Rimen en teltsjes

Troch it rinket

Foar tachtich jier wenne 'er in smidswiif op 'e Gordyk, dy har man skjin oer hie, en dy nearne mear nei langhalze, as nei de oere fan syn dea. In bysfeint, dy onderdúms ek in

[p. 91]

Troch it rinket

[p. 92]

goefreon fan 'e smid wie, joech har de rie, om har man alle moarnen op waarme boltsjeste traktearjen, en dêr soe er blyn fan wurde, en einling wol stjerre. Dêr harke sleaukemuoi nei, oft har lij wetter yn 'e earen getten waard. En, man! har beslút wie: de smid soe'eroan, hy soe de sêfte waarmboltsjedea stjerre. As hja moarns-ier de bakkershoarn hearde, dan fleach hja as in wylde draak ta de doarren út, en helle foar in skeljen waarmeboltsjes. De smid bearde dat er nearne fan wiste, en sei tsjin syn wiif, dy oars sa fym'l as in skjirre wie: ‘Hea leave, hoe komt Peaske sa yn 't lân? Do wurdste rynsk!’ ‘Ja,’ sei hja, ‘baas, wy habbe langernôch goarre, wy moatte it 'er mar ris watte rommer fan nimme; en jy moatte 'er sa swier foar smeie, dat, my tinkt, jy meie it 'er teminsten wol goed fannimme.’ En de smid, dy in grut longerich keardel wie, en dy, lykas de measte fan syn swarte kollega's, in man oan it ambyld, mar ek in man oan 'e krêbe útmakke, friet as inliuwe alle moarnen wol tweintich waarme boltsjes op. Einling stoe it him dochs tsjin, en doe er seach, dat it syn wiif ek begûn te begrutsjen, klage er dat him de eagen begûnente skimerjen, en hy dronk syn dikkop ek net mear, omdat er wolris heard hie, dat it kwea foar 't gesicht wie. Dit stoe it bygelovige wiif danich oan, en hja beklage him jitte ek, dyfalske njirre! Dit wurk sjampere nochal twa dagen sa oan, mar de tredde deis, doe de smid moarns opstoe, woe er syn broek krije, en hy taaste yn it turffet; hy woe syn skuonoantsjen, en hy krige de âlde boarre by de kop; hy woe de prûk opsette, en hy hie de feger beet. Jimme kinne tinke wat in nocht it wiif dêroan hie, mar hja hâlde har froed en fyn, en sei: ‘Och hea, baas! Kin je net mear sjen?’ ‘Nee, Lys!’ sei er. ‘No woe ik mar, dat ik mar dea wie: mar hoe kom ik dea? Ik ha wolris heard fan master Ipe, dat ferdrinzgjen de sêftste dea is. Mar ik doar it sels net dwaan; dan moatsto my helpe, leave.’ ‘Fij, sok raar praat, baas! Jy moatte sa net,’ sei it falske wiif, ‘jy kinne licht jitte wolris betterje. Ik sil ris nei master Baltes gean; dy het sok superber eachwetter.’ ‘Wel,’ sei de smid, ‘ik wol dea, dat ha ik samar yn myn holle set, en do silst my helpe.’ ‘Dat is oars al wat raar,’ sei it wiif, ‘mar it is lykas je sizze, baas; in blyn minske is in ongelokkich minske. Sa is ek dochs neat oan it libben. It griist my oars as ik 'erom tink. Mar hoe moat dat dan, baas?’ ‘Wel,’ sei de smid, ‘my tochte, do moatste my mar nei de râne fan 'e feart liede, en dêr sil ik stil stean bliuwe, en dan moatsto 'er my mei in oanrin ynfiere.’

Sa sein, sa dien. De oare deis, doe de fallaatsman krekt oan it skutten wie, late Lys de smid nei 'e kolkswâl, en doe gong hja earst efterút, en doe fleach hja mei kûgelsfeart op him ta; mar de baas, net sleau, stapte twa trêden út 'e wei, en no fleach syn wiif him as in sweal foarby, hals oer kop yn 'e kolk. Doe moartsje en gûle, sa onhjirmlik, dat jin hearren en sjen fergong. ‘Och,’ rôp se, ‘leave baas, help my dochs!’ ‘Ja,’ sei de smid, ‘ik soe dy wol helpe, leave, mar ik kin dy net sjen, ik bin blyn.’ ‘Help, help!’ rôp se foar de lêste reis, en dêrmei sonk hja onder wetter.

De fallaatsman, ferheard fan it gûlen en geien fan Lys, kaam ta de doar út stowen, en dy rôp oan 'e smid: ‘Dit is raar, net, buorman? Moat dit sa, man?’ ‘Ja, man,’ sei er, ‘hja is 'er sels yn flein, en wolsto se opfiskje, dat kinste dwaan, mar ik wol 'er nin hân nei útstekke; want hja woe 'er my ynrame, mar ik wie har te rêd.’ De fallaatsman grypte syn heak, en fiske yn 'e kolk, mar de stream hie har troch it rinket lutsen, en doe kaam hja oan 'e oare kant fan 'e sylsdoar wer opboarsten, en doe pikte er har mei de heak yn it jak, skuorde har op 'e wâl, en brocht har healdea by de smid thús, dy har in heal romerfol Bearenburger yn 'e hals geat, har ferskjinne en nei bêd brocht. De smid koe sjen, en dronk deselde jûn syn dikkop wer op, en 't wiif wie tenei sa mak, dat er se om 'e finger wine koe.

Manlju, dy onmakke froulju habbe, lit se troch it rinket fleane. It helpt, hear!

e.h.