Repertorium van geschiedschrijvers in Nederland 1500-1800

379 Perizonius, Jacobus

Appingedam, 26 oktober 1651 - Leiden, 6 april 1715

Als zoon van de Deventer hoogleraar in de oosterse talen Antonius Perizonius, studeerde Jacobus aanvankelijk letteren in Deventer (1666), later te Utrecht (1671) en Leiden (1674). Na enige jaren werd hij ook zelf hoogleraar en wel in de geschiedenis en welsprekendheid in Franeker (1681). In zijn onderwijs beperkte hij zich niet tot de geschiedenis van de Romeinen, zoals destijds gebruikelijk was, maar behandelde hij ook die van de andere Europese volkeren. Zeer vaak polemiseerde hij met andere geleerden. In 1693 verruilde hij zijn Franeker leerstoel voor de Leidse, waar hij bovendien Grieks zou doceren. In 1701 werd zijn leeropdracht uitgebreid met de historia Foederatae Belgicae. Zijn vermaardheid als docent en geleerde verwierf hij zich door zijn druk bezochte colleges en vele publikaties, waaronder voor het merendeel filologisch werk.

a Animadversiones historicae in quibus quamplurima in priscis Romanarum rerum, sed utriusque linguae autoribus notantur, multa etiam illustrantur atque emendantur, varia denique antiquorum rituum eruuntur, et uberius explicantur. Amstelaedami 1685 [470 pp.; 8^o]; Altenburgi 1771.

b Oratio de usu atque utilitate Graecae Romanaeque linguae, eloquentiae, historiae, et antiquitatis, in gravioribus disciplinis. Lugduni Batavorum 1693 [28 pp.; 4^o]; Lipsiae 1694; in: J.E. Kappius, ed., Clarissimorum virorum orationes selectae. Lipsiae 1722, 135-178; in: J. Perizonius, Orationes XII ... Lugduni Batavorum 1740, 51-102.

c Oratio de fide historiarum contra Pyrrhonismum historicum. Lugduni Batavorum 1702 [51 pp.; 4^o]; in: J. Perizonius, Orationes XII ... Lugduni Batavorum 1740, 103-154.

d Rerum per Europam maxime gestarum ab ineunte saeculo sextodecimo usque ad Caroli V. mortem etc. commentarii historici. Lugduni Batavorum 1710 [671 pp.; 8^o], 1716.

e Origines Babylonicae et Aegyptiacae tomis II. Quorum prior Babylonica, et turris in terra sinear exstructae, ac dispersionis hominum ex ea, rationem ac historiam

[p. 327]

continet. 2 tom. Lugduni Batavorum 1711 [376 + 510 pp.; 8^o]; Trajecti ad Rhenum 1736.

Het tweede deel heeft als titel: Aegyptiarum originum et temporum antiquissimorum investigatio in qua Marshami chronologia funditus evertitur, tum illae Usserii, Capelli, Pezronii, aliorumque, examinantur et confutantur.

Literatuur

Van der Aa, XV, 181-187; NNBW, V, 467-469; H. Smitskamp, ‘Perizonius en de crisis der geschiedwetenschap in de 17de eeuw (het historisch Pyrrhonisme)’, Bijdragen en mededelingen van het Historisch Genootschap, LXVIII (1953) 47-68; E.H. Waterbolk, ‘Reacties op het historisch Pyrrhonisme’, Bijdragen voor de geschiedenis der Nederlanden, XV (1960-1961) 81-102, ook in: J.A.L. Lancée, Mythe en werkelijkheid (Utrecht, 1979) 68-85, en in: E.H. Waterbolk, Verspreide opstellen. Aangeboden aan de schrijver bij zijn aftreden als hoogleraar aan de Rijksuniversiteit te Groningen (Amsterdam, 1981) 205-223; W. den Boer, Scaliger en Perizonius. Hun betekenis voor de wetenschap ('s-Gravenhage, 1964); Th.J. Meijer, Kritiek als herwaardering. Het levensverhaal van Jacob Perizonius (1651-1715) (Leiden, 1971); idem, ‘Jacob Perizonius en de kritiek’, Spiegel historiael VIII (1973) 24-27; A.T. Grafton, ‘Joseph Scaliger and historical chronology: the rise and fall of a discipline’, History and theory, XIV (1975) 156-185.