Ga je mee naar Groenland?

32.

Omdat door de jaren de natuur een steeds belangrijkere rol was gaan spelen in mijn werk, kon wat nu volgt moeilijk uitblijven... Als Vlaanderen tienduizend potentiële kopers van romans (gelukkig zijn er héél wat meer romanlezers) telt, is het zéker honderdduizend fervente natuurliefhebbers rijk. Een mens vraagt zich af hoe het

[p. 148]

mogelijk is dat deze steeds aangroeiende legioenen de verloedering van ons natuurlijk leefmilieu niet hebben kunnen indijken. Er is maar één uitleg voor: natuurminnaars zijn uiteraard goedaardig, te goeder trouw, ietwat naïef én monsterachtig goedgelovig. De eerste aanvragen om wandelingen door de Kempense natuur te leiden, verbouwereerden me, vleiden me, en deden me beschroomd jaknikken. Rijen autobussen uit Zwevegem, uit Sint-Truiden en andere Vlaamse steden stopten voor mijn deur, en aan het hoofd van enorme stoeten trok ik dan door Grobbendonk. Er was geen vereniging in de omliggende dorpen, of ze wilden mordicus met mij gaan wandelen... liefst op het domein Krabbels, in Pulle. Ik werd gevraagd als gids voor een autocartocht (met patiënten van het revalidatiecentrum ‘Hooidonk’ te Zandhoven) door de meest intakt gebleven stukken van de Kempen. Ik wandelde met dertig nonnetjes in mijn spoor door de vallei van de Nete. Ze wilden me ooit met tachtig Duitsers op pad sturen, doch die wandeling regende uit... Vaak trokken wij een spoor van verwoesting door de natuur, en dan bleef ik met veel meer wroeging dan genoegdoening achter. Ooit trok ik met een groep kunstschilders de drassen in... Met de koplopers talmde ik bij de bloeikolven van de laatste lisdodden in de streek. Toen wij wat verder neerknielden bij watermunt en penningkruid, wenkte ik de achterblijvers... En toen zag ik tot mijn ontzetting dat een dame (een lerares fysika, notabene) alle bloeikolven van de lisdodden in de armen hield... Mevrouw had een kursus bloemschikken gevolgd! Een andere keer wilde een groep naar de vochtige heide. Dus raadde ik de deelnemers aan laarzen mee te brengen. Een dame was dat vergeten en ging mee op stap met... schoentjes met hoge hakken aan. Op een bepaald ogenblik schoot mevrouw met een been in het veenslik, en toen kon ik als een slijkduivel op zoek gaan naar het schoentje... Om initiatiefnemers, die alweer voor

[p. 149]

veel te veel deelnemers hadden gezorgd, te plezieren, lichtte ik ooit de massa voor met een... megafoon. De bedoeling van die wandeling was reeën, stootvogels enzovoort... in hun natuurlijke omgeving te observeren!

In 1981 las ik met mijn leerlingen ‘Mijn Leven onder de Belgen’ van Gaston Durnez. Toen ik na de lektuur Gaston uitgenodigd had om zijn satire te komen toelichten, vroeg hij mij of ik er niets voor voelde medewerker te worden aan de rubriek ‘Courant’ van ‘De Standaard’. Ze hadden iemand nodig die geregeld een kursiefje schreef over de natuur... Ik hapte toe. Gelukkig maar. Het werd de grootste genoegdoening van mijn auteurschap. Stapels lezersbrieven heb ik ontvangen, meestal met felicitaties erin, maar ooit ook met doodsbedreigingen. Vooral de jagers lusten mij rauw... sedert ik het waagde aan te tonen dat de vossen er feitelijk voor zorgen dat de hondsdolheid aan deze zijde van de Maas niet voorkomt (doordat zij beletten dat de ware kiemdrager van de rabies, namelijk de grote bosmuis, tot hier doordringt). En er lopen bij ons véél meer fanatieke, zelfs frenetieke jagers rond dan ik ooit had durven vermoeden. Ze lijken wel aangetast door hondsdolheid... Toen ook Rita Jaenen van B.R.T.2 me een twintigtal malen losliet in haar programma ‘Parkeerschijf’ - ik vertelde anekdotes over mijn dagelijkse wandelingen door het achterdijkse land van de Nete - was het hek voorgoed van de dam... Allengs verwierf ik, helemaal ongewild en in zekere zin ook tegenstribbelend, meer bekendheid als natuurkenner, bioloog en botanicus dan als romanschrijver. Er zijn er zelfs die denken dat ik er een dierenasiel op nahoud en dat ik een ‘wonderdierenarts’ ben of zo iemand. Nog onlangs telefoneerde een oud-leerling van mij, die dierenarts is, om te vragen wat hij moest doen met een hond die een pad opgegeten had en die symptomen van intoxicatie vertoonde. En de vrouw van mijn huisarts belde me op met de vraag of ik niets

[p. 150]

kon doen voor de sperwer die met een gebroken vleugel in haar tuin zat. En de ene dag staat hier een heer met een reiger die een poot gebroken heeft, aan de deur; en de andere dag komt een straatbengel aandragen met een ekster die een poot verloren heeft. En gisteren kwam een buurman mij vertellen dat hij een grote trap gezien had in zijn tuin, en vandaag kwam een inspekteur van de Dierenbescherming me vragen of ik met hem niet wilde gaan kijken naar een ergerlijk geval van dierenmishandeling... De telefoon en de deurbel staan niet stil. Gelukkig is Achilles Cools er... Als ik met de handen in het haar zit, verwijs ik de mensen die mijn hulp of raad komen inroepen, naar hem. En als ik weinig of niks beleefd heb tijdens mijn wandelingen - ik heb mij voorgenomen nooit tweemaal over hetzelfde te schrijven, en er zijn ten slotte toch al zevenhonderd stukjes van mijn hand verschenen - dan ga ik aan zijn mouw trekken... Achilles stuurt me dan wel naar een ooievaar die ergens in een beemd is neergestreken, of naar de plaats waar een zeldzame orchidee ontloken is... Een eerste verzameling van die stukjes verscheen in 1984 onder de titel ‘Dagboek van een Natuurliefhebber’ bij Uitgeverij Elsevier-Librico. Het boek werd verlucht met etsen van Achilles Cools. Een tweede verzameling zal ‘Dagboek van een Groenridder’ heten.

In het begin van 1984 had Ingrid Sijmons, directrice bij Elsevier-Librico, mij in een valput gelokt. Ik was een Kempense schrijver, een natuurkenner bovendien... En ik hield van de Kempense mensen. Waarom zou ik niet eens een reisgids voor de Kempen schrijven? Amusant werk, én het werd bovendien goed betaald. Ik hoorde het gekraak pas toen het te laat was en ik onherroepelijk in de diepste put zat, waarin een schrijver kan terechtkomen... Adieu kreativiteit, fantazie en spiritualiteit! Werken geblazen. Dokumenteren, kompileren, verifiëren, kontroleren... Ik moest eensklaps een geoloog, een his-

[p. 151]

toricus, een folklorist en een toeristisch informateur zijn. Gelukkig kon ik een beroep doen op de vriend Luc Verwerft, direkteur van de Toeristische Federatie van de provincie Antwerpen, of anders had ik nog altijd zitten te knoeien aan dat vademecum. Toen ik de dokumentatie later bij een ‘papierslag’ van de scouts aan de voordeur plaatste, moesten ze een extra hondekar inzetten om de vracht te transporteren.

In die dagen eindigde een wandeling die ik leidde, bij de kantine van het kampeerterrein ‘De groene Vallei’, aan de Papenbergstraat, een kilometer van hier. Toen ik met enkele wandelaars op het terras zat te keuvelen, begonnen vier mannen van mijn leeftijd aan een tennis-match op het prachtige terrein van rood kurkbeton, dat daar te midden van het groen was aangelegd. François van Hauwe, all-round sportsman en kunstschilder, zei: ‘Dat zou nog iets voor jou zijn. Als je wilt, leer ik het je.’ De volgende maanden gaf hij me tennisles, en een halfjaar later werd ik lid van de tennisklub ‘De groene Vallei’. Mijn eerste opmerkelijke verrichting liet niet lang op zich wachten: ik slaagde erin door te stoten tot de derde ronde van ‘De Beker van Grobbendonk voor Dubbelspel’. Toen ontdekten de inrichters dat ik driemaal met een andere partner (telkens een steengoed tennissende kollega-leraar) had gespeeld... Mijn hoogtepunt bereikte ik echter het jaar nadien. Door een goede partnerkeuze (Andrea Moons) gelukte het mij de finale van het jaarlijkse tornooi voor gemengd dubbelspel te bereiken. De trofee was een mooie berggeit. Helaas, het mocht niet zijn... We werden smadelijk verslagen. De overwinnaars beloofden wel dat wij naar een avondfeest met geit aan het spit zouden mogen komen, maar het bleef bij woorden. Tot verleden jaar speelde ik elke woensdagnamiddag tegen de vriend Luc Vancampenhout, die zichzelf een romantisch en progressief tennisspeler noemde. Ik moest dan de realistische en konservatieve sukkel

[p. 152]

zijn. Ik gaf hem echter zo vaak op zijn donder, dat hij er scheel van begon te zien. Omdat Luc ten slotte geen masochist is, gaf hij er de brui aan. Enkele maanden geleden nog speelde ik een partij tegen Stan Basstanie (Engelbert Matys uit ‘De Zaak Matys’) met als inzet twee flessen ‘Baron de Rothschild’... Alhoewel Stan intussen de grote lottopot heeft weggekaapt, zit ik nog steeds op mijn wijn te wachten. Bij gebrek aan mannelijke tegenspelers doe ik geregeld een beroep op dames... Entoesiast treden ze tegen mij in het strijdperk. En ik ben zo lief hen meestal te laten winnen... De meeste klubgenoten volgen mijn doen en laten dan ook met jaloerse blikken. Ze noemen mij de tennissende Don Juan, doch ik lig er niet wakker van. Ieder roeit met de riemen die hij heeft...

Reeds in 1984 inspireerden de belevenissen in en rond ‘De groene Vallei’ mij tot het schrijven van ‘De Zwaanridder’. In feite vertel ik in dat boek de ondergang van het gehucht waar ik leef en dat mijn biotoop is: Eisterlee. Bijna alle personages die erin voorkomen, bestaan écht. Het heeft mij dan ook geruime tijd bevreemd, waarom niemand protesteerde... Ik zal het er dan maar op blijven houden dat de enkeling nog niet zo gauw in opstand komt tegen de waarheid, uit vrees dat zijn verzet een heleboel schijnbaar nog slapende honden zou wekken. Eind 1984 kwam ook mijn roman ‘Een Regen van Rozeblaadjes’ van de pers. Een halfjaar voordien had ik het dramatische verhaal horen vertellen van een vader die op een avond zijn verongelukte zoon langs de weg vond... De aanrijder had vluchtmisdrijf gepleegd. Omdat de politie zo nonchalant optrad, ging de man vertwijfeld zelf op zoek naar de dader. Toen ik in die dagen op het terras van ‘De Kroon’ in Viersel van een trappist zat te genieten, zag ik hoe de jezuïet Luc Versteylen, geflankeerd door enkele jongelui, een meisje uitgeleide deed... Het gezelschap wierp met hele handvollen rozeblaadjes over

[p. 153]

het zichtbaar ontroerde meisje met haar valies. En plotseling kreeg ik een geweldige belangstelling voor de oude brouwerij aan de andere zijde van de straat, waar Luc Versteylen zijn idealen doorgaf aan jonge altruïsten en waar hij ooit zelfs de politieke partij Agalev oprichtte... Van toen af aan liep ik daar meermaals aan, en telkens weer groeide mijn respekt voor deze ‘flower power’-man.