Mijn benul

[p. 31]

Fiets en Jansen

Ik heb altijd geloofd dat Nederlands een heerlijke rijke taal is. Ik heb het nooit systematisch vergeleken met andere talen, dus ik blijf dat voorshands maar geloven. We hebben zoveel keus. Ook tussen fatsoenlijke en minder fatsoenlijke woorden. Nu ja, er zijn woorden die bepaald onfatsoenlijk zijn, schuttingwoorden. En er zijn woorden die niet helemaal fatsoenlijk zijn, zoals bargoense woorden en studentenwoorden. Maar er zijn bij ons ook woorden die volkomen fatsoenlijk zijn, maar tóch een beetje onfatsoenlijk, eenvoudig omdat ze een synoniem hebben dat nòg fatsoenlijker is. Misschien omdat het langer is. Het woord fiets vind ik toch altijd nog een beetje onfatsoenlijk. In de wetboeken staat steeds rijwiel, fluistert men. Ook slof is niet zo fatsoenlijk als pantoffel, spuug niet zo als speeksel, meid niet zo als meisje, of als dienstbode. Weet u wat ik al dertig of veertig jaar de beste mop van de wereld vind - (ik ben van het vorige onderwerp afgestapt) -? Die over Jansen. De camembert wordt - och, terecht - de ‘roi des fromages’ genoemd. Zo vind ik die mop de koning der moppen.

Als volgt: Jansen heeft het gewaagd zijn eerste reisje naar Parijs te maken. Hij logeert in hotel ‘Suisse’ en heeft 's avonds wel eens een gesprekje, zo goed en zo kwaad als het gaat, met de portier. De portier geeft hem een raadsel op: Het is niet mijn broer en het is niet mijn zus en toch is het een kind van mijn ouders. Wie is dat?

Jansen denkt lang na, maar moet het opgeven.

Geef je het op, zegt de portier.

[p. 32]

Ja, zegt Jansen, ik weet het niet.

Dat ben ik zelf! zegt de portier.

Jansen lacht. Haha, ja, die is goed.

Weer thuisgekomen, in Drachten, vragen de vrienden van zijn sociëteit: En Jansen heb je 't goed gehad in Parijs? Heb je de Moulin Roesch gezien? Heb je gedanst met Josefien? Ja, zei Jansen, nou dat wel niet maar het is toch leuk geweest. En hoe ging het met de taal, Jansen, kon je je goed redden? Ja, zei Jansen, dat ging best. Ik praatte soms wel wat met de portier van het hotel. Praatte je met de portier van het hotel, Jansen? En wat zei die dan?

Nou hij gaf me wel eens een raadsel op, zei Jansen. Een raadsel, Jansen? Laat horen. Nou ik wil het jullie wel laten horen, zei Jansen: Het is niet mijn broer en het is niet mijn zus en toch is het een kind van mijn ouders, wie is dat. Het is niet je broer en het is niet je zus en toch is het een kind van je ouders, dat weten we niet, Jansen, zeiden ze, dat is te moeilijk voor ons.

Weten jullie dat niet, zei Jansen. Nee, zeiden ze, dat weten we niet, dat is te moeilijk, zeg het ons maar. Weten jullie dat niet? zei Jansen. Nou dan zal ik het jullie zeggen. Dat is die portier van dat hotel Suisse.