Rimen en teltsjes

De faam en de bargekop

Dêr het ris in reanoazige, healslachte poepekastlein west, dy hie in edelen faam, fiks fan liif en lea en grut foar de mjitte. De poep wie nuvere suinich mei dy faam. Kaam 'er in frijer by, liet him sa tsjep wêze as er woe, dan frege er al gau: ‘Wat wil je?’ En as de frijer dan sei: ‘Mei de faam út, as 't lokke kin’, dan sei er altyd: ‘Duvels kerel, ik kan de meid niet misse’. Einling kaam syn wiif te stjerren, en it wie nin seis wiken dernei of by begûn al om de faam te frijen. Mar doe it tinken wie, doe waard him te'n andert jûn, dat se leaver de kakstoel rûke mocht as in âld man, ja, dat se leaver tweintich jier oanien pisdoeken spiele woe as mei sa'n âlden strampel trouwe. No wie de poep hagels. De jaloerskheid friet him op, as hju in frijer krige.

No wie ris in oansit yn it doarp, dêr ferskate bysfeinten by elkoarme wiene. Der waard in weddenskip dien dat Tiete Prop, in slachter, de lytste fan it selskip, net nei dy grutte steile kastleinsfaam doarste. ‘Om in daalder,’ sei Tiete en stau 'erút. Neidat er him wat ferstrûpe hie, stoep er yn de jachtweide, en kroep de kastlein onder de side, en sei: ‘Kastlein! jy habbe dêr sa'n tsjeppen faam, soe it ek mei jins beleaven wêze dat ik dizze nacht mei har yn de kromhouten siet?’

Kastlein: ‘Woarinne?’

Tiete: ‘Yn de kromhouten om ris te meiden. Wrachtich, ik die it mar, kastlein, it is in weddenskip om in wyngelach, en dat sil tenei by jo opnimd wurde.’

Kastlein: ‘Nou, dat doet de deur dicht, maar om vief uur de meid weerom hoor, want we hebbe morgen een huusfol folk.’

‘O, om fjouwer oere is de faam werom, der is nin swierichheid, of sit ik mar in pear oere by, dan is it gelach al wûn.’

De faam wie gau klear, mar doe se ta de doar út soene, doe bekoarre de kastlein him wer, en smiet it nachtslot op 'e doar. ‘Heurris, Tiete’, sei er, ‘dou liepste, dou piepste, dou kriegste de meid niet met, daar moet vanavond nog schinke kookt worde, wij hebbe morgen de ringvergadering van de domenie's.’ ‘Nee, kastlein,’ sei Tiete, ‘it is beloofd, en de faam sil mei, as is it mar foar in pear oere, en oars sil ik mysels ris baas meitsje.’ ‘Nou,’ sei de poep tsjin de faam, ‘dou moest het weten, maar de schinke laat ik deur een ander koke veur dyn geld, en astou morgen fijf menuten over fijfen in komste, dan leit dyn loon op 'e tafel teld, daar kenste staat op maken.’

‘Fiat,’ sei Tiete, en swaaide 'er mei de faam út nei it oansit ta, en it foldie har sa skoan, dat it fan fjouwer oere seis oere waard. Dêr komme se wer oan, de faam mei de rokken fol reade wyn, en de frijer tenein. Tiete slacht heftich op 'e doar en rôp: ‘Hui, wêr biste?’

[p. 514]

Kastlein: ‘Ja, woar biste? Ik heb 'er langer west as dou, Prop, de hele huusholding is in terwien, geen duvel is klaar. Wat mienste dat ik de meid houd? Nee meid, dyn geld leit al teld op 'e tafel, kom maar, en strijk het bij dy, dan kenst dyn biezen pakke.’

‘Hoe sil ik dizze blei skraabje?’ tocht Tiete, ‘de poep moat de faam weromhawwe, want ik haw 'er myn nocht fan.’ Hy wiste dat de poep sa fûlfrettene gjirrich wie, dat er wetter by de drank smiet en dat er graach iet fan iten dat himsels neat koste. ‘In dikkop brandewyn,’ eask' er, en doe er dêrfan preau, doe sei er: ‘De divel, kastlein, dêr sit helm yn. Der wurdt jo neijûn dat je wetter yn de drank muozje, mar ik priuw it wol oars.’

Kastlein: ‘Woater, woater? Ja, dat mocht ik wel willen, dat is ten minsten frij van impost.

Nee, dat niet, baas slagter.’

Dat priizjen holp al.

Kastlein: ‘Hier meid, hier is dyn geld op 'e datum ôf. Ik wil dij geen ses weken ofneme, ik wil royaal weze, dou hest mij goëd diend.’

‘Welno, omdat se jo goed tsjinne het, moatte jy se ek mar wer oannimme, en hoar jitris, ik haw sa'n edelen bargekop hingjen, dy sille jy presint hawwe, dat is in prefester, kastlein, dy het spyn op 'e kevels. Ei, nim it mar oan, dan bliuwt de faam yn 'e tsjinst.’ ‘Nou,’ sei de kastlein, ‘een meid is een meid, dan moet se maar bliewe, het is accoord, hoor Tiete.’ Tiete betelle it gelach en rûn nei hûs, en tocht net wer om de bargekop foar de oare deis, doe ferkoft er him oan de smid.

Trije dagen dêrnei hinge de kastlein mei de reade noas oer de onderdoar. Tiete seach him fan fierren al blinken, en hy moast it dochs lâns. Hy kringde sa ticht oan de muorre lâns as er koe mei de hoed yn de eagen. Doe rôp de poep al: ‘Tiete, Tiete, de meid is in de huur blewen, weetste? Ik heb de meid holden, heur.’ ‘En ik de bargekop, poep,’ sei Tiete.