Een schild met everzwijnen

Donderdag 24 december 1987

‘Tijdens de kerstvakantie loop ik weleens langs,’ zei Veva. Al dagenlang sta, zit en lig ik op haar te wachten. In de avondmis daarstraks speelde een jongen van de fanfare ‘Stille Nacht’ op zijn trompet. Alleen om dat bravourestukje te horen waren de Ykelenaars in groten getale opgekomen. Na de mis bleven enkele praatgroepjes achter op het kerkplein. Glimlachend en knikkend - op-en-top een mens van goede wil - stapte ik over het kerkplein naar de pastorie. Niemand wenste mij een vrolijk kerstfeest. Een tijdje vocht ik met de verleiding om toch nog naar Wildeborne te rijden, maar ik

[p. 64]

was er zeker van dat mijn... desertie bij moeder niet in goede aarde zou vallen.

Gelukkig liep ik na mijn ziekenbezoek verleden maandag binnen in de Grand Bazar. Ik kocht er een fles cognac... gekondenseerde gezelligheid. Net toen ik mijn eerste glaasje gedronken had, ging de bel. Veva? Beroesd stond ik op... Voor de deur stonden... zes jongelui, drie meisjes en drie jongens. Leden van de Pastorale Raad voor de Jeugd van het dekanaat Miereik. Verbouwereerd liet ik de bende binnen. Toen ze achter een glaasje cognac zaten, verklapten de vormingswerkers en -werksters het doel van hun komst... Huns inziens moesten de jongeren in eerste instantie niet naar de Kerk worden gelokt, maar moest de Kerk naar de jongeren toe stappen. De jongeren hadden trouwens een verouderd kerkbeeld, het woord ‘Kerk’ deed hen denken aan een pastoor die 's zondags de mis doet. Ook in Ykele moest er een parochieteam gevormd worden dat allerhande projekten op het getouw zou zetten: bij voorbeeld vormingsavonden rond de islam, het jodendom, de straatjeugd in de derde wereld, kosmopolitisme, zonderlinge zielen, popmuziek voor het goede doel... Zij - drie godsdienstleraars, een leidster van de Chiro, een leidster van van de KLJ en een jeugdpastor - zouden die avonden wel leiden. ‘Ben jij een... jeugdpastor?’ vroeg ik onthutst aan het leptosome meisje dat de bende had voorgesteld.

‘Ja. Zint je dat niet?’ repliceerde ze bijna vijandig.

‘Toch wel! Toch wel!’ haastte ik me.

‘Ik neem aan dat de lektoren hier mannen moeten zijn?’ ging ze op dezelfde toon voort.

‘Hier zijn geen lektoren,’ zei ik. ‘En de koster is blind.’

‘Mijn God! Mijn God!’ riep ze. ‘Waarom spreek je dan toch geen jongeman of meisje aan?’

Onwillekeurig moest ik lachen. ‘Ik kan ternauwernood een misdienaar vinden.’

‘Daar moet dan absoluut verandering in komen! Hier moet een pastoraal team komen,’ besliste zij.

Ik schudde het hoofd. ‘Ykele is een oud dorp. De weinige kinderen worden 's ochtends opgehaald met de bus en naar de basisschool in Miereik gebracht. De adolescenten rijden met de fiets naar school. En de twens worden met de bus naar hun werk gevoerd. Iedereen is hier 's avonds moe. Vrijetijdsproblemen bestaan hier niet...’

‘Pastorale werking heeft niets met vrijetijdsbesteding te maken!’ onderbrak ze mij. ‘Ze is een roeping!’

[p. 65]

De rest van haar betoog werd overstemd door gekraak in het kreupelhout. De wilde zwijnen waren op komst. Ik hoorde ze voordat de pijn in mijn oogballen me alert gemaakt had. Ik vluchtte naar de keuken, en dan de tuin in. Met mijn hoofd tegen de stam van de rode beuk kwam ik weer tot rust. Ik ben niet meer opgewassen tegen geleuter over pastorale prioriteiten, relatiepatronen, gezagsverhoudingen... Ik hoorde er ooit zoveel over zeveren, ik zag de kazakkeerderij achteraf... Ik word er zot van. In Wildeborne vroeger woonde naast ons een varkensslachter. Als die vent van zijn werk thuiskwam, had hij meestal een zak darmen bij. De meeste mensen kokhalsden alleen al bij het zien van die vuiligheid. Hij echter maakte de beste darmen schoon en at ze op. De rest echter gooide hij op de mestvaalt. Daar kwamen dan alle katten uit de buurt op af. Als je die razende slokoppen uiteen deed stuiven en je zette je voet op wat er van de darmen overbleef, dan had je ze gevangen, dan hingen ze aan de strengen vast en hoorde je duivelse geluiden... Zo schrokten die jonge zeloten alle sofistische blubber van de moderne bevrijdingsteologen op; en als je dan de bijbel op tafel durfde gooien, moest je je vingers in je oren duwen... Toen de kalmte van de rode beuk in mij was gevaren, ging ik weer naar binnen. De vormingswerkers en -werksters waren verdwenen. De fles cognac was leeg. Ik schaamde me verschrikkelijk. Wat zouden ze wel van mij denken? Wat zouden ze niet aan de deken vertellen? Ik wil, ik moet een noveen doen op Blauwland om van al die wanhoop verlost te geraken. Stille nacht, heilige nacht... Ja. Vrolijk kerstfeest, moeder. Jij zit wellicht met vader, Steven en mij bij het oude kerststalletje thuis. Vrolijk kerstfeest, Veva. Jij zit wellicht kopieus te dineren bij kaarslicht. Vrolijk kerstfeest, Martien Willems...