Een schild met everzwijnen

Donderdag 14 mei 1987

Toen ik deze voormiddag in de pastorie liep te brevieren, werd er gebeld. Ik liet een ongewoon meisje binnen. Ze stelde zich voor als Veva Lorrain. Ik moest de groeten hebben van Gabriël Bartels, professor in de biologie te Leuven. Die kende ik toch? Natuurlijk kende ik hem, in het Klein Seminarie van Hoogstraten was hij mijn beste vriend. Wel professor Bartels was haar promotor. Zij werkte aan een doctoraalscriptie over dagvlinders. ‘Mij werd hier een gebied gesignaleerd, dat uitermate rijk aan dagvlinders zou zijn,’ zei ze. ‘Blauwland... Nu wilde ik je vragen bij de eigenaar van dat gebied een goed woordje voor mij te doen...’

‘Blauwland is een gemeentelijke bedevaartplaats,’ zei ik. ‘Het staat je vrij daar te bidden of vlinders te observeren.’

‘Ken je de aangelanden?’

‘Alleen Gorre Verlaat zou je daar in de buurt wat kunnen verbieden, maar hij is er de man niet naar om iemand ook maar een strobreed in de weg te leggen.’

‘Er moet daar een dras zijn dat op oude kaarten vermeld staat als “De oude Kluis”’, zei ze. ‘Het staat er vol melkeppe en wilde peen...’

‘Dat moet dan langs de Akelbeek liggen,’ raadde ik.

Toen ze vertrokken was, hing er in de spreekkamer een geur van hyacinten. Ik had Gabriël Bartels in geen twintig jaar nog gezien. Hoe wist hij dat ik hier pastoor was? Dat raadsel dreef me deze namiddag naar Blauwland... Op Blauwland is de achtste statie van de kruisweg op een boogscheut van de Akelbeek. Ik ging op een bankje staan en speurde de omgeving af. In het zuidelijke dras zag ik Veva Lorrain bezig. Helemaal in de ban van haar figuur begon ik door bramen, netels, schermbloemigen en distels te waden. Een fazant vloog kwekkend en kakelend op. Het meisje had me gezien en kwam op me toe. Ze droeg een spijkerbroek en laarzen. Haar

[p. 12]

lange zwarte haren waren nat van het zweet. ‘Ongelofelijk!’ begroette ze me.

‘Ik ben ook een buitenmens, zei ik.

Ze knikte. ‘Ik bedoel... Dit gebied.’ Ze wees naar de oever van de beek. ‘Zie je die essen? Ze zijn beslist tweehonderd jaar oud.’ ‘Ze wees in de richting van Almende. ‘Ginder staan er enkele die als het ware versteend zijn. Er is daar ook een plas met reusachtige zoetwatermosselen erin. Ik begrijp het niet...’

Verbaasd monsterde ik de kolossale stammen van de essen. Ze waren begroeid met schimmels en er zaten wangedrochtelijke holten in. ‘Vreemd,’ zei ik.

‘Kun je niet natrekken wat hier vroeger was? vroeg ze.

Ik dacht aan het werk van mijn voorganger en zei: ‘Misschien...’

‘Ik begrijp het niet,’ herhaalde ze. ‘Ik zag al tientallen eksemplaren van de Papilio machaon. Elders in de Kempen is die soort zo goed als uitgestorven. En hier komt zelfs de eerste generatie bijna massaal voor... Ik heb er één gevangen. Kijk maar.’ Ze toonde me een geperforeerd plastic zakje met een prachtige geelzwarte vlinder erin. De ondervleugels waren versierd met blauwe en rode vlekken, en er zaten staarten aan.

‘Dat is de koninginnenpage,’ zei ik.

‘Of de zwaluwstaart,’ beaamde ze. ‘Zulk groot eksemplaar heb ik nog nooit gezien.’ Ze streek het haar van het voorhoofd en ging een stap achteruit.

‘Wij worden op onze beurt ook geobserveerd,’ zei ze.

Ik draaide me om. Er stonden mensen op het bankje bij de achtste statie én ook op dat bij de zevende statie. ‘Ik geloof dat ik iets verkeerds gedaan heb,’ mompelde ik.

‘Je bent een vrij mens,’ zei ze.

‘Pastoors zijn nooit vrij,’ wees ik haar terecht.

In ‘De Geschiedenis van Ykele’ van Benedikt Coppé vond ik zojuist dat tussen de essen aan de Akelbeek ooit een lazerij stond. In het midden van de vorige eeuw woonde in dat gebouw Christiaen Woutergheerts, een kluizenaar, die de wondertekens van Christus had en die als een wonderdoener bekend stond.

Aan de burgemeester van Miereik, waarvan Ykele een deelgemeente is, vroeg ik al bij herhaling of er dan helemaal geen belangstelling bestond voor het manuskript van mijn voorganger. De man dacht waarschijnlijk dat ik hem de zwartepiet wilde toespelen, want hij begon telkens te leuteren over een heemkundige kring die

[p. 13]

spoedig zou opgericht worden en die zich met dergelijke problemen zou bezighouden.