Een schild met everzwijnen

Vrijdag 2 october 1987

Vanochtend werd ik opgebeld door de deken. Toen hij zich meldde, sprong mijn hart op. ‘Hebben de experten van de bisschop al ontdekt vanwaar de schaal kwam?’ vroeg ik gespannen.

Het bleef stil aan de andere kant van de lijn. ‘Neen,’ antwoordde hij uiteindelijk. ‘Het voorwerp bevindt zich nu in Mechelen, bij de aartsbisschop.’

‘Dan zien we het wel nooit meer terug,’ zei ik sarkastisch.

[p. 50]

‘Daarvoor belde ik niet,’ zei de deken. ‘Waarom verwittigde je mij er niet van dat er op Blauwland... een mirakel is gebeurd?’

‘Een mirakel?’ stamelde ik onthutst.

‘Ja! Een mirakel?’ zei hij bars.

Ik smoorde een schaterlach. ‘Dat is het eerste wat ik daarvan hoor. Kom nu! Houd me niet voor de gek!’

‘Jij moet inderdaad nog mensenschuwer en wereldvreemder zijn dan ze vertellen,’ zei hij hatelijk. ‘Heel het dekanaat is er vol van, en jij weet van niks.’

Eensklaps ging mij een licht op. ‘Jij alludeert toch niet op de zeldzame vlinders die daar in de zomer rondvlogen? Een speling van de natuur is nog geen mirakel...’ Ik humde geamuseerd.

‘Sukkel!’ stoof de deken op. ‘Wie zegt er nu iets over vlinders? Jij deugt werkelijk niet als pastoor.’

‘En of je gelijk hebt!’ gaf ik wrang toe. ‘Ik weet dat ik niet volks genoeg ben. Maar ik was een goede godsdienstleraar! Ik kon behoorlijk met de jeugd overweg. Waarom lieten jullie mij niet in Lier... mijn best doen? Hier hebben ze al in geen jaar meer een pastoor nodig. Hier gaan ze gewoon een luchtje scheppen én hun hart luchten op Blauwland. Daar is het trouwens zelfs in het putje van de winter prettiger dan in de tochtige, ziltige, muffe en krottige kerk...’

‘De direkteur van die school van jou in Lier had bij de vicaris van het bisdom al verscheidene malen aangedrongen op jouw vervanging,’ zei de deken koud. ‘Maak je maar geen illuzies.’

Het werd mij raar te moede. De pijnscheuten in mijn oogballen waren er weer, en de heraldieke kleuren... De everzwijnen kwamen aanrennen, en ik gooide mij plat op de grond; ik gebaarde of ik dood was... Ik hoorde het snuiven, ik rook de reeuwse stank van Opgevreten kadavers, ik wachtte op de dubbele doodsteek...

‘Ken jij die Yvette Kegelaers?’ klonk het inquisitoriaal in mijn oor.

‘Hier woont een familie die Kegelaers heet,’ mompelde ik. ‘Ze baat een klompenmakerij uit. Maar...Yvette Kegelaers... Neen.’

‘Ze zou genezen zijn van borstkanker,’ ging de deken onbarmhartig voort. ‘Zo maar. Van de ene dag op de andere. Na een bezoek aan Blauwland. Nu komt het aan het licht dat verscheidene vrouwen daar ooit genazen van borst- en baarmoederkanker. Dat Benedikt Coppé daar nooit wat over zei, begrijp ik: hij was een kamergeleerde; maar jij...’

‘Wie konstateerde die genezing?’ vroeg ik moeilijk.

‘Die vrouw zelf, natuurlijk!’ snauwde de deken.

[p. 51]

‘Ja...maar...’ protesteerde ik. ‘Is het niet naïef aan zo'n gratuite bewering geloof te hechten?’

‘Precies dàt wou ik je vertellen!’ blafte de deken.

Na de middag ging ik naar de klompenmakerij. Naast het woonhuis lag een stapel schietwilgen en zwarte populieren. Uit het dode hout waren ontelbare loten opgeschoten. Daaruit meende ik te mogen konkluderen dat het bedrijf niet fameus florissant was. De klompenmaker en zijn vrouw onthaalden me op koffie en koekjes. De vrouw bleek inderdaad Yvette te heten. ‘Naar ik hoorde, ben jij genezen van... een zware ziekte,’ polste ik voorzichtig.

‘Ja, zeker,’ zei ze verlegen. ‘Verleden jaar liet ik mij onderzoeken door dokter Lenaerts. Ik had knobbeltjes in in mijn... borsten. Ik ging naar een pendelaar in Antwerpen. Die zond mij naar een kruidendokter in Holland. Ik nam alle denkbare natuurgeneesmiddelen. Niets baatte. Elke maand weer zei de pendelaar dat de gezwellen bleven woekeren. In mei deed ik een noveen op Blauwland. Negen dagen te reke bad ik er een rozenkrans. En van toen af aan meldde de pendelaar elke maand beterschap. Verleden week ging ik weer naar doktor Lenaerts voor een gratis kankeronderzoek. Hij vond de knobbeltjes niet meer. Het is een wonder, zei hij.’

‘Absoluut!’ bevestgde haar man.

Ik knikte, opgelucht. ‘En hoe gaan de zaken?’ vroeg ik aan de klompenmaker.

‘Slecht!’ zei hij. ‘Gelukkig hangen sommige mensen nog een sierklomp aan de muur, met een geranium erin. En in de zomer beur ik wat geld van de folklore: dan mag ik op de een of andere rommelmarkt mijn vaardigheid tonen...’

‘Is dat alles?’ wilde ik weten.

Hij haalde de schouders op. ‘Sommige oude mensen kopen op de jaarmarkten in de lente nog weleens een paar klompen... En mijn vrouw schildert zo af en toe enkele klompen voor een pralinewinkel. Maar de tijd van de klompenscholen en de klompenbals is helaas voorbij. Zelfs de leden van het schuttersgilde in Ykele hebben de klompen afgezworen.’

‘Zou je je dan niet beter laten omscholen?’ vroeg ik voorzichtig.

‘Je bent nog jong... Je zou antieke meubels kunnen restaureren. Tegenwoordig zijn de mensen dol op antiek.’

De klompenmaker keek mij beledigd aan. ‘Waarom laat jij je niet omscholen? Jouw winkel draait al even slecht als de mijne. Je zou in de kerk koffie kunnen schenken en pannekoeken verkopen...’

[p. 52]

‘Urbain!’ zei zijn vrouw verwijtend.

Ik stond op. ‘Je kunt gelijk hebben,’ zei ik. ‘Ik zit er in de kerk voortdurend om te bidden dat God de natuurwetten zou verkrachten. En als dat dan gebeurt, geloof ik niet wat ik zie en hoor...’ De steken in mijn oogballen vliemden. Om te ontkomen aan de wilde zwijnen vluchtte ik naar buiten. Het had geen zin dat ik mijn parochianen goede raad gaf. Iedereen was ervan overtuigd dat hij de wijsheid in pacht had. Trouwens, elke avond spuide de televisie goede raad, levenswijsheid, goede voorbeelden, onomstootbare waarheid en werkelijkheid... Godsdienst was folklore. God was een hopeloos voorbijgestreefde illuzie. Wat kon een doodgewone pastoor tegen dat alomtegenwoordige medium met zijn toverkleuren, tovermuziek, tovenaars... inbrengen?