Ga je mee naar Groenland?

28.

Achilles Cools zegt altijd dat van al mijn boeken ‘De Dood van de witte Raaf’, dat ook in 1980 verscheen, veruit het beste is. ‘Véél beter dan “De kleine Johannes” van Frederik van Eden,’ voegt hij er steevast aan toe, ‘want die roman krioelt van de fouten tegen de natuur...’ Die laatste bewering is natuurlijk schromelijk overdreven, maar het is waar dat ik aan die dierenroman véél langer gewerkt heb dan aan mijn andere boeken. De recensies waren terughoudend, ietwat bangelijk afwijzend... Wat de kritici schreven was kloten van de bok, om het met een dysfemisme uit te drukken. Die klotekappers zijn doodsbang voor de natuur, het volksgeloof en de... waarheid. Toen hij het boek gelezen had, vroeg Hubert Lampo me of ik er niet bang voor was de ‘literaire eminenties’ Janssens, De Wispelaere en Robberechts als dokters in een psychiatrische inrichting te Geel te laten optreden. Wat zou ik! Al wat die mannen over de literatuur schrijven, getuigt van een paranoia die - het kan niet anders! - zelfs God met verstomming moet slaan. Door hen holderdebolder tot geschifte psychiaters te bombarderen ben ik nog zéér eerbiedig geweest. De tekening op de omslag is van mijn broer Karel... Onze Karel is op plastisch gebied altijd een natuurtalent geweest, maar wat ik te veel had aan lef, had hij te weinig. Om dat lefgehalte een beetje te nivelleren begon ik er in die jaren met hem op uit te trekken... Zo stapten wij bij voorbeeld elke zondagnamiddag naar ‘De Kroon’,

[p. 127]

een oude uitspanning in Viersel, waar - aan het einde van de jaren zeventig - Cecile van Dijck en haar echtgenoot Willy Verhofstede zich gevestigd hadden. In ‘De Kroon’ hadden ze toen honderdachtendertig verschillende soorten bier... Omdat wij het maar niet eens konden worden over het beste bier, besloten wij de diverse soorten gerstenat één voor één te savoereren, om vervolgens de uitwerking ervan te analyzeren. Eén keer hebben wij op de terugweg in de braamstruiken gezeten: dat was na het ‘proefdrinken’ van de ‘Speciale Aerts’. Eén keer konden we er maar niet toe komen naar huis te gaan, zodat onze echtgenotes ons moesten komen ophalen: de krachten die deze nonchalante euforie veroorzaakten, scholen voorzeker in de ‘Triple van Floreffe’. Toen onze vrienden vernamen waarom wij 's zondags na de middag altijd zo vrolijk westwaarts togen, begonnen zij zich bij ons aan te sluiten. Goddelijke jaren hebben wij toen beleefd. En telkens moest Cecile haar gitaar te voorschijn halen om voor ons een slaapliedje te zingen, anders wilden wij niet meer naar huis. Toen Willy - zakenman als hij was - zijn bierkaart onverantwoord begon uit te breiden, gaven wij de brui aan het proeven en hielden wij ons voortaan aan het beste bier van de wereld: de ‘Trappist van Westmalle’. Omdat er zoveel kunstschilders onder zijn klanten waren, besloot Willy op een dag zijn zolder uit te bouwen tot een galerij. Van toen af aan konden de kunstschilders daar exposeren en kon ik er mijn romans voorstellen. De eerste van die romans was ‘Het Lied van de Rotzak’, een verhaal dat zich grotendeels afspeelt in... ‘De Kroon’ en waarin een eeuw geschiedenis van Viersel en omstreken verwerkt werd. De impuls tot het schrijven van deze familieroman kreeg ik op de dag dat ik ontdekte dat 1885, een jaartal dat met muurankers is aangegeven op het oude watermolenhuis nabij ‘De Kroon’, ook het geboortejaar van mijn grootvader en dooppeter Gust Obbels was...

[p. 128]

Ook in 1981 verscheen bij Uitgeverij Davidsfonds mijn roman ‘Het Naaigaren van de Duivel’. Al vele jaren werd ik geïntrigeerd door de figuur van Mie Broos, de laatste Kempense heks, bij wie zelfs mijn moeder nog om natuurgeneesmiddelen ging aankloppen. Alhoewel Mie Broos op ‘Het Heike’ in het naburige Vorselaar woonde en zij om zo te zeggen Jan en Alleman ooit genezen had, kon ik maar weinig bruikbaars (betrouwbaars) te weten komen over haar leven. Stoute beweringen en geheimzinnige alluzies op magische krachten hoorde ik bij de vleet, maar de vrouw zelf was helemaal bedolven onder de sagen. Op een keer hoorde ik mijn (toen nog) aanstaande schoonzoon vertellen dat zijn moeder in de nalatenschap van haar heeroom, de heemkundige E.H. Matheussen, een verhaal over Mie Broos gevonden had. Dadelijk was ik één en al belangstelling. De volgende dag reeds lag de, uit de mond van Mie Broos zélf opgetekende, biografie op mijn schrijftafel... en een halfjaar later was mijn boek geschreven. ‘Een Haas voor de tienduizend Meter’ verscheen eveneens in 1981. Als ik aan die roman denk, word ik nog altijd een beetje verdrietig. Op een dag kreeg ik een telefoon van Joris Raeymaekers van Boekengilde De Clauwaert. Of ik geen roman klaar had? De oogst aan manuskripten was dat jaar zéér mager uitgevallen en sommige redaktieleden hadden mijn naam gesuggereerd... Ten slotte was ik de heren bij de uitgave van ‘De wilde Katten’ toch ook braaf ter wille geweest, toen ik het oorspronkelijke tragical end omgebogen had tot een happy end. Ik antwoordde dat ik een sportroman aan het schrijven was, gebaseerd op mijn jeugdervaringen in de wereld van de atletiek... maar dat ik nog maar enkele hoofdstukken bij elkaar had. ‘Zend ons wat je hebt,’ zei hij lakoniek. Een paar dagen later zette hij dan definitief het sein op groen: ik kon rustig verderschrijven, mijn roman werd sowieso opgenomen in het uitgavenplan van 1981. Zo'n blijk van vertrouwen is een

[p. 129]

enorme stimulans, en ik deed dan ook mijn uiterste best om mijn hoofdpersonage naar een nieuw wereldrekord te drijven. Intussen echter had ik er helemaal niet aan gedacht dat de een of andere kollega het veld had moeten ruimen voor mijn persoontje... Jongens! Mijn - naar ik dacht - goede vriend Alstein - je weet wel: die van de stille generatie - leek eensklaps wel een soeplepel sambal gegeten te hebben. Aan mij en aan mijn boek was niks goeds... Boekengilde De Clauwaert deugde al evenmin. Enzovoort. Alleen Alstein was een crack. Ik heb toen ergens geschreven dat hij mij deed denken aan een coureur die met een véél te groot verzet reed en dat hij onherroepelijk zou gelost worden uit het peloton. Enfin, intussen behoort hij weer tot de stille generatie en zal hij - naar ik veronderstel - wel weer mijn vriend zijn. Uiteindelijk is Alstein zelf schrijver en moet hij zich dus af en toe blootgeven, wat betekent dat hij kwetsbaar is... Veel erger is het als je op je donder krijgt van sujets die je helemaal niet kent. Zo hoorde ik op een keer, toen ik in mijn wagen zat en toevallig de radio aanzette, ene Luc Decorte in een afschuwelijk taaltje afgeven op een van mijn boeken. Ik had toen juist ergens gelezen dat Ernest Hemingway er niet voor terugdeinsde onbevoegde en oneerlijke kritici een pak slaag te geven. In mijn woede besloot ik dat procédé ook eens op zijn waarde te toetsen, maar... nergens kon ik het adres vinden van deze méér dan waarschijnlijk naar boven gevallen kritikaster. In arren moede richtte ik een brief aan Valeer Arickx van B.R.T.2, met de vraag erin of het niet te arrangeren viel dat ik deze Decorte eens een heel klein beetje mores leerde. Arickx verontschuldigde zich voor de inderdaad kafferachtige recensie - hij zat toen juist in het buitenland, beweerde hij - en vervolgens vroeg hij of mijn verzoek om genoegdoening écht gemeend was... Dat kon toch niet! Toen ik zijn brief ontving, was mijn woede allang medelijden ge-

[p. 130]

worden. Van deze Decorte hoorde ik sedertdien niets meer... tot verleden week: toen las ik toevallig in een aflevering van ‘Ons Erfdeel’ een zielige lofzang van hem op een boek van Jeroen Brouwers over een episode uit het leven van Hélène Swarth... Mensen!