Een schild met everzwijnen

Zaterdag 17 oktober 1987

Gisteren ontving ik een brief van Veva Lorrain. Ze informeerde naar mijn gezondheid. ‘Je zou veel moeten gaan wandelen,’ schoolmeesterde ze. ‘Ik geloof inderdaad dat God tegenwoordig buiten moet gezocht worden. Uit de kerken en kapellen is hij alleszins gevlucht voor schepselen die zich god wanen en die zich alle denkbare vormen van zeggenschap aanmatigen.’ Verder berichtte ze dat ze een interimaire betrekking van lerares biologie in het Koninklijk Atheneum te Antwerpen aanvaard had. Over Gabriël Bartels geen woord. Haar postscriptum maakte mijn ogen weer tot brandpunten van de boosaardigheid die uit de ogen van een horde everzwijnen vonkte... ‘Veertien dagen heb ik gedacht dat ik weer verliefd was, op de leraar lichamelijke opvoeding nog wel. Pas toen hij mij gymnastiekles wilde geven in bed, zag ik mijn vergissing in. Als ik me nu nog éénmaal vergis, word ik non, soror tua in Christo.’ En deze namiddag kreeg ik het bezoek van een voorname dame met een bontjas aan. Ze was rijzig en blond, en ze verspreidde een geur die ik nu nog ruik: sandelolie of zoiets. Pas in de spreekkamer stelde ze zich voor als Christiane Dupuis, mevrouw Gabriël Bartels. Zij was dus de feeks, de bedrogen echtgenote, de moeder van de kinderen van de professor... Uiterlijk was ze het tegengestelde van Veva Lorrain. ‘Het viel mij uiterst moeilijk deze stap te zetten,’ zei ze, ietwat hautain. ‘Maar jij bent priester, én een vriend van mijn man. Naar jou kijkt hij op, vertrouwde hij mij meermaals toe.’

[p. 53]

Ik legde mijn handpalmen op tafel, voelde de kilte van het hout als een weldaad. Ik wilde geen snoeken, geen vlinders, geen wapenschilden zien ditmaal. Hier zat een vrouw in nood, die ik wellicht kon helpen. ‘Niet overdrijven, asjeblieft,’ prevelde ik bescheiden.

‘Toch wel!’ zei ze bazig. ‘Een échte priester is iemand, ook in de ogen van mijn man.’ Ze keek me onderzoekend aan. ‘Jij weet wie of wat le démon du midi is...’

Ik knikte, weifelend: ‘Vulgaat XC, 6...ab incursa et daemonio meridiano...voor het verderf dat op de middag verwoest...’

‘Juist!’ zei ze. ‘Mijn man is in een zware strijd... met dat verderf, met die demon gewikkeld... Hij eet niet meer, werkt niet meer, slaapt niet meer, heeft alle viriliteit verloren... Hij is verliefd op een studente. Stel je voor!’

Het hout onder mijn handpalmen had zijn koelte verloren. ‘Dat... gaat wel over,’ zei ik nonchalant. ‘Zolang die studente met twee voeten op de grond blijft, gebeurt er niets onherroepelijks...’

‘Zij blijft niet met twee voeten op de grond!’ reageerde ze scherp.

‘Integendeel... Ik heb bewijzen!’

‘Die heb ik ook,’ zei ik, te laat beseffend dat ik mijn mond voorbijpraatte.

‘Jij?’ stootte ze uit.

‘Ja,’ zei ik. ‘De studente in kwestie heeft haar studies stopgezet. Ze geeft nu les... ver van de universiteit. Gabriël krijgt haar niet meer te zien, geloof me.’

Christiane Dupuis stond op, noordser dan ooit, dominerend. ‘Hoelang zijn jullie achter mijn rug al aan het konkelfoezen?’

‘Ik wilde je alleen maar helpen, geruststellen,’ stamelde ik.

‘Je beledigt me!’ zei ze kil.

‘Het lag zeker niet in mijn bedoeling,’ haastte ik me. ‘Ik had je ook wat kunnen voorliegen, maar... ik ben inderdaad priester.’

En nu zit ik hier in de geur van sandelolie. Ik heb medelijden met een man die geen medelijden verdient. Ik heb ook medelijden met mezelf... Mijn leven is vooralsnog een aaneenschakeling van onwaarschijnlijke blunders. Le démon du midi... In zijn in 1914 gepubliceerde psychologische roman doelt P. Bourget op de nieuwe seksuele impuls die op middelbare leeftijd vaak optreedt. Hoe heet de duivel die priesters op middelbare leeftijd in het verderf wil storten? Ach, waarom zou ik een schuldige zoeken? Cl. Brentano schreef het al de in vorige eeuw: ‘Zum Hassen oder Lieben ist alle Welt getrieben, es bleibet keine Wahl, der Teufel ist neutrai’.