Ranonkel of de geschiedenis van een verzelving

4. Evarist maakt het teken des kruises

Toen hij, veel later alweer, zijn ogen opende en tot zichzelf kwam hadden de ranken zijn lichaam geheel overklommen. Hij kon zijn benen bijna niet meer bewegen, zo strak waren ze omwikkeld, zijn romp was half ingesponnen. Een onoverzichtelijke ruwbladige ongemakkelijke deken van langwerpige pijlpuntvormige bladeren leek losjes over hem heengeworpen. In het weefsel was niet de minste regelmaat te bespeuren, hoe hij ook met ogen en vingers probeerde een begin te vinden teneinde zich aan dit begin van een soort ongevaarlijke vriendelijke mummifikatie te onttrekken.

Kriskras liepen de dradenbundels over hem heen, bewegend, kleine gewichtloze dieren, hem zacht en met bijna onwaarneembare schokjes kriebelend achter zijn oor, in zijn gehoorgang, in de holten van zijn handpalmen, in zijn nek, op alle bereikbare en ook onbereikbare plaatsen, bij hun aanraking kleine onweerstaanbare grillige lachkrampjes in hem wekkend. Pogend zich uit het hem zacht omarmende plantaardige beddegoed los te werken, ontdekte hij dat de ranken reeds als slimme olijke diertjes zijn mouwen binnengebiggeld waren en in de nauwe warme ruimte tussen zijn kleding en zijn naakte huid zijn okselholten beslopen. Ze waren eveneens zijn broeks-

[p. 28]

pijpen binnengeschuifeld en morrelden kietelend en ondeugend in zijn kruis. Een lange levende draad scheen het bovenste knoopje van zijn overhemd losgewurmd te hebben en had zich laten zakken langs zijn rug, die aandoend met huiverige gevoelens van plezier. Met behendige voorzichtige vingers viste Evarist de rank uit zijn boordopening en speelde er een beetje mee, liet hem zich omkrullen om zijn vrijgemaakte pols, een beweging die de rank binnen de minuut herhaalde malen wist te volbrengen, bijna op de manier van een dier als het ware aanvoelend of begrijpend wat Evarists bedoeling was toen hij hem op zijn pols legde en hem behoedzaam met de vingers van zijn andere hand eromheen bewoog.

Het spelletje amuseerde Evarist zo dat hij daarna nog verschillende dikkere ranken, waarvan de uiteinden hem in handen vielen bij zijn getast, op de manier van een fakir met zijn slangen, om zijn hals drapeerde, met zijn hoofd het enige wat er nog van hem boven het plantelijk beddedek uitstak.

Maar hij kon niet blijven spelen. Er was werk aan de winkel. Er nam een plan, een samenstel van voorzorgsmaatregelen gestalte in hem aan dat het best direkt uitgevoerd kon worden aangezien het heel wat energie en, wat kostbaarder was, tijd van hem vergen zou. Het was duidelijk dat de ranonkel er niet aan dacht te stoppen met zijn wonderbaarlijke groei, die zich zelfs versneld leek te hebben. De kamer was thans veranderd in een stukje bos waar bijna geen licht meer in doordrong. Slechts zeer vaag nam Evarist tegenover zich nog een iets lichtere ovale vlek waar op de plaats waar zich het raam moest bevinden.

De ranken, waarvan verschillende reeds zo dik als jonge boomstammetjes waren, daalden af van de totaal onzichtbaar geworden zoldering en van de eveneens door honderden ritselend en schurend bewegende rankjes en worteltrossen overdekte vloer waarvan de planken zacht knersten onder de zo krachteloos en zwak lijkende maar door een geheime woedende sapstroom gevoede en sterk gemaakte levende breekijzertjes van wortelingen, die zich de weg naar de kelder poogden te ontsluiten.

Toen Evarist de melkfles, die hij naast zich gezet had, naar zijn lippen wilde brengen, het opstaan nog even uitstellend, moest hij het glazen voorwerp geheel loswikkelen uit de lange magere vingers die er beslag op hadden gelegd en waarvan er ettelijke

[p. 29]

reeds de opening binnengedrongen waren en zich bogen en uitrekten naar de vloeistof. Zachtzinnig trok hij ze eruit en zette de fles aan de mond. Het drinken op deze manier kostte hem geen moeite meer. De dikke zoete drank gleed in een brede stille rivier zijn slokdarm en zijn maag binnen. Hij dronk de fles in één lange teug leeg tot op de bodem en liet hem naast zich in het groen vallen, waarin hij geheel schuilging.

Smakkend van genot na het drinken veegde hij zijn lippen af en schoof het zachte en harde houtige struweel waarbinnen hij lag van zich af. Het ging vrij gemakkelijk. De ranken hielden hem niet op een kwaadaardige manier in hun greep maar slechts losjes en als spelenderwijs, plagend. Bij wijze van grap hadden ze hem, terwijl hij het niet merkte, geboeid, toegedekt, stil en vol kalm plezier overwoekerd.

Toen hij opstond, met een vreemd gevoel van onbedektheid en naaktheid, lieten de laatste zich uit eigen beweging van hem afglijden. Het kostte hem moeite om bij de deur te komen, zo dicht was de vegetatie inmiddels geworden. Met geweld moest hij zich tussen en onder de zwarte, reeds met bruinachtige ribbelige bast bedekte verharde ranken en takken door wringen. Het was niet te vermijden dat hij daarbij op vele andere ranken trapte: de hele vloer was een kompakt groen levend wriemelend ritselend stukje hakhout geworden.

Met voor zijn doen grote verende stappen baande hij zich er een weg doorheen, begrijpend dat de rankenwindingen absoluut geen hinder van hem ondervonden maar toch het idee hebbend dat hij ze pijndeed, wellicht kwetste, knakte, vermorzelde. Onzin, zei hij bij zichzelf, met een kalm inzicht in de werkelijke stand van zaken. Ik heb immers allang niet meer te doen met het zo tedere en breekbare wezen dat een potplant is. Het deert de ranken en bladeren evenmin als gras wanneer ik er overheen loop. En minder. Want kijkt eens wat voor een krachtige vezelige takken de ranonkel maakt! Het is geen plant maar eerder een boom al!

Bij de deur staand keek hij vluchtig naar de plaats waar het kruis gehangen had, dat hij om redenen van een overigens nevelige religiositeit en eerbied met rust gelaten had. Er was weinig meer van te zien maar toch nog iets. Achter de kronkelende wilde wandrekken van takken, daarmee zich vervlech-

[p. 30]

tend, tekende zich een brede groter dan voorheen lijkende kruisvorm af, een boom, groen, levend, door jonge schoten met groen omwonden, als in een profetie, een heldere voorzegging van onophoudelijk ontbottend en met het aloude heilsmysterie in een onverwachte geheime en gloednieuwe bond verenigd leven.

Aangedaan door een bijkans vroom gevoel stond Evarist naar het beeld te kijken, dat niet langer een precieze rechtlijnige vorm had maar dat scheef en als uit twee kruiselings over elkaar gelegde plantentakken gevormd was, toevallig, zonder inmenging van mensenhanden, door de woeste groei die ontstaan was zelf.

Langzaam, instemmend, bootste Evarist het teken van het ruige bebladerde kruis na over zijn borst en hoofd.