Rimen en teltsjes

Njonkelytsen

Dêr wie yn de tiid fan Gabe-skroar in smid te Wytmarsum, dy altyd it wurd njonkelytsen yn de mûle hie. Hy hie it wakkere drok mei hynstebeslaan, dat syn soan fiks dwaan koe. Hy hie Gabe ris in heal dei oan de praat hâlden trochdat er safolle oanrin hie, en ek omdat er Gabe graach praten hearde, en dan njonkelytste baas mar fuort. Hy hie Gabe syn libbensgong ferhelle, en dy wie al nuver west; want hoewol er no in gnap man wie, sa hie er mar in loaien slantfet west. Noait kaam Gabe dêr as hy pleage Gabe om him in rymke fan sines foar te lêzen. Einlinge lêsde Gabe him dat rymke foar. ‘Hark dan mar ris!’ sei Gabe. De feinten leinen de hammer del en de pûster stoe stil. En doe lêsde Gabe dit rymke op:

Hoe kaam ús Joldert yn de tiid

En waard in grutte bingel?

Mei skriemen, tjirmjen en gestriid;

Mei bâlten en gehingel;

Dy net graach nei de skoalle gong,
Mar ivich op 'e strjitte omhong?

Al njonkelytsen.

Hoe waard ús Joldert in jongfeint

Wat grut fan holle en mûle,

Dy as de hinnen, as it reint,

Him graach yn hûs ferskûle;

Dy folle smookte en oars net die,
Fan dit en dat te sizzen hie?

Al njonkelytsen.

Hoe kaam ús Joldert oan in wiif,

Al koe 'r de lea pas reppe,

En mijen, onbehelplik, stiif?

Troch 't jild fan âlde beppe.

Hy frijde lang, hy frijde sleau,
Ear't hy oan 't minske hingjen bleau,

Al njonkelytsen.

Hoe krige ús Joldert lytse bern?

Krekt al as oare ljuwe.

Hy sei altyd: ‘Fan flaaks moat jern;

Dêr moatte spinsters bliuwe.’

Om 't oarde jier wie 't wyfke grien:
Hja krigen dan in lytsen ien,

Al njonkelytsen.

[p. 305]

Yn 'e smidte

Hoe rekke ús Joldert yn de myt?

Troch tiid- en wurk-ferachtsjen.

Sa rekke er beppe skiven kwyt

Troch sêftens, troch fersachtsjen.

Hy iet en slepte wakkere swiet,
En iet de boel op lyk it giet

Al njonkelytsen.

Hoe kaam ús Joldert wer terjucht?

De need dy learde bidden.

Hy joech him wierlik net út nocht

Oan 't smeien by de smidden.

Hy smeide rjucht, hy smeide krom,
Hy switte en waard ek minder dom

Al njonkelytsen.

‘Is it no út?’ sei de smid. ‘Ja,’ sei Gabe. ‘No, dat wurdt ek tiid njonkelytsen,’ sei baas, ‘want as 'er in oar namme foar stoe, dan soe ik njonkelytsen leauwe, dat it op my wie.’ ‘Njonkelytsen! Dêr hawwe wy it al wer trije kear, baas. Jo sizze it foar jo it wite. It wurdt tiid njonkelytsen, dat ik gean,’ sei Gabe. De feinten laken, dat se skodden, en baas wie mar heal yn 't skik; mar hy njonkelytste mar fuort, want it wie him yn de mûle bestoarn.

Grou

e.h.