Op een wit paard naar Geel

32.

Op de tweede woensdag van november hield de gemeenteraad voor het eerst na de verkiezing weer zitting. Eigenlijk was die vergadering een slag in het water, omdat de kaarten nu helemaal anders lagen. Wie misschien gedacht had dat Wimjan Bonnarens toch bekeerd was én voortaan het heil van de Kranendonkse gemeenschap zou laten prevaleren, voelde zich al dadelijk door elkaar gerammenast. Schaamteloos legde de senator zijn kaarten bloot... Het volgend jaar zou het gewestelijk plan van aanleg aangepast worden. De gemeentebesturen echter moesten dit jaar nog hun eventuele voorstellen tot wijziging van dat plan indienen. En Wimjan had nogal wat voorstellen... tot regularizatie van de bestaande toestanden, zoals hij beklemtoonde. ‘Bestaande wantoestanden,’ meende Raf Minne hem te moeten verbeteren.

‘Allee, onnozelaar!’ sneed Antoon Hazen de onverlaat de pas af. ‘Een senator zal het toch wel beter weten dan jij, zeker! Hoelang ben jij naar school geweest?’

‘Zolang als jij!’ beet Raf hem toe.

‘Ha! Maar ik wijs geen senatoren terecht!’ konkludeerde Antoon. Alhoewel ik mij nooit veel had aangetrokken van de milieuproblematiek in Kranendonk, moest ik Raf Minne gelijk geven. Wat ik te

[p. 134]

horen kreeg, was verbijsterend... Zo zouden twee stroken bosgebied in de toekomst woongebied moeten worden ‘omdat de ruimte reeds voor negentig procent die bestemming had’. Zo zou een landelijk gebied, dat als bufferzone gold, voortaan ambachtelijke zone moeten worden ‘omdat het bufferen tussen twee industriezones immers geen nut had’. Zo zou een ander bosgebied nu woongebied moeten worden ‘om de uitbreiding van de konservenfabriek aan de overzijde van de weg onmogelijk te maken’. Zo zou nog een ander bosgebied moeten mee opgenomen worden in de weekendzone ‘omdat daar inderdaad reeds een aantal weekendverblijven stonden’. Enzovoort. Dat kon toch niet meer! Met dergelijke drogredenen kon heel België tot woongebied of weekendzone uitgeroepen worden. Waarom richtte het Rijk geen ombudsbureau op om de vaak al te simpele gemeentebesturen, die ten slotte ook de stemmen van de grondspekulanten best konden gebruiken, te ontheffen van taken die zij meestal niet aankonden of aandurfden?

Toen ik die bedenkingen had neergepend, begon Raf Minne te pleiten voor de oprichting van een milieuraad met heuse milieuwachters en -aktivisten. Met bulderende stem veegde Wimjan die suggestie van tafel. Burgemeester Roosen liet de raadsleden stemmen... Het was duidelijk dat de Roden al afspraken gemaakt hadden met hun aanstaande koalitiepartners, want het voorstel werd verworpen. Het toetje van de zitting werd de voorlezing van een brief van Willem van Ammelen. Willem, die tachtig jaar was, woonde moederziel-alleen in een oude bungalow aan de Nete. Jarenlang had hij in het kollege van Goorbergen biologie onderwezen. Biologie was zijn passie gebleven. Nu achtte hij het zijn plicht - zo althans drukte hij het uit - het kollege van burgemeester en schepenen officieel op de hoogte te brengen van enkele merkwaardige bevindingen... Sedert 1974 was de grootte van de wilde zoogdieren (buizings, hermelijnen, wezels, hazen, konijnen, bisamratten, bosmuizen, veldmuizen, woelmuizen, spitsmuizen, egels...) in de vallei van de Nete met ten minste één centimeter toegenomen. Als dat zo doorging, zouden die dieren over twee millennia ongeveer zo groot zijn als de mensen nu. Bezorgd vroeg hij zich af, of de kerncentrale van Mol, die haar koelwater in de Nete loosde, daar misschien wat mee te maken had. In de volgende jaren zou hij zijn vorsingswerk toespitsen op amfibieën, vissen en insekten... Hij zou het gemeentebestuur op de hoogte houden.

‘Die man is bezeten van de Nikker van de Nete,’ zei Filip van Goor. ‘Zolang Kranendonk bestaat, is er zo iemand geweest. De vorige bezetene was Hubert Langewouters, de oorlogsburgemeester... Na zijn dood zijn ze met een vrachtwagen de plannen die hij ge-

[p. 135]

tekend had, komen ophalen. Naar zijn berekeningen kan het water van de Nete de hele Kempen van energie voorzien.’

‘Wie is de Nikker van de Nete?’ vroeg Véronique Cardoen hooglijk verwonderd.

‘De watergeest van Kranendonk,’ antwoordde Filip van Goor zonder verpinken. ‘Als hij in iemand huist, is er niets aan de hand. Als hij echter in geen mens kan varen, richt hij allerhande onheil aan: hij lokt kinderen in het water, trekt zwemmers de dieperik in, en jaagt de mensen met zijn gespook de daver op het lijf...’ Waarschijnlijk omdat iedereen zo stil en aandachtig zat te luisteren, zei Herwig Roosen: ‘En als wij nu eens vlug komaf maakten met “De Weerwolf 2000”...’

Wimjan Bonnarens echter rees op uit zijn stoel. ‘Dat staat niet op de dagorde,’ zei hij.

Vooral dat laatste maakte mij razend kwaad. Dezelfde avond nog schreef ik dan ook een fulminerend artikel over het Blauwe dirigisme en het Rode opportunisme in Kranendonk. In mijn woede vroeg ik me zelfs af of de Nikker van de Nete misschien niet in senator Bonnarens gevaren was. Omstreeks middernacht deed ik mijn brief op de bus. De volgende vrijdag wachtte ik ongedurig op de telefonische reaktie van Arnout Koleman. Ik was ervan overtuigd dat de ex-jezuïet bij het lezen van mijn pamfletachtige bespiegelingen in een Franse colère zou uitbarsten. Er gebeurde echter niets. En in ‘De Brabander’ van zaterdag zocht ik tevergeefs naar mijn tekst. Ook 's maandags stond er geen letter van mij in de krant. Doch toen bracht de postbode een brief... van Arnout Koleman. Of ik wel wist wat journalistiek was? Journalistiek was het regelmatig verstrekken van in- en voorlichting omtrent het dagelijks gebeuren door middel van de pers en andere publiciteitsmiddelen. Of ik wel wist wat inlichting was? Inlichting was verklaring, toelichting, opheldering, informatie, nadere mededeling. Of ik wel wist wat voorlichting was? Voorlichting was het geven van inzicht, onderricht, aanwijzing. En wat deed ik? In een opruiende taal trok ik als de Grote Wreker ten strijde tegen nietsvermoedende lieden, die braaf aan de weg timmerden; ik gooide met modder en schopte wild in het rond; ik maakte de zitting van een gemeenteraad tot een boulevardklucht... Al wat ik deed was desapproberen, troebleren, ridikulizeren... Dit kón werkelijk niet langer. Al te lang had hij geduld gehad met mij. Alleen hij en de hemel wisten hoeveel bezwaarschriften, ja dreigbrieven zelfs, er naar de redaktie waren gezonden om mijn teksten te laken en te wraken. Een journalist moest een vriend, een vertrouwensman zijn... géén doodsvijand. Daarom én omdat het werkelijk onmogelijk was dat hij mij nog langer in

[p. 136]

bescherming nam zonder zichzelf te kompromitteren, zag hij zich genoopt vanaf één januari aanstaande van mijn medewerking af te zien. Hij rekende erop dat ik gedurende de resterende weken van het jaar mijn funktie van verslaggever zou blijven ter harte nemen. Een ‘Figuur van de Week’ hoefde ik niet meer aan te brengen, en elke vorm van kommentaar bij de aktuele gebeurtenissen mocht ik ook achterwege laten. Het was jammer, want de journalistiek kon fris bloed best gebruiken. Het speet hem overigens oprecht...

En daarmee werd ik dan uit het zadel gelicht. Een ogenblik bleef ik versuft liggen, wachtend op de woede die in mij nu toch wel moest opwellen. Mijn wit paard keek verbaasd om, niet begrijpend wat er kon gebeurd zijn. Toen werd het er zich van bewust dat het verlost was van een zware last. Het hinnikte, steigerde, en begon te draven... noordwaarts, in de richting van Geel. Traag stond ik op, klopte het stof van mijn kleren... en schudde verbouwereerd het hoofd. Ik was maar een doodgewone sterveling. Een uur later zat ik in de veranda mijn boekentas, die warempel beschimmeld was, op te blinken. Toen mijn moeder dat zag, bracht ze mij een kopje koffie én een glaasje cognac. Twee uur later belde ik naar de direkteur van het kollege. Tot mijn verbazing was de eerwaarde heer blij met... mijn beslissing. ‘Het is vreselijk wat er aan de hand is,’ zei hij. ‘Alle goede leerkrachten lopen over naar de bankinstellingen of naar de nijverheid, en alle goede leerlingen zijn al even schuw voor een leraarsloopbaan als voor een priesterroeping. Trouwens... jouw plaatsvervanger zit al twee maanden thuis met een zenuwinzinking. En de interimaris die in zijn plaats lesgeeft, maakt van de klas geregeld een soort van sportcafé, omdat de leerlingen hem anders doodpraten en -pesten. Vanavond ga ik voor het eerst in twee maanden weer eens rustig slapen.’ Ik voelde me enorm gevleid, én apetrots... omdat mijn moeder dat allemaal gehoord had.

's Anderendaags echter kreeg mijn eergevoel weer een lelijke knauw. Toen ik die avond in ‘De Leeuw’ binnenkwam, wenkte Richard mij. ‘Drink iets van mij,’ zei hij.

Omdat hij nu precies niet bekend stond om zijn gulheid en omdat ik een ondertoon van kompassie in zijn stem meende te horen, greep ik naar de zware middelen. ‘Geef mij een duvel,’ zei ik.

Hij liet mij rustig drinken. Daarna vroeg hij fluisterend: ‘Is het waar dat ze je bij “De Brabander” aan de deur gezet hebben?’

Ik had wat tijd nodig om de opdoffer te verwerken. ‘Hoe weet jij dat?’

Richard keek even schuw naar de andere klanten aan de tapkast. ‘Filibert Pintens en Antoon Hazen stonden zich daar vrolijk over te maken... hier, nog geen uur geleden.’

[p. 137]

‘En... hoe weten zij dat?’

Richard schonk zichzelf ook een duvel in. ‘Beloof me dat je mij erbuiten laat... Ik wil geen kwade vrienden maken. Een caféhouder heeft ook zijn beroepsgeheim.’

‘Vanzelfsprekend!’

Weer blikte hij onrustig in het rond. ‘Wimjan Bonnarens heeft jou laten buitenwerpen.’

Ik dacht dat ik een nekslag kreeg. ‘“De Brabander” is toch niet Blauw...’

‘Neen, maar senator Colyn zit in de raad van beheer van “De Brabander”... en hij schijnt een dikke vriend van Wimjan te zijn... Enfin, dat is wat ik hier hoorde vertellen.’

Die nacht kwam ik zwaarder beschonken dan ooit voordien thuis. In de hall liep ik de nieuwe witte aronskelk van mijn moeder van de piëdestal waarop vroeger het beeld van het Heilig Hart stond. Doodsbenauwd wachtte ik op de verschijning van moeder op de overloop... Alles bleef echter doodstil. In de ogen van mijn moeder was een leraar veel meer toegelaten dan een journalist. Ik nam me voor haar de volgende dag een clivia te schenken. Misschien had mijn onderbewustzijn meer ontzag voor warme rode bloemen dan voor koele en smetteloos witte.