Den val ende op-stand vanden coninck ende prophete David
(1620)–Justus de Harduwijn–
Auteursrechtvrij
[pagina 1]
| |
Met by-voegh van de Seven leed-tuygende Psalmen.
TWas nu dat domme Liefd’ sonder te sijn vermoeyt,
Quam den ghewoonen wegh lichtelijck af-gheroeyt:
Om met zijn schaedich vier dit aerde-rijck t’ontsteken,
Ende der menschen rust soo t’eenegaer te breken;
Als hy hem crijghs-ghesint heel trots inwaepen vandt,
By dat schoon hooft-ghebouw van ‘tPalestijne-landt.
Ghelijck de snelle valck willend’ heur prooy bedrieghen,
Heur mijdt van in het vlack de selve naer te vlieghen,
Maer schiet van achter aen, duyckende tusschen ‘triet,
Tot dat sy haeren slagh bequaemelijckst aensiet;
Soo speelt hy met dien Held zijn oude loose kuren,
Besigh in het verbreen van Solima de muren:
Want hy voor-seker weet, hoe dat van Iesse ‘tbloet
| |
[pagina 2]
| |
Moet door sijn boeverij eens struyckelen den voet.
Wel, sprack dit argh ghedrocht: sullen oock mijne straelen,
Op desen Coninck groot, nimmermeer lof behaelen?
Al is’t schoon dat hy leeft de Weerelt door vermaerdt,
Van t’hebben eenen Reus’ verslingert op der aerd,
Sal ick hem desen pijl in ‘thert niet connen setten,
En maecken hem een slaef van mijne vremde wetten?
Sal dit begonnen werck door my niet sijn ghestaeckt,
Dat hy tot zijn’s god’s eer nu daeghelijcks op-maeckt?
Iae, iae het moet gheschien. Ick ben die’t al doe beven,
Ick ben van oudder eeuw’ al-winder hier ghebleven.
My heeft Semiramis die hoogh-gheboren Vrouw,
Bekennende mijn macht, toe-gh’eygent heur ghebouw
Van ‘tsassem Babylon. Ick ben die met verwonder,
Hier alle dinck verkeer, dat boven was is onder.
Ick ben van Sodoma den oirspronck all-all-een,
Daer dat het sulpher-vier verbrabde calck, en steen.
Door my quam het Griecks heyr voor Troyen aen-ghevoldert:
Door my de vlacke zee met schepen wiert ghefoldert:
Door my, en mijne const lagh Sampson diën Heldt
Sorghe-loos in den schoot van Dalida gheveldt,
Die zijn nood-wendigh hair heeft listigh afgheschoren,
Waer door hy sijne cracht, en leven heeft verloren.
En nu daer mijne macht d’heel Weerelt heeft ghesien,
Meynt David te gaen vrij en ‘tselve te ont-vlien?
| |
[pagina 3]
| |
Meynt hy te leven soo in zijn’ hoogh-moede lusten?
Meynt hy te grijsen soo in still’heydt ende rusten?
Neen: neen, hy is verdoolt, of’t hem is lief, of leet;
Van my wort hem ghekockt, dat hy noch nouw en weet;
Daerom laet my met hem een weynigh tijd’s ghebeeren,
Ick zal hem haest zijn hert inwendelijck doen sweeren.
Dit hebbende gheseydt, van stonden hy op-vloogh,
Vittende zijnen pijl in ‘tmidden vanden boogh,
En track als eenen Spie door alle des stades wijcken,
Of hy konst vinden yet dat David sou ghelijcken:
Om te dien dwaelen best zijn yverigh ghemoedt,
Het welck Godt was bekent soo oprecht, en soo goedt.
Hy vindt daer Bersabe een schoon volmaeckte beelde
Die leefde met heur paer in vreughden, en in weelde
Hy vindt dat niemandt haer in schoonheidt is ghelijck,
Noch in Ierusalem, noch in het Ieudsche rijck:
Hy aensiet heur ghelaet, heur zebaerheydt, heur wesen,
Heur voor-hooft wel ghemaeckt, en maetigh op-gheresen,
En heur wind-brouwen twee ghewelft op sulcke maet,
Als inde locht ghecromt den Reghen-boghe staet:
Hy siet oock eenen glantz die glinstert uyt haer ooghen,
Dat Poebus niet en sou dusdaenighen vertooghen:
Immers een Vrouwe-beeld volmaeckt in alle leen,
Al of het uyt Albast waer constelijck ghesneen.
Twee aeremen hy siet, wit, sacht, en dun gheaedert,
| |
[pagina 4]
| |
En duysent schoonicheen daer toe by een vergaedert.
Een vriendelijck ghelaet, een leven altijt bly,
Een lacke lackicheydt, een soete toouery,
Soo dan nu dit cleen wicht ghereedschap hadd’ ghevonden
Om zijns Vyands ghemoedt te krincken, en te wonden;
Werpt wegh bogh’ ende pijl, en blaest zijn fakel uyt,
En vlieght soo naer ‘tghesicht van dien nieu-vonden buyt.
Light daer, sprack hy, en roest, ghy mijn onnutte schichten,
Nu ick besitten magh dees twee schoon ooghe lichten:
Light daer, ghy mijne torts’, bogh’, pijlen alghelijck,
Dees ooghen alle bey begeer’ ick voor mijn rijck:
Want wel sulck een gheweer vind’ ick te sijn hier binnen,
Al oft waer om een hert van coper t’over-winnen.
Zy sijn ‘tonblusschich vier, daer ick me branden wil,
En teghen alle man vrij commen in gheschil.
Zy sijn mijn toeveraers, mijn pijnders, mijn beulessen,
Mijn haecken, die in’t mergh van David sullen klessen.
Hier me Cupido sweegh. En Bersabea merckt
Dat crachtelijck, en stil, yet wonders in haer werckt.
Want soo zy niet seer veel en placht op haer te letten;
Allinskens zy beghint heur aensicht te blancketten.
Men wort daer by ghewaer, hoe dat de selve, nooyt
Te voren ghinck soo fraey, of costelijck ghetooyt.
Zy is meer dan te veel sorgh-vuldigh op heur handen:
Zy spieghelt, en zy vrijft zeer dickmael heure tanden:
| |
[pagina 5]
| |
Z’ontvlecht somtijts heur hair, fijn, blond en sacht-ghecrult,
’Twelck Zephyrus terstont met aessemen vervult:
En doet langhs heuren hals soo fledderen die hairkens,
Al oft het waeren al veel waeter-blauwe baerkens.
Somtijts bindt zy dat op, ghelijck Diana placht,
Als zy door het Bosch-wout gaet drevelen ter jacht.
Somtijts zy dat besaeyt met peerels, en robijnen
Die van dien gulden tros zeer rijckelijk af-schijnen.
Maer dit onnosel schaep en is noch niet bekendt,
Waer toe dees nieuwigheydt zal nemen haeren endt,
Wat hier door al verdriets een leckerken zal brouwen,
Om eenen grooten Prins te bringhen in ‘tbenouwen.
Somtijts zy haer verheught, vliedende ‘tSon-ghebroel,
Te trecken bangh van hitt’, naer een loof-hutte coel:
Of onder ‘tgroen bevangh der loover-rijcke linden,
Als haspelt tusschen die de reuselingh der winden,
Somtijts van sorghe vry is’t dat zij haer vermeydt,
In heuren lust-hof schoon, zeer constigh afgheleydt
In haeghen alderley, die achter, ende voren,
Elck in zijn vier-kant staen seer aerdigh op-gheschoren
Als haeghen van Cypres, van Myrrhus, en Laurier,
Van Vinkoort, Roosmarijn, en fijnen Eglentier.
Den soete voghel-sangh, die s’hoort van alle sijen,
Comt daer oock heuren gheest verquicken, en verblijen,
Als zy van tusschen ‘trijs of ‘tlommerachtich riet
Den cleynen Nachtegael hoort gorghelen zijn liet.
Als zy daer de Leeuwerck hoort vreughdigh tiere-lieren,
| |
[pagina 6]
| |
En dien siet langhst de locht al tuymelende swieren,
Als sy de Quackel hoort hoe sy ghedurigh quackt
Heur brekekex Coax, en naer den reghen snackt.
’T Musschen ghesierick heesch’, der Duyven lief roekoucken,
En ‘sReygers luy gheschrey commende uyt verre houcken,
Des Couckcouks ouden lul, en ‘tSpitters soet gheluyt,
Der Cyskens Cnoteringh, en ‘sSpreeuwen wildt ghefluyt.
In ‘tmidden deses Hofs ontwerpt haer een Fonteyne
Van waeter altijt versch, coel, silver-claer, en reyne,
‘Twelck uyt een bronsen beeld constigh om hooghe pruyst,
En van daer wederom in een wit marmer buyst,
Hier comt sy somerdagh heur hitte dicks verkoelen,
En haer wit Lichaem bloot afwasschen, ende spoelen.
Maer laes! wat help’et al? nu dese coelte soet
Gheblusschen niet en kan haer brandende ghemoet,
Noch van dat slim ghedrocht de blicksemen, en straelen,
Die het met duysent duyst doet uyt haer ooghen daelen.
Soo dick als uyt de Locht de snee ter aerde valt,
Of haegel daer den windt me caetst en werre-balt,
Wanneer hy op de Zee bestrijdt de diepe colcken,
En suyght het yssel cout uyt de gheswollen wolcken.
Den Coninck hy dan schiet die uyt zijn hoogh ghebouw,
Lagh besigh met t’aensien de schoonheydt deser Vrouw,
Die siende wiert gheraeckt laes! David dien Prophete,
David dien grooten Gheest, dien Hemelschen Poete,
| |
[pagina 7]
| |
God’s Sangher, God’s Soldaet, God’s alderliefste kint
Dat hy ter weerelt heeft soo grootelijcks bemint.
Ach wie kan wederstaen der liefden stille crachten!
Ach wie kan hier ontvlien zijn doodelijcke schachten;
Siet hoe hy zijnen bogh’ herpeest, spant ende treckt:
Siet hoe hy zijnen pijl vol-aerems inne treckt,
Die hy soo rechte schiet, dat hy snuyft in zijn herte,
Waer door het selve lijdt onsprekelijcke smerte.
Met dees ghetrefte scheut wort dan den Ieudschen Heldt
Als den Salmander, laes! levend’ in ‘tVier gheveldt.
Hy sucht, hy ducht, hy peyst, hy en can niet gherusten.
Zijn sinnen sijn verwert, in duysentigh onlusten;
Ha Coninck! die u quael noch niet ter deghe en kent,
Iae selfs noch niet en weet, wie u is zoo ontrent,
Sal een vernutselt wicht u meester moeten wesen,
En ghy dien Meester groot van ‘tselve sijn verwesen?
Laes! hoe sijt ghy verkeert? Ick sie een Bersabe
Meestersse van u hert, en van u vrijheydt me.
Ghy sijt maer heuren knecht, en slaeve van heur minne,
En zy is u Princess’, u Vrouw, u Coninghinne.
Al ‘tghen’ dan David spreeckt, al ‘tghen’ hy dicht, of schrijft,
De liefde ‘tzijnen mondt, en ‘tzijnder penn’ uyt drijft.
Liever heeft hy in d’handt een droeve torts te vaeten,
Dan met den Schepter, rijck, te rijden achter straeten.
Liever voert hy den bogh’, dan eene Harpe schoon:
| |
[pagina 8]
| |
Liever den wimpel draeght dan d’Israelsche croon.
Aenmerckt, hoe nu een kint van Dauid is verwinder!
Hoe Dauid dan dit kint gheworden is veel minder.
Hy leght, en hy herleght, hoe, en in wat manier,
Dat hy eens alderbest mocht raecken uyt dit vier.
Hoe hy oock insghelijcks dees schoonheydt zal ghenieten,
Die hem het leven doet, dagh, ende nacht verdrieten.
Wat middel dan, of raet, om blusschen desen brandt?
Hy roept haer, en zy comt: hy groet, hy biedtse d’handt.
Siet wat de groote doen! Eerst gaet hy haer vereeren
Met rijckdom, goet, en gheldt, en costelijcke cleeren:
En valt allinxskens voort in ‘talder snootste quaet,
Dat zy naer luttel tijdt bevrucht, en swangher gaet.
Aldus wort dan gheheylt zijn vleeschelijcke wonde
Daer by zijn Siel versmoort in gruwelijcke sonde
Sonder dat die hem vrought, of eenighsins oock knaeght.
Maer ‘tspel hem al ghereydt, en wel te keur behaeght;
Tot dat een nieu beroert her-gheesselt zijn ghedachten,
Die hem bedroeven doet zijn daeghen en zijn nachten.
Dat is, dat hy nu vreest den eere-loosen naem,
Van Over-speelder snoo, vol schandelijcke blaem.
Want het was recht den tijdt, dat den Man hem gheneerde
Verr’ van zijn huysghesin, en verre van zijn eerde,
Inden winckel van Mars: al waer hy voor zijn landt,
Aen ‘sVyants cryghel heir boodt cloeckelijck den tandt,
| |
[pagina 9]
| |
Bereet ter dier plaets het leven te vercorten,
En mildigh voor de zijn’ het inghewandt te storten.
Den Coninck hem ontbiedt: hy volghende ‘tghebodt
Smijt stracks ter Legher uyt, verlaetende zijn rot
En stellende de Vrouw, met ‘thuysghesin aen sijde,
Comt recht tot zijnen Prins, dien hy met ‘taensicht blijde
Seer heuschelijck begroet, verbaest dat hy dien vindt
Soo somber, en soo stil, soo droef, en onghesindt.
David hem siend’, en weet wat hy best zal versieren.
Hy vraeght, en hy her-vraeght, naer alle de quatieren,
Of hem oock insghelijcks den Vyandt yvers sterckt,
Of hy hem oock bedelft, ende bebolle-werckt.
Vrias voor den Prins veerdich het lijf te waeghen,
Beantwoort allegaer zijn Princelijcke vraeghen.
Helaes! o aerem bloedt! die niet en wort ghewaer
Hoe dat de droeve doot u vleyende volght naer.
Maer soo nu David hoort dat hy weer sou vertrecken,
Soo vroegh als hem den dagh op aerde-rijck sou strecken,
Sonder nochtans tot huys te stellen eenen voet,
Of bieden aen zijn lief een inckelijcke groet;
Zijn hert by-nae beswijckt, en hy en weet hoe maecken
Van vreese, dat in ‘tclaer ghekommen sijn zijn saecken:
Wel dan: wat nu ghemaeckt, om te scheen uyt ‘tbemoen?
Den middel hy ghebruyckt, die de ghewelde doen.
Liever laet hy een moordt in ‘therte-bloedt hem sincken,
| |
[pagina 10]
| |
Dan langhe noch te sijn, in dit quaet achter-dincken.
En hy is heel den nacht in commernisse groot,
Hie hy dien goeden Man zal offeren ter doot.
O Liefde, valschen dief! meyn-eedighen Verraere!
David God’s liefsten Vriendt wort nu een moordenaere,
Die, eer hy u oynt sagh, en u-hier heeft ghekent;
En hadde niet dan ‘tVier des Hemels hem ontrent.
Ha ghy oncuyssche lust! hoe diep zijn u afgronden,
Versmoorende de Siel in menighte van sonden!
’Twas Nacht, soo dat alree het sterre-licht vergult
Hadde de duyster locht met sprietelingh vervult.
‘Twas Nacht, soo dat nu oock de silver-witte Maene,
Met heur moor-peerden frisch door-rende ‘sHemels baene.
Een yder neemt zijn rust: maer David all-een waeckt,
En in de volle gloed van zijne liefde blaeckt:
Herlegghend’ hoe hy best Vriam zal ont-lijven,
Om alsoo in zijn eer, en vuylicheydt te blijven.
Hy neemt de penn’ in d’handt: het schijnt hy wonder peyst:
En naer een traeghe wijl met eenen schijn gheveyst,
Den Legher hy beschrijft, als van ghewichte zaecken,
Die schenen het heel landt nootsaeckelijck te raecken.
Maer het is al beblomt, besuyckert ende vals
‘Tis om den goeden mensch te bringhen om den hals.
‘Tsijn brieven van bevel, om hem te moeten setten,
Ghedurenden den slach, in de ghebroken letten.
| |
[pagina 11]
| |
Immers dat hy de dood gheensins en can ontgaen,
En daermen hem oock best moght lichtelijck verslaen.
Soo nu Aurora vroegh heur rooskens gaf te riecken,
En dat den dagh begonst al blosende te kriecken;
Vrias is te been, hy treckt met zijn bescheet,
Goetsmoedts naer zijne dood die voor hem is bereet.
Wel hoe? ghy slechten bloed! waer wilt ghy henen loopen?
Weet ghy niet dat gh’ u leet sult tijds ghenoegh becoopen?
Ach laes! ‘tis te vergheefs hy gaet zijn ganghen voort,
En wort alsoo terstont onnoselijck vermoort.
Maer onder tusschen, Godt die altijdt gaet zijn ronde,
Die met een oogh’ door-siet de nieren tot den gronde,
Merckt desen moorder vreet, vol van oncuyssche daet,
Noch niet te sijn versaet in allegaer zijn quaet.
Den goeden man, hy moort, en sonder herte-roere
Bestaet hy noch de Vrouw t’aen-veerden voor zijn hoere.
Als dan Godt seer vergramt door dees verhertheydt groot,
Doet springhen onder hem den aerderijckschen cloot,
Soo dapper, hy ontknoopt den blicksem, en den donder
Dat al te keeren schijnt dat opperste tot onder,
En ditte niet ghenoegh: den Hemel oock bevreest,
Verbaestheydt, anxst en vrees’ met banghigheydt aen-reest.
Het beeft al datter is, ghelijck het loof der linden
Als ‘twort met vollen blas beschuyfelt vande winden.
D’Inghelen sijn verstrooyt, als duyfkens allegaer
Die snel den Sporewaen comt vlieghen achter naer.
| |
[pagina 12]
| |
Want siende een vremde saeck in d’Hemelen nu brouwen
Hun vleughels zy ghelijck al-bevende toe-vouwen:
Niet wetend’ in het minst de reden, of het slot,
Waerom hem soo verbelght den alder-hooghsten Godt.
Ist’t weerom, seyden zy, dat hy onstopt de sluysen,
Om den mensch uytter aerd noch eens te doen verhuysen!
Oft is der eeuwen loop nu t’ eene-mael volbracht,
Dat moet te niete gaen het menschelijck gheslacht!
Of zal den aerdschen vloer, ‘tghebouwssel van zijn handen,
Als nu door ‘tblicksem vier tot asschen toe verbranden!
Want hun indachtich is, dat dit al moet gheschien:
Dat d’aerd oock niet en can den noot-gheval ontvlien.
Een over-schoon stuck wercks vertoont hem inden Hemel,
Welck quaelijck yemandt siet, door den claer-lichten schemel
Die d’ooghen over-glanst, het is den Sit-stoel schoon
En van den hooghsten Godt den alder-hooghsten throon,
Ghevrocht uyt lauter gout: van welcken self de kanten
Sijn costelijck gheboort, met fijne diamanten.
Het is den Rechter-stoel, uyt welcken Godt ghebiedt,
Uyt welcken hy heel d’aerd met eender oogh’ bespiedt
En al het aerdsche Vee, met al de vlugghe schaeren,
En alle dat door-vloeydt Neptuni bracke baeren.
Men seght dat neven dien oock twee Ghesusters staen:
D’een is Gherechticheydt, die ‘tquaet alhier ghedaen
Terstont ghehouden is wel straffelijck te vreken,
En ‘tgodde-loos ghespuys te buyghen, en te breken:
| |
[pagina 13]
| |
En tot teecken ghewis, dat God dit soo begeert;
Gheeft haer de volle macht van t’handelen het sweert.
Ghenaede d’ander is, die met oidmoedichede
God’s toorenigh ghemoed stelt wederom in vrede:
Die oock, als zy het quaet met traenen siet bedouw’t
Haer Susters straffend’ handt meestendeel teghen houwt:
Wel hoe dan? seyde Godt, zal dit soo al ghebeuren,
Sonder dat ick de Aerd doe splijten, ende scheuren?
Die den mensch inne-slock, en levende versmacht,
Om dat hy zijnen Godt soo snoodelijck veracht.
Hebb’ ick hem niet ghemaeckt een hooft-stuck in ‘tbesonder,
Van alle mijne daedt, vervult met alle wonder?
Hebb’ ick aen hem ghedaen veel min als d’Inghels schoon,
Hem stellend’ op het hooft d’onsterffelijcke croon?
Hebb’ ick oock niet voor hem de voghelen doen clemmen;
De visschen insghelijck het waeter doen beswemmen?
En hebb’ ick niet altijt zoo veelderhande Vee,
Doen trappelen voor hem door de begrasde wee?
Zoo oock met cudden groot doen bleeten, ende loeyen,
In ‘tmidden van het veldt de schaepen ende koeyen?
Hebb’ ick hem niet ghegunt heel d’Heerschappije groot
Over al dat behelst den aerde-rijckschen cloot?
Op hope, dat hy sou op-heffen het ghesichte
Naer d’Hemels, van mijn handt het conste-rijck ghestichte:
En singhen zoo den lof, die my all-een toe-staet,
En loven my altijt in alle mijne daet?
| |
[pagina 14]
| |
Voor my magh wel het saet van Iacob neder-buyghen,
En aen elck t’ aller hur’ mijn gunstigheydt ghetuyghen,
Door wie, dogh, is’t gheschiet, dat Pharo met zijn heir
Ghinck slaepen onverhoedts in ‘tdiepste van het meir;
Alwaer hy wiert versmacht, verdroncken, en ghedolven,
En Israël all-een vertrotsende de golven,
Hielt Cloeck den vasten padt ghemaeckt met mijnder handt
Soo effen, en soo schoon als ‘talder-vastste landt!
Ick en heb niet in ‘tstil, maer wel door mijn trompetten
Aen Iuda cond ghedaen ‘tinhouwt van mijne wetten
Op dat hy door de die sou wesen onderricht,
Om niet te dwaelen soo van ‘teeuwigh-waere licht.
Iae selfs die gulde Sonn’, wiens raeyssel ick doe blincken,
Sal soo langh als die schijnt, den yver goet ghedincken,
Dien ick hun hebb’ ghetoont. Seght my, const ick noch meer,
Dan dat ick tot heur hulp, de stil staen haeren keer?
Sulck sal oock van mijn gunst, als ick was aen-ghebeden
Ghetuyghen de Iordaen, en al die stercke steden,
En ‘sVyants, kryghel heir, met wel soo menigh Heldt,
Door my, al t’hunder gunst, in ‘tswaere jock ghestelt.
Daer, die der slaevernij hadden geproeft de banden,
Met cracht hebben geerft al de beloofde landen.
En David, om dat hy slechts my wat heeft ghediendt,
Hebb’ ick hem niet gheweest als Vaeder, ende Vriendt?
Hebb’ ick hem niet vereert, en niet ghegunt te loone
Voor al soo cleyn een daedt de Israelsche Croone?
| |
[pagina 15]
| |
Hebb’ ick hem niet voorsien van wapen, en van cracht,
Als hy den Philistijn soo vromelijck bevacht?
Hebb’ ick oock niet aenhoort zijn kermen, en zijn suchten,
Als hy voor Saul moest dagh ende nacht gaen vluchten?
Soo langh’: tot dat ick brack zijn lasterigh ghemoedt,
En dat hy Gelboe besprinckelde met bloedt.
Maer al is’t dat ick my voor hem dus hebb’ ghequeten;
Wat baet-het als hy nu zijn Godt zoo heeft vergheten,
En uytter hert ghestelt? Och! ick sie hem versmoort
Met ‘tLichaem ende Siel in Over-spel, en Moort.
Ach! siet Vriam eens; o vraeck! vast teghen mijne voeten.
O ghy Oncuyschaert vuyl! o ghy Doot-slaegher vreet!
Ick zal u haest doen sien al u aenstaende leet:
En insghelijck den schrick, en gruwel van uw’ sonde,
Booswight! als ick u zal uyt-roepen tot den gronde,
En tseffens schrabben uyt, door al dit boos op-stel
V eere, naem’, en roem uyt gheheel Israël.
Ghenaede siende Godt onstelt in desen toren,
Valt voor zijn voeten neer, hem houdende dit voren.
O eenigh-eeuwigh Godt, en dooght doch nimmermeer,
Datmen u anders noem dan goedertieren Heer.
Laet u, in desen naem altijdt een-paerigh loven;
Want u bermertigheydt gaet uwe straf te boven:
Zy is’t die daer vervult heel ’s Weerelds ronden bol,
Daer van locht, vier, en aerd met ‘twaeter wesen vol:
Maer indien u belieft, den sondaer te verkrincken;
| |
[pagina 16]
| |
Doet eerst in zijne Siel een innigh leet-schap sincken,
Misschien sal ‘tselve sijn soo rouwigh en soo goedt;
Dat het wel stillen zal u toorenigh ghemoedt.
Dit en was nouw gheseydt, de bitterheydt des Heeren
Saghmen stracks wederom in soetigheydt verkeeren.
Hy sprack, nu merck ick wel, hoe dat ghy, o Ghenae!
Mijn vraecke slaet te neer. Dat hy dan onderstae,
Voor alle zijn bedrijf, alsulck een herde boete,
Dat die eens metter tijdt mijn bitterheydt versoete.
Al dit alsoo gheseyt terstont, en op de vluggh’
Verkiest hy eenen Post die achter zijnen ruggh’
Twee vleugelen daer draeght van verruen verscheyen,
Als in den Regen-bogh’ hun strepe-wijs uyt-spreyen.
Een snee-wit kespe-cleet zijn hielen over-deckt,
En schoon blond-gulden hair zijn schouders over-streckt
Het welck al met den windt wort hers en ghintz ghedreven;
Aen wiën hy beveelt, dat hy hem sou begheven
Te vlieghen metter veert tot Nathan zijnen vriendt,
Die in Ierusalem voor een God-spraecke diendt:
Om soo van stonden aen den Coninck te verconden
D’afgrijse leelickheydt van zijn moordaede sonden:
Dien hy oock straffen zou in ‘topenbaer, en stil,
Dien hy sou maecken cond den goddelijcken wil:
Tot dat hy kenne schuld, en roepe, laes! ochermen!
Op hop’, dat hem misschien den Hemel sal ontfermen.
| |
[pagina 17]
| |
Terstont desen Propheet volghende God’s bevel
Gaet vinden in sijn hof den Vorst van Israël:
Segghend’, een wonder saeck doet my tot u hier commen,
O Coninck, eene saeck, waer in elck moet verschrommen.
Het grouwelijckste stuck, van eenen die is rijck
Van Ossen menigh duyst, en schaepen insghelijck.
Desen heeft voor ghebuer erghens een aerem slaeve
Van wie een schaepken cleyn was d’alder-rijckste haeve:
Daer hy zoo veel af hiel; dat’t nutte van zijn broot
En sliep oock allen nacht in ‘tmidden zijnen schoot.
Nu het is eens gheschiet, dat desen Heere machtich,
Een maeltijdt heeft ghesticht zeer costelijck, en prachtich:
En spaerende zijn Vee heeft hy stout, als een dief
Het schaepken af ghehaelt, ‘twelck dien bloed had zoo lief.
En noch al niet ghenoegh, hy heeft hem doen ont-lijven,
Op dat zijn dieverij still’ en bedeckt sou blijven.
David hier in ontstelt: Dees’ over-lasten groot,
Sprack hy, die sijn al weerd een schandelijcke doot.
Waeroppe den Propheet met twee ghloeyende ooghen,
En wind-brouwen ghefronst hem ditte gaet vertooghen,
En seght hem onversaeght: Schrumt, tautert, ende beeft
Ghy godde-loosten Prins die opder aerde leeft.
Ghy sijt den moordenaer, die sulcks hier hebt bedreven.
Is dit tot danckbaerheydt der wel-daed u ghegheven?
Ghy, die daer maer en waert een herder in u landt;
Draeght ghy van Iuda niet den schepter in de handt?
En heeft Godt niet ghestelt tot cleyn-verdienden loone,
Op u ondanckbaer hooft de Conincklijcke croone?
Ha moordenaer onkuysch! comt ghy noch voor de lien?
| |
[pagina 18]
| |
Derft ghy noch alsoo stout naer d’Hemelen op-sien?
En merckt ghy u misdaedt niet grof ghenoegh te sijne,
Om daer voor t’onderstaen de gruwelijckste pijne?
Onkuysch, moordaedigh mensch! merckt ghy niet dat u hert
Door-knabbelt, en door-knaeght, jae heel op-gh’eten wert!
De sonde, David, is’t, die met grooten ghekriele
Heeft vonden haeren nest in u vervuylde siele.
Daeromme nu ghedinckt, dat den tijdt commen sal,
Die u, en u gheslacht sal bringhen t’eenen val.
Die u door bloeden crijgh, door pest, en diere tijen
Benouwtheydt zal aendoen van over alle zijen.
Dit en was nouw gheseydt, of het vol-anxstich sweet
En brack den Coninck uyt tot tuyghenis van leet:
En wordende zijn selfs, gaet hem in tranen wasschen,
Biddende dat hem God dogh niet en wil verrasschen.
Hy comt van zijnen throon, en met een straffe vuyst
Op zijn betraende borst boet-veerdelijcken buyst.
Het is hem al te by: hy gaet hem selven haeten:
Hy is te vreen de croon, en ‘trijcke te verlaeten.
Altemets van de Liefd zoo doet hy zijn beclagh:
Altemets hy vervlouckt den vlouck-weerdighen dagh,
Dat hy eerst heeft ghevoelt de tooverende straelen,
Sie hy nu, och helaes! zoo diere moet betaelen.
De Liefd’ is nu verhuyst, zijn gheestelijck verstandt
Houwt hem heel onder ‘tjock van God’s gheweldigh’ handt.
Maer wat zal David doen? Nathan door soetichede,
Pooght wederom zijn hert te stellen in de vrede:
Versekerende vast, dat zijn druckigh misbaer
Alree nu heeft ghestilt God’s toren allegaer.
| |
[pagina 19]
| |
Maer laes! ‘tis te vergeefs, David en kan niet dincken
Hoe dat Godt zijn ghenae dus lichtelijck sou schincken.
Hoe Nathan hem meer troost; hoe hy meer traenen stort:
En hoe oock sijne quael wert min, en min verkort.
‘Tvaert met hem alleleens, ghelijckmen kan ghemercken
Met ‘tVoghelken te sijn, ‘twelck swaddert met zijn vlercken,
Ghetuymelt sijnd’ in’t goor, daer’t wel uyt waude sijn:
Maer wat dat’t doet, of niet; het is verloren pijn:
Want soo’t zijn vleughels smijt om lichter uyt te raecken;
Hoe dat’t hem door het slijck belemmerder gaet maecken.
Soo, Nathan die vertreckt, hem latende ‘tghesucht,
De hop’, en de wan-hop, den ankst, en het gheducht,
Gh’lijck een schip, datmen siet zeer wagghelen, en hellen
Als twee winden verscheen, het selve commen quellen;
Soo is’t met David laes! de Hop’ hem teghen houwt:
Van d’ander zij, de vrees’ hem wederom benouwt.
Hy vlught, siet, van de Son de daeghelijcksche lichten,
En hy gaet sijne woonst in duyster grotten stichten.
Een uyt-ghehouden roots’, een diep-holligh vertreck
Ghereyen hem all-een, op dat hy hem bedeck.
Recht buyten Conincks hof staen twee verheven rootsen
Daer hy dicks Echo doet sijn clachten weder-bootsen:
Tusschen de des’ hem streckt een woust, en conckel hol
Van somberheydt en schrick, en duysternissen vol,
Al waer hy opden voet, en sonder te verbeyen
In bitterheydt der Siel zijn sonden gaet beschreyen:
Segghende, van nu voort zoo ghev’ick u verlof,
Dat ghy sult sijn mijn huys, dat ghy sult sijn mijn hof.
Dat ghy oock van eeuw’, tot eeuw’, ghetuyghenis zult draeghen’
| |
[pagina 20]
| |
Van alle mijnen druck, van alle mijnen plaeghen.
O sterre-lichten schoon, verguldende de locht,
Aenmaerckt waer my mijn sond’, helacen! heeft ghebroght.
Siet van een Coninck groot den hoogh-moed af-ghesneden:
Siet hoe hy is van Godt heel onder voet ghetreden!
Soo ghy-lien hebt ghesien ter Weerelt mijn gheluck;
Ten minsten oock aensiet den teghenwoirden druck.
Dees clachte dus ghedaen: ter eeuwigher ghedincken
Doet zijn yvoiren Harp beweghelijck her-klincken:
En offer zijnen Godt in ‘tmidden het verdriet,
Soo menigh-eeuwigh-mael een leet-betuygigh liedt.
|
|