Utfanhûs by de boer
De moarntiid
It ljocht brekt troch de griene gerdyntsjes. De klok slacht healwei fiven. De wylde fûgels tjirmje oer 't fjild. De hoanne kraait, en de ljipkes liepe yn 'e finne. De protters kwele en tsjotterje op it ûleboerd en de skoarstien. De earebarre klaphalzet. De ljurken sjonge oer 't skuorre. De âlde mem heart de klok. ‘Bauk,’ seit hja, ‘do moatst 'er ôfkomme, fanke! en roppe Hidde en de feint: dan kin de âldboer jitte wat lizzen bliuwe.’ ‘Goed,’ seit Bauk, en wriuwt 'eris yn 'e eagen, en strykt oer 'e reade rûne wangen. Hja skoot de gledde billen oer 'e bêdsplanke, klaait har oan, en ropt Hidde en de feint.
Dêrmei is alles yn 't spier. De feint jout de kij earst in lyts jefte hea, en Hidde begjint te mjoksjen. Bijke, dy de hele nacht op de âldboer syn broek lein het, rekt him út, en de bûthúsdoar útgeande snuffelt er op it hiem om, en siket de ongânzen op. Bauk set no fjoer oan en hinget it tsjernwetter oer. ‘Mar wy moatte ek wat ljocht ha,’ seit hja, en skoot it raam op, en smyt de finsters iepen, dat se tsjin 'e muorre stuitsje. No stekt se har tsjeppe troanje yn 'e loft, en sjocht mei in pear freonlike eagen oeral yn 'e blide dage om. It ljochte grien fan 'e simmerkrite skimert troch de tsjokke dauwe. It jongguod haffelt yn 'e lizen om. De ropeintsjes wraggelje nei har ta, en langhalzje om in hânfol beanne. De âlde mem lit it molken yn 'e tsjerne rinne. Hja is lykwol in minske fan sechstich jier, en dochs tilt se de tine mei op, dat har de lidden knieze, en set him op 'e tsjerne, en lit it molken 'er útrinne, dat it brûst. Dêrmei wurdt de spatskûtel 'er oplein, it tsjernlid fêstkile, de pols oanslein. De âlde loaie bonte wurdt fan 'e stâl helle, en begjint te tsjernjen, dat it hûs droant en de bynten kreakje. No it oar folk sit te meltsjen begjint de âldboer him ek te rissen. Hy stiet op, en klaait him oan, en snijt foar it folk elkmis in tsjok omstik brea. As dat dien is faget er it mês ôf, en stekt it yn 'e skie. Hy nimt de brul út it finsterbank, en begjint te lêzen yn 'e reis nei it himelske Jeruzalem.
It meltsjen is dien. It folk komt by de hurd. De âlde man nimt syn rûn breedskade huodsje ôf, en bidt. De feint gobbet efter de hoed wei, en giizjende tsjin Bauk trapet har onderwiles op 'e teannen, dat se it laitsjen ek net ynhâlde kin. Elts nimt syn stik brea, leit it op 'e knibbel, en yt 'erfan. De âlde mem is bang, dat it waar feroarje sil, sa het it har justerjûne yn 't krús stutsen. De âldboer klaget ek oer jichte en de slimme tiid. Hy beskrobbet it jongfolk dat se sa oerdwealsk net wêze moatte; want dat har de earen jitte wol bekôge wurde kinne. Dêrmei, as de kopkes en pantsjes weiberge binne, berêde de froulju de tsjerne, en bjinne de tinen en aden út. De manlju geane oan 't seadriden, of leikje de simmerdykjes op. De âldman bliuwt yn 'e hurdshoeke om de fûken te laapjen, en besjocht de kobbe mei de brul op 'e noas...
e.h.
Hjir briek it ôf. Ik leau dat Gabe it skreaun het, wyls er by beppe útfanhûs wie. Alteas oan 'e oare side fan dat pljims papier hie er dit moalke: ‘Beppe, goemoer, sil yn it earste fearnsjier net oan har ferstân boarste. Ferline sneinte-eftermiddei, doe de kaaien fan 'e himel skuorre waarden en it measte folk slepte, begûn hja yn 'e tsjerke as in bern te skriemen. Dominy tocht dat hy har sa by it hert nomd hie en frege har, mei't de preek út wie, nei har sielsbeswieren. Mar danich seach de man by de noas lâns, doe it âlde sloof him dit beskie joech: ‘Soe 'k net krite, myn leave dominy? Okkerdeis is ús moaie twinterbolle stoarn; jo wite wol, dy mei dat koltsje foar 'e kop; en doe 'k jins lûd hearde, wie 't krekt yn myn earen of it earme bist nochris begûn te bâlten.’
j.h.h.
Auteursrechtelijk beschermd