Verhaal van het vergaan van het jacht De Sperwer en van het wedervaren der schipbreukelingen op het eiland Quelpaert en het vasteland van Korea (1653-1666) met eene beschrijving van dat rijk

[p. 114]

IV. Aenteeckeninge ofte memorie vande gelegentheijt van Corea.¹⁾

Het landt is wel eens soo groot als Japan zijnde een groot ront Eijlant grensende ende leggende tusschen d'Eijlanden met het eene eijnde tegens China, welcke landen met een rivier ontrent een mijl breet van den andere werden gescheijden, met het ander eijnde lecht d^o Corea tegens Tartarien tusschen welcke landen mede een affscheijtsel van water is van ongevaerlijck 2½ mijlen breet; aande Oostzijde legt het ontrent 28 a 30 mijlen van Japan.

In gemelte Corea zijn silver ende goudt mijnen doch sooberlijck, geeft mede zijde doch soo veel niet als in zich zelven noodich heeft soo dat ut China daer zijde ingevoert wert. Insonderheijt abondantie zoude aldaer te becomen sijn, t'weeten

Rijs tot Tl. 20 t'last,

Cooper

Cattoen ende cattoene lijnwaeten

wortel Nijsen

Vuijtnemende schoone stoffen ende goude laeckenen werden daer gemaect, doch vallen seer duer.

De Coninclijke Stadt genaemt Chioor heeft een revier dewelcke van daer in zee loopt, zijnde zoo diep dat de aldergrootste scheepen daer rijckelijck uijt ende incomen connen.

De plaetse ofte hoeck van Corea naest aen Japan gelegen ende daer de Japanders haeren handel drijven is genaemt Sanckaij²⁾ alwaer mede een seer goede haven is, doch leggende wel 23 a 24 dagen reijsens van eenige steeden; in Sanckaij is gemaect een bemuirde wooningh inde welcke de Japanders datelijck gebracht, geslooten ende bewaert werden ende aldaer moeten verblijven zonder t'eeniger tijt daer buijten te comen tot dat haeren

1) Memorie van pampieren p^r t Schip Amsterdam over Taijouan aen d' Ed. Heer Gouverneur Generaei in dato 23^e Nov.A^o 1637 geconsigneerd No. 7; ook in Dagr. Japan, 5 Febr. A^o 1637.

2) Pou-san Kai = Pou-san (Fusan), sedert 1592 in handen van de Japanners.

[p. 115]

handel verricht hebben ende weder naer Japan keeren; desen handel van Japan op Corea is de heerlijckheijt van t'Siussima alleen ende niemant anders toegestaen denwelcken vijff groote bercken ende geen meerder in een jaer derwaerts senden mach; brengen van daer cattoen, lijwaeten, wortel nisen, valcken, tijgersvellen ende rijs, maeckende van een 3 a 4, soo dat met desen handel schoone proffijten doen ende dienvolgende in desen handel te treeden niemant gedoogen ende toelaten. Naer wij geinformeert werden zal de Comp^e om in dat Rijck te negotieren niet tot haer ooghwit geraecken, oorsaeck die natie een zeer cleijnhertige ende vreesachtige volck is, dewelcke sonderlingh voor vreemde natien verschrict zijn, ten anderen alwaere het dat de occasie ende gelegentheijt presenteerde met die van Corea mondelinge gelijck het voorleeden jaer op haer naer boven ende weder beneden reijse te spreecken soo zouden de dienaers ende soldaten van d'Hr. van Zatsuma vande welcke soo nauw werden bewaert zulcx niet toelaten, Iae haer eijgen volck dewelcke in den oorlogh uijt Corea gevoert ende lange tijt in Japan gewoont hebben, door versoeck nochte bidden niet hebben connen te wege brengen haer oude kennissen ende lantsluijden eens ter spraecke comen. De Japanders hebben daer 7 jaeren lancq ongelooflijck gemoort, gebrandt ende alle tijrannij die men zoude connen bedencken, bedreven; oock komt de Tartar in harde winters wanneer door de stercke vorst het water tusschen Tartarien ende Corea niet open houden connen met zijne macht daer invallen mede voerende menschen, vee ende alles wat hij crijgen can.

Volcht hoe ende in wat maniere met wat pompe ende suite van Japanschen adel geaccompagneert wesende, de twee gesanten van Corea in Januarij binnen de Keijserlijcke Stadt Jedo gecomen, gereeden ende ontfangen zijn.¹⁾

Eerstelijck het spel van schermeijen, trommels, gommen ende pijpen waer

1) Op van daech verstonden de Corresche gesanten op 17^en passato van het eijlandt Itschio naer Corea vertroucken waeren. Naer de geruchten souden aende Maijesteijt versocht hebben bij aldien haer gelieffden assistentie tegen den Tarter te doen, hetselffde door d'Hr. van Fingo soude mogen geschieden. Haer geschenken waeren geweest: Een groot gouden vadt vol costelijcken wortel Nisien; drie schoone wel affgevaerdichte peerden; 40 witte valcken; 40 tijgersvellen het hair een vinger lanck; een gouden cas van faetsoen als de paepen haer consistorien, costelijck met peerlen ende gesteenten verciert, waerinne den brieff aen de Maijesteijt was overgelevert. (Dagr. Japan. Firando 24 Meert A^o 1637).

[p. 116]

achter dat volchden eenige met groote stocken als rijsstampers gaende aen weder zijde van de straeten twee ende twee besijden den anderen. Achter deselve volchde een Jongelingh te paert hebbende een groote lancije met een roode vaen in zijn handt, die aen weder zijde van 3 persoonen, ider hebbende een snoer van gout ende zilver¹⁾ doorvlochten, vastgehouden wierde, geaccompagneert zijnde met ontrent 30 jongelingen te paert, hebbende mede ider een cleijn root vaentgen inde handt, wesende gehabiteert als de Chineesen, met een swarten hoet breet van randt ende paerts hair gemaect, op t hooft.

Daer aen volchden een palanckijn die van 50 a 60 mannen gedraegen wierde, zijnde van binnen met root fluweel gevoert, in dewelcke stonde op een taeffel een verlact doosken daerin de brieven in Coreesche caracters geschreven aenden Keijser van Japan geslooten waeren.

Dese een weijnich voorbij gepasseert zijnde quam weder een ander spel van alderleij instrumenten waer aen dat weeder een Jongelingh sittende te paert volchde, hebbende een blaeuwe vaen in zijn handt, vergezelschapt zijnde als de vorige, ider met een blaeuw vaentgen.

Waer naer volchden weder een palakijn daerin de tweede persoon van de voorsz. gesanten gehabiteert met een swartesattijnen rock, gedragen wierde.

Een wijle tijts dese voorbij zijnde, quamen ontrent 400 ruijters hebbende inde handt ider een hamer met een scherpe pen vooraen (bekans op de wijse als de Suratse hamers) twelck was de guarde vant opperhooft ofte den principaelsten der gesanten die midden onder de suite sittende in een swart verlacte palancquin gedraegen worde ende volchde hem noch een d^o naer.

Naerdat de treijn omtrent een quartier uijrs voorbij waeren quam de guarde vande Maijesteijt van Japan omtrent 200 mannen soo musquetiers als pieckeniers gaende op zijn Japans al een ende een achter den anderen, sijnde de musqueets met root laecken becleet, de piecken root verlact ende boven met een top van witte veeren.

Waer achter dat volchden 8 a 10 norimons waerinne saeten de gecommitteerde Japansche Heeren door Zijnne Maijesteijt geordonneert de Coreers t'accompagneeren.

1) zijde, staat in Dagr. Japan.

[p. 117]

Ende achter haer volchde een groote suijte van Japanschen adel sittende op bagagie paerden.

Ten laetsten volchden ontrent 1000 Lastpaerden die de bagagie ende de schenkagie der Coreers brachten.

Dit duerde ontrent 5 uijren alleer dat alle desen treijn voorbij was gepasseert ende vermocht niemant vande toesienders zijn hooft buijten de vensters te steecken noch eenige tabacxroock daer uijt te laten gaen ende waren alle de passagien wel gesuijvert ende met schoon sant gestroijt.