen / noch daer en is niet
meer in den hemel / dat ick meer wille soeckē.
Niet hebbende / hebbe ickt allegader / want
ick hebbe Christum; en̄ al hebbende in hem /
en soecke ick gheenen anderen loon; want hy
is den loon en̄ de vergheldinghe van alles.
| |
Bern. de diuersis affectionibus animae.
Want de siele en begeert niet anders / noch
sy en soeckt niet anders van Godt dan Godt
selve / op dat sy metter waerheydt ende metter
herten mach roepen dese woorden vanden
Psalme: Want vvat is my inden hemel, ende
vvat hebbe ick van u begeert op der aerden?
mijn vleesch heeft my begheven, soo doet
oock mijn herte, ô Godt van mijn herte, ende
mijn erf-deel inder eeuvvicheydt. Want het
en is niet meer om heur eyghen liefde / oft om
heur eyghen selven / dat dese liefde dus geerne
| |
| |
soude ontfanghen eenich gheluck oft eenighe
eere; maer sy keert haer gheheel ende gants
tot Godt / om haere begeerten alleen aen hem
te naghelen / daer dat is al het volkomen van
haere begeerte / om dat dien grooten Koningh
haer soude leyden in sijn slaep-kamer / en̄ dat
sy haer met hem soude voegen / ende hem vol-
komelijck naer heuren wensch ghenieten.
| |
Aug. in Psal. 72.
Sonder twijffel sy heeft ghesien het goedt
dat aldaer voor haer bewaert wierdt / en̄ ver-
voert door de ghedachten van sulck eene on-
sprekelijcke saecke die noyt ooghe ghesien en
heeft / noch oore ghehoort / noch ghekomen in
het menschelijck herte. Sy en heeft niet ghe-
seydt / dit oft datte is my in den hemel: maer
vvat is my in den hemel? wat is het gene dat
ick hebbe in den hemel? hoe groot is't? hoe-
daenich is't? ende met een woordt / wat hebbe
ick in den hemel? en̄ wat hebbe ick van u be-
geert op der aerden? ghy bewaert voor my in
den hemel onverganckelijcke schatten / iae u
eyghen selven; en̄ ick hebbe van u begeert op
der aerden 't ghene dat daer besitten de god-
deloose en̄ de quaede menschen / te weten / gout /
silver / peerels / ghesteenten / daervan voorsien
wesen de booswichten / ende veel oneerbaere
Vrouwen. Ick hebbe al dese saecken ghe-
wenscht op deser aerde / als kostelijcke saken /
al is't by aldien dat mijnen Godt hem selven
voor my in den hemel is bewaerende.
| |
| |
| |
August. medit. cap. 40.
De blijdschap des herten is my ontrocken /
mijn lacchen is vergaen in schreyen / mijn
vleesch heeft my begheven, soo doet oock
mijn herte, ô Godt van mijn herte, en̄ mijn
erf-deel inder eeuvvicheyt. Mijne siele heeft
gheweygert vertroost te worden / ten zy door
u alleene mijne eenige soeticheyt. Want vvat
is my in den hemel, ende vvat hebbe ick van
u begheert op der aerde? Ick begheere u / ick
verwachte u / ick soecke u. Mijn herte heeft
tot u gheseydt: Ick hebbe ghesocht u aen-
schijn, ende ick sal u aenschijn ô Heere aen-
soecken, en keert u aenschijn niet van my.
| |
Amb. in Orat.
Ghy weet dan / ô Godt / kender van alle
herten / dat ghy my zijt aenghenaemer / niet
alleene als de aerde / oft al datter inne is:
maer aenghenaemer dan den hemel selve / en̄
al dat in den hemel soude moghen wesen.
Want ick beminne u boven den hemel / ende
boven de aerde / ende boven al dat daer in sou-
de zijn begrepen.
| |
Aug. soliloq. cap. 20.
Want al dat den hemel omringhelt ende
besluyt is veel minder dan de menschelijcke
siele / die gheschaepen is om te besitten het op-
perste goedt / door wiens besittinghe sy de eeu-
wighe saelicheydt soude be-erven.
|
|
Auteursrechtvrij