Ga je mee naar Groenland?

3.

Wie boerenbloed in de aderen heeft, kan dat moeilijk verdoezelen. Hij mag dan nog op een appartement wonen, toch zal hij wat aarde in een bak kappen en pogen een kreupele geranium in leven te houden en wat onkruid te kweken. In mijn tuin konden ze een katedraal bouwen. Dus begon ik, met behulp van mijn schoonvader, groenten te telen... Dat werd echter een fiasko: de konijnen en misschien zelfs de reeën vraten alles kaal. Ik gooide het dan maar over een andere boeg. Diep in de tuin stond een oud kippenhok. Ik zette er konijnen in... Doch die kregen myxomatose. Waarschijnlijk doordat de koolbladeren die ik van een buurman kreeg, besmet waren door wilde konijnen. Waarom zou ik geen kippen houden? Ik kocht een tiental kuikentjes... Die wer-

[p. 11]

den echter weggehaald door eksters. Ten einde raad probeerde ik het met eenden... Die werden probleemloos volwassen, maar toen werden ze één voor één gedood door marterachtigen. Er zat niets anders op dan mijn toevlucht te nemen tot een schildpad... Lentus noemde ik hem. Een hele zomer toverde hij de tuinpaden vol spijkerschrift. Met veel zorg bereidde ik een bak toe tot zijn winterslaap. Toen ik hem in de late herfst in die bak wilde zetten, was hij eensklaps verdwenen. De volgende lente was Lentus nog een vage herinnering... tot de grasmaaimachine van onze nieuwe buurman zijn schild doormidden kloof. Toen had ik begrepen dat de hof van Eden (één van de gebroeders-huiseigenaars heette Eden) achter de bunker een tuin des doods was. En toch was hij mooi, die tuin, met zijn verwilderde fruitbomen, klimrozen, lupinen, tuja's en dennen. We waren er gelukkig, Maaike en ik, we leefden er in nauw kontakt met de vier elementen, in té nauw kontakt soms... Zoals op die zomerdag, toen ik lag te luilakken in de tuin, en een gedicht schreef over het knetteren van de stilte, en het bijna vanzelfsprekend vond dat die stilte ook rook verspreidde... En plotseling riep Maaike: ‘Brand!’ Het oude dennenbos naast ons stond in lichterlaaie... Toen brak ik beslist alle wereldrekords hordenloop om bij buurman Van Camp te kunnen telefoneren naar de brandweer... Of zoals bijna elk jaar in de late herfst, wanneer de drie immense kelders onder de bunker volliepen met water. Toen dat de eerste maal gebeurde, had ik net voordien honderden prachtige appels geëtaleerd op twee behangerstafels op schragen. Met mijn broer Jos heb ik toen gepoogd die kelderruimte weer watervrij te maken. Toen we ieder driehonderd emmers water naar de sloot buiten gedragen hadden, zagen we het nutteloze van onze arbeid in: op de een of andere wijze waren onze kelders en die sloot kommunicerende vaten. Toen ik de appels weer uit de kelder kon halen, leken dat wel braakballen

[p. 12]

van enorme roofvogels, met allerhande schimmels erop. Nog een plaag vormden de muggen in de kolenbergplaats. Als het koud begon te worden in het najaar, troepten ze daar met miljoenen bij elkaar. Vaak gebeurde het dat ik de kolen niet zag van de muggen. Eénmaal wilde ik die dreinerige heerscharen uitroeien met een fakkel van in petroleum gedompeld stro, maar ik verschroeide mijn wenkbrauwen en een gedeelte van mijn haardos en brandde een gat in mijn trui.

Wij woonden gelijkvloers in de bunker, en bijgevolg lieten wij de eerste verdieping onverwarmd. Dat kwam ons op een keer, in het putje van de winter, duur te staan... Die ochtend werden wij gewekt door een zware plensregen... in ons bed. Overal droop het water van het plafond! De hele huiskamer stond blank! Ik stormde naar boven en zag dat in de badkamer een buis van de waterleiding opengebarsten was. In de kelder gierde de automatische waterpomp. Ik wervelde naar beneden en zette het onding af. De ravage was onvoorstelbaar. De hele inboedel dreef in het water. Met de moed der wanhoop begonnen Maaike en ik te hozen, te dweilen en schoon te maken. Maar... ik moest naar school. Een halfuur te laat kwam ik daar aan. Nog helemaal ondersteboven bracht ik de direkteur op de hoogte van het onheil dat zich aan mij had voltrokken. ‘Met jou is het ook altijd wat,’ repliceerde de man schamper. Zonder dat hij het besefte, gaf hij mij een levensles... Vertel in godsherennaam nooit de naakte waarheid, die gelooft toch niemand. Doe je superieuren met het onnozelste gezicht van de wereld een vlassen baard aan. En vergeet het nooit: een halfuur te laat is véél erger dan een godganse baaldag.

Vanzelfsprekend waren al die dingen maar peulschillen tegenover wat in de lente van 1959 gebeurde... Die dag was de school - naar jaarlijkse geplogenheid - te voet op bedevaart geweest naar een genadeoord in Wieke-

[p. 13]

vorst. Toen ik thuiskwam, voelde Maaike, die vijf maanden zwanger was, zich niet goed... Dus ging ze naar bed, terwijl ik bij buurman Van Camp naar de dokter telefoneerde. Dokter Wauters - klein, dik, eeuwig zuigend aan een sigaartje, en in alle opzichten een voorbeeld van lakonisme - kwam, kuchte wat, en diende haar een injektie toe. ‘Veel rusten!’ was alles wat hij zei. 's Nachts echter kreeg Maaike nu eens koude dan weer brandende koorts. In het holst van de nacht moest ik weer naar de buurman om de dokter op te bellen. Achteraf heb ik dikwijls gedacht dat dokter Wauters gewoon maar zat te wachten. Hij was alleszins verbluffend snel ter plaatse. En hij liet geen tijd verloren gaan... Ik moest hem een kom gekookt water geven, en zeep, en een handdoek... Hij ontsmette zijn handen naar best vermogen, en haalde een pop uit Maaikes schoot. Op het hoofdje zat de dwaalster van de dood. ‘Hoe zou hij geheten hebben?’ vroeg hij schor. ‘Christiaan,’ antwoordde ik. Hij knikte en doopte de vrucht. ‘Begraaf hem maar gauw in de tuin,’ zei hij. ‘Ergens tussen de bloemen.’ Dat deed ik dan ook. Ik begroef mijn eerstgeborene tussen blauwe, rode en witte lupinen. Het was een triestige tijd voor Maaike en mij. Het verdriet om die miskraam maakte ons voor eeuwig allergisch voor mensen die lichtvaardig over abortus kunnen praten...

Enkele dagen later vroeg Maaike waarom ik gezegd had dat onze zoon Christaan zou geheten hebben, terwijl we toch afgesproken hadden dat het een Robin zou zijn. Ik moest bekennen dat ik zo maar, in een opwelling dus, gesproken had... Had ik toen Robin Hannelore kunnen begraven in plaats van Christiaan, ik zou geen ogenblik getwijfeld of getalmd hebben.

Dat jaar moet het ook geweest zijn dat ik voor het laatst te biecht ging. Het gebeurde tijdens de paasweek in de kerk van Bouwel, die onze parochiekerk was. Het gebouw zat die vooravond eivol, en de stroom van biechte-

[p. 14]

lingen bood weinig mogelijkheden tot het kiezen van een biechtvader. Wat ik gevreesd had, geschiedde: ik kwam terecht bij de stokoude, hardhorige pater die toendertijd nogal eens meende te moeten bijspringen, als de parochieherder overstelpt werd. Zo duidelijk als ik kon, biechtte ik wat ik meende op mijn kerfstok te hebben... En toen moet die brave man mij verkeerd begrepen hebben. Of verwarde hij mij met de een of andere schoelie die hij kende? Luidop begon hij mij een les te spellen waarvan ik geen snars begreep. En toen ik zwakjes protesteerde, gaf hij me met een oorverdovende knal het schuifje. Tableau! Natuurlijk. Als de grootste booswicht aller tijden moest ik leedvermaak, hoon en spot trotseren om weer buiten te geraken. Toen ik thuiskwam, was ik er zeker van dat ik geboet had voor alle zonden die ik nog ooit zou kunnen bedrijven...