Een schild met everzwijnen

Donderdag 23 juni 1988

Aan de weg die van het dorp naar Hertgank loopt, staan vijf kleine arbeiderswoningen tegen elkaar. Twee van die huisjes staan er totaal verbalemond bij, de andere worden bewoond door oude mensen. Nu vertelde Jan Gerlach mij daarstraks dat de diamantair Keppler de huur van die mensen opgezegd heeft: hij is van zins op die plaats een manege te bouwen. Voor die honkvaste oudjes blijft er maar één uitweg: ze moeten naar het rusthuis in... Miereik. Toen ik dat vernam, voelde ik de everzwijnen op mijn schild onrustig worden. Na de middag reed ik naar het lusthuis van de diamantair. Olga Pauwels, de vrouw van de diamantair, lag in een tuinstoel te zonnen. Zij droeg een bikini, en op haar hoogzwangere buik lag een gele handdoek. Bijna helemaal weggedoken achter mijn schild liep ik op haar toe. Ze zag de everzwijnen niet, want ze vroeg eerder bars hoe ik in de tuin geraakt was. En toen ik antwoordde dat het tuinhek openstond, begon ze woedend op Marie te roepen. Marie echter gaf geen teken van leven. Net toen ik wilde voorstellen naar Marie op zoek te gaan, vroeg ze hoogst onvriendelijk: ‘Waarvoor heb je me nodig? Mijn man zit op dit ogenblik in Londen. Hij komt pas morgen weer naar huis.’

Ik vertelde haar de tragedie van de mensen die op hun oude dag uit het paradijs verdreven werden. ‘Het is niet fair,’ pleitte ik. ‘Ik liet me vertellen dat die lui heel hun leven voor je grootvader werkten. Je grootvader schreef hen in tegen het minimumloon, zodat ze nu een onbeduidend pensioentje hebben...’

‘Mijn grootvader deed wat ze vroegen!’ bitste ze. ‘Die lui waren geen minimumloners. Integendeel! Maar aan belastingbetaling hadden ze een broertje dood.’

‘Dan had je grootvader hen tegen zichzelf moeten beschermen,’ meende ik.

Ze kwam rechtop zitten in haar stoel. ‘Luister,’ zei ze nijdig. ‘Mijn

[p. 107]

grootvader is dood. Over wat hij moest doen hebben wij niet te oordelen. Die huisjes zijn een schande voor het dorp. Zie jij dat niet?’

‘Neen,’ zei ik. ‘Ik zie alleen maar dat er alweer onnodig ellende wordt aangericht door mensen die nooit genoeg geld hebben en die zelfs over lijken gaan om nog wat meer binnen te rijven.’

Ze lachte kort en schel. ‘Waarom help jij die mensen niet? Binnenkort komen er in Ykele vele percelen bouwgrond te koop... Bouw jij dan voor die sukkels een huis!’

‘Ben je gek?’ vroeg ik. ‘Waar zou ik het geld halen?’

‘Hoho!’ riep ze patetisch. ‘Hoor dat aan! Denk jij dat wij niet weten dat jij Maddy Gilissen haar geld hebt afgetroggeld? Uren in het rond spreken de mensen er schande over! Een oud mens zo belazeren...’

De wilde zwijnen sprongen zo bruusk uit mijn schild naar voren dat ze me verrasten, me meesleepten... ‘Jij bent het vieste wijf dat ik ooit ontmoette!’ siste ik. ‘Jij bent door en door rot... Ik heb heel mijn leven mijn plicht gedaan, gewerkt... Nooit kreeg ik van iemand één frank toegestopt. En wat heb jij in je leven gedaan? Geteerd op de sjans van je voorouders! Geprofiteerd! Geroddeld en gelasterd!’

Haar gelaat was afschuwelijk vertrokken. ‘Daar ga je voor boeten, paljas!’ riep ze. ‘Jij vliegt hier weg! Daar ben ik zeker van! Maak dat je wegkomt, of ik laat de rijkswacht komen...’ Ze hapte naar adem. ‘Marie! Marie!’

Ik achtte het welletjes. Zonder haar nog een blik te gunnen liep ik naar mijn wagen. Ditmaal was ik zeker de verslagene niet. Ik liet niets achter op het slagveld... Nu echter besef ik maar al te best dat het zo niet verder kan. Een pastoor die zijn parochianen de huid vol scheldt, is de rechterhand van God niet, én zeker de plaatsvervanger van Jezus van Nazaret niet. Ik baal als een stier van verdraagzaamheid en vergevensgezindheid. Ik wil me niet meer laten verlammen door lijdzaamheid. Ik wil niet meer wanhopig worden van al die glorierijke kristelijke deugden.