Ga je mee naar Groenland?

27.

Voor onze kinderen waren de vakantieuitstappen vanzelfsprekend de hoogtepunten van het jaar. Vooral naar het ‘Parkhotel’ in Mariakerke, waar Gaston Duribreux hotelier was, gingen ze graag. Paul, Gastons jongste zoon, had er een handje van weg hen te verbluffen met zijn karatekrachtpatserijen. Toen Paul, in het spoor van zijn vader én sterk aangemoedigd door mij, boeken begon te publiceren, mocht ik die voorstellen aan het publiek. De laatste keer gebeurde dat op het schoolschip ‘Mercator’. Daar maakte ik het mee dat een vracht van zijn ‘Schimmen uit het Verdronken Land’ in het water belandde... Geen nood! Dadelijk doken enkele karateka's de lading achterna... Wie zulke vrienden en aanhangers heeft, moet wel een grote carrière beschoren zijn! Omdat ik wat te veel clairette de Die gedronken had, besloot ik te voet en in mijn eentje naar het hotel weer te keren. ‘Volg de tramsporen maar!’ werd me nageroepen. Dat deed ik, tot ik in de terminal aankwam... Toen

[p. 122]

Gaston Duribreux verleden jaar overleed, werd mij gevraagd de homilie te houden. Het kerkje van Mariakerke zat overvol, maar dé literatoren hadden hun kat gestuurd. Dat de eerste weekends van ‘Dietsche Warande en Belfort’ in het ‘Parkhotel’ doorgingen, bleek iedereen al vergeten te zijn. Deze vaststelling versterkte mij nog in mijn mening dat onze literaten, óók de rechtse, egotrippers. egotisten en egoïsten zijn.

Een andere plaats waar wij graag verbleven, was het ‘Hôtel de la Falaise’ in Diélette, een vissersdorpje aan de westkust van Normandië. 's Ochtends kwamen de vissers daar hun calvados, ricard of muscadet drinken, en dan troonde madame Poncet, de uitbaatster, ons mee naar de manden met fruits de mer... opdat we zouden kiezen wat we die middag zouden eten. De streek was er goddelijk. De laatste keer dat we er wandelden, werden we gevolgd door sombere mannen met walkie-talkies en herdershonden. Ze waren ermee bezig op de plaats van de oude ijzermijn een kerncentrale te bouwen. Nooit vergeet ik Pitou, de hond van een verdronken visser, die als de mascotte van het dorpje beschouwd en behandeld werd. Nooit ook vergeet ik de hysterie van de dienster, die tevens de postbode van Dièlette was, toen ik haar op een keer vroeg of het normaal was dat mijn Pyreneese geitekaas vol wormpjes zat...

De verste tocht werd die naar het Lago Maggiore. In Brissago, het laatste Zwitserse dorpje, huurden we een paradijsachtig villaatje. In die tijd fascineerden mij in hoge mate de keien uit rivierbeddingen. Toen wij op een dag van een trip in Italië weerkeerden, werden wij aan de grenspost in Cannobio omsingeld door een troep somber kijkende kommiezen. Ze verplichtten mij uit te stappen en mijn kofferbak te openen... Nooit vergeet ik de acht gezichten die toen stomverbaasd naar mijn verzameling keien staarden... Vooral de terugtocht echter is mij bijgebleven. We zouden in één trek door Zwitserland en

[p. 123]

Duitsland naar huis rijden. Tussen Baden-Baden en Karlsruhe leek mijn wagen eensklaps een stoommachine. Ik stuurde de immense fluitketel op de pechstrook en vroeg telefonisch om hulp. Ongelofelijk snel kwam een soort van wachter-op-de-weg opdagen. Hij verwijderde de termostaat, en verwees mij naar een garagebedrijf in een naburig dorpje. Hij zou wel voorrijden... Toen ik hem de rekening vroeg, zei hij dat zijn diensten eigenlijk gratis waren voor de leden van de V.A.B.... Ik gaf hem twintig mark, doch dat was duidelijk te weinig naar zijn zin. Pas toen ik er nog twintig mark aan toevoegde, sloot hij de hand. Ik volgde hem dus tot aan die garage... Tot mijn grote ontzetting stonden daar tientallen wagens in de rij, allemaal met hetzelfde euvel: door oververhitting opengebarsten gummibuizen. Om zeven uur, toen ik al tot in het midden van de steeds aangroeiende rij gesukkeld was, werd de grote garagepoort dichtgeschoven... De werkdag was ten einde, en de fameuze wachter-op-de-weg kwam aanzetten met een dikke, kaalhoofdige man: de enige hotelier van het dorpje... Dadelijk begreep ik het koehandeltje dat die heerschappen daar dreven. Ik sprong uit de wagen, stormde door een zijdeur de garage binnen, greep de man die ik ervan verdacht de patroon te zijn bij het nekvel en liet hem kiezen: ter plekke gewurgd worden of cito cito mijn wagen repareren... De man koos voor het tweede. Hij liet mij naar een afgelegen plek komen, herstelde mijn wagen in vijf minuten, en... liet mij vijftig mark betalen. Als sedertdien een Duitser mij bij voorbeeld de weg naar Pulderbos vraagt, stuur ik hem naar Pijpelheide. Zo ben ik.

Een andere verre tocht was die naar Denemarken. Wij waren ingegaan op een advertentie van een Deense konsul in Antwerpen, die zijn chalet te Bildsø, even boven Slagelse, te huur aanbood. Tijdens de rit over de E3, in de buurt van Flensburg, kreeg mijn voorligger een

[p. 124]

klapband: een knal, gensters, een geweldige stofwolk... Ik kon de slingerende wagen op het uiterste nippertje ontwijken... Tijdens onze vakantie daar heb ik mij geen ogenblik op mijn gemak gevoeld. Het was er zo paradijsachtig, dat ik herhaaldelijk dacht dat wij al in de hemel waren. Het klinkt misschien gek, maar daar heb ik voor het eerst en - naar ik hoop - voor het laatst met een depressie gekampt.

Tijdens de kerstvakantie van 1978 hield ik, op aanvraag van V.O.C.O. (vereniging voor ‘Vrijetijdsbesteding, Openluchtleven en Culturele Ontwikkeling’) een zevental voordrachten in het Oostenrijkse Ramsau am Dachstein, een plateau boven de bergstad Schladming. Gelukkig konden we er met het vliegtuig naartoe. Daar heb ik leren langlaufen, en daar heb ik mijn broer Karel in een afdaling van de Vorbergloipe het wereldrekord vallen zien verbeteren: hij gebruikte zijn ski's als een soort van helikopterschroef om naar beneden te komen. Ik heb daar de beste Obstler aller tijden gedronken. Eén ding was jammer: telkens als het prettig werd, moest ik dé kulturele boodschap gaan brengen. Sedert ik daar zag hoe een schapenboer een schaap slachtte, het de kop kloof, en gulzig de hersenen opslobberde, heb ik zo mijn gedacht over de Oostenrijkers. Doch die liggen daar beslist niet wakker van.

Als ik over vakanties praat, kan ik onmogelijk voorbij aan Claudine Matys. De dag dat Maaike en ik huwden, kwam zij in ons leven: zes jaar, onvoorstelbaar mager en spichtig. Ingaande op de suggestie van de een of andere karitatieve instelling hadden mijn schoonouders haar voor de zomervakantie laten overkomen uit Frankrijk. Zij woonde in Biache-Saint-Vaest, een dorpje in de buurt van Arras. Door een ongeval in een cementfabriek aldaar was haar vader, een Poolse immigrant, verlamd geraakt. Tot aan haar huwelijk zou Claudine elke zomer in Grobbendonk doorbrengen, waar zij al spoedig als een lid van

[p. 125]

de familie beschouwd werd. Claudines zuster, Monique, kwam ook naar de Kempen, maar dan naar Herenthout. Waar Monique echter als vanzelfsprekend leerde Nederlands praten en gewoon optrok met de Herenthoutse dorpsjeugd, weigerde Claudine halsstarrig de taal van Molière te verloochenen. Het gevolg was dat de hele familie met haar Frans - klonk het niet, dan botste het - praatte. Het taaltje dat Claudine en mijn schoonmoeder én de winkelierster in de buurt bezigden tijdens hun konversaties was ontroerend en geleek wellicht sterk op de taal der Merovingers. Vele malen zijn wij ook naar Noord-Frankrijk gereden om Claudine te bezoeken. Biache-Saint-Vaest zag grijs van de neerslag van de cementfabriek. De familie Matys woonde in een slop, aan het einde van tien tegen elkaar hangende krotten. Die krotten - de Kempense kippen- en duivenhokken boden een héél wat florissantere aanblik - waren eigendom van de fabriek, en de bewoners ervan waren aangewezen op één waterput en één... schijthuis. Kommunisme en alkoholisme waren er dan ook schering en inslag. Toen vader Matys gestorven was, moest Claudines moeder de kost gaan verdienen als linnenvrouw in het hotel ‘Champsy’ te Arras. Wij zijn daar ooit geweest, en die vrouw stond er zó in aanzien, dat de hotelier ons meetroonde naar zijn wijnkelder: een reusachtige kurketrekker in de kalkachtige bodem, met alle schatten van de Franse zon erin. Ondanks hun armoede konden die Franse Polen, van wie velen mijnwerker waren in Maubeuge, ontstellend kopieuze feestmalen organizeren. Je moest al van goeden huize zijn om daar niet ten onder te gaan aan de pernod en de rode wijn... Mijn schoonouders hebben Claudine schitterend geholpen... Ze is gehuwd met een ingenieur, woont in een villa, en heeft twee sohatten van kinderen. Er kan geen eerste kommunie of plechtige kommunie of huwelijksfeest in de familie doorgaan, of wij moeten erbij zijn, om met de Polen te praten, te dansen en te

[p. 126]

klinken. Monique en haar echtgenoot, die destijds het eerste frietkraam in Biache-Saint-Vaest uitbaatten, bezitten er trouwens het voornaamste café (mét feestzaal) van het dorp. Als dat geen varkentje met een lange snuit is, ken ik niets meer van sprookjes...