Werken. Deel 2: Proza

[XVI]

⁺ God si met u ende moete⁽⁴⁾ u leren die gherechte weghe die ter hogher gherechter⁽⁵⁾ minnen horen⁽⁶⁾. Sijt wacker ende behendech op uwe materie, Ende erenstech in u selven ende in uwen soekene, Ende vast in uwe ghelove⁺op dat ghi ghewarechleke soeket, niet na uwer affectien, mer na den wille gods. soe seldi al vercrighen daer hi u⁺toe ghemint hevet. Ghi selt oec leven hoghe in hope van sterken toeverlate, dat u god gheven sal, hem te Minnen met dier groter minnen daer hi hem selven met mint drievoldech ende enech, Ende daer hi hem selven ewelike⁺met⁽⁷⁾ ghenoech hevet gheweest ende eweleke wesen⁽⁸⁾ sal. Met deerre minnen hem ghenoech te doene, daer omme⁽⁹⁾ sijn alle hemelsche onledech ende ewelike zelen⁺sijn. Dat es hare ambacht, dat nemmermeer voldaen en

+ xvi cap^m

(4) moete] A moote, C moet.

(5) hoghergherechter] A hogher, B gherechter (hogher door een later hand op den rand bijgevoegd), C hogher.

(6) horen] B behoren.

+ secundum voluntatem dei quere et accipies

+ spes

+ 19a)

(7) e.m.] C met ewelike.

(8) wesen] C sijn.

(9) omme] B over veranderd uit om, C over.

+ officium beatorum

[p. 53]

wert. Ende dat ghebreken van dien⁽¹⁾ ghebrukene, dat es dat suetste ghebruken. Hier na selen staen de erdsche met oetmoedegher herten, Ende selen dat weten dat si te soe groter minnen ende te soe hogher minnen Ende enen soe⁽²⁾ onghenoechden⁽³⁾ lieve alte cleine sijn om ghenoech te doene met minnen. Ay, dat onghewrachte⁽⁴⁾ werc⁽⁵⁾ dat sal elke goede ziele verstormen, Ende doen hare af werpen alle overtullecheit⁽⁶⁾, Ende al dat oneffene⁽⁷⁾ es, ende al dat men es dan al alse⁽⁸⁾ daertoe ghenoech te doene der minnen. Daer ij. dinghen zelen⁺een werden, daer en mach niet tuschen sijn⁽⁹⁾ dan lijm daer ment met te gadere bendet. Die bant van lime, dat es minne, Daer god ende de zaleghe ziele in j. met ghebonden sijn. Te desen hoghen toeverlate maent de heilige⁺minne alle uren de edele zielé fiere⁽¹⁰⁾, diet verstaen willen⁺ende die al af werpen willen om minne, Alsoe als⁽¹¹⁾ hi⁺al af warp doe hi ghesent was van sinen vader, Ende doe hi volbrachte dat werc dat hem de minne bevolen hadde te doene, alsoe hi selve seide in die Ewangelie: Vader, de ure comt. Daer in seide hi te sinen vader: Ic hebbe⁺voldaen dat werc dat ghi mi te doene gaeft. Nu merket hoe hi levede, Ende die heilighen die na hem bleven sijn,

(1) dien] A drien, B dien veranderd uit drie.

(2) soe] ontbreekt in A en C.

(3) onghenoechden] B ongenuegden, C onghenoeghenden.

(4) onghewrachte] C onghewarechste.

(5) werc] A wert.

(6) overtullicheit] B en C overtollicheit.

(7) oneffene] A oefene, B oefene, maar op den rand vervangen door oneffene.

(8) al alse] B alse al, C al alsoe.

+ ubi duo unum fiunt

(9) sijn] ontbreekt in A en C, maar staat in A doorgehaald tusschen een en werden.

+ 19b

(10) edele ziele fiere] A en B edele fiere.

+ semper monet

(11) als] ontbreek in A en C.

+ imo omnia media relinquenda

+ pater venit hora

[p. 54]

Ende die goede mensche die noch leven, ende⁽¹⁾ die de⁺grote minne die god es, werken selen. Si leven altoes in oetmoedegher herten ende in erenste van goeden werken⁺sonder sparen. Levet na gherechtecheit, Niet na uwe ghenoeghen, noch na uwe gherieven in ghere wise, dan alsoe vele alse ghi wet dat gode eren ende rechts ghesciet na sijn ghetamen. Verlaet u vaderleke op sine hoghe doghet. Sijt ghereet in rade die goet es ende dien u uwe vriende gheven, die gherne u voerwaert ghaen saghen saghen⁽²⁾. Ende wie hi oec el es die u goeden raet ghevet⁺ter doghet, dien hoert gherne, Ende al uwe doghen doghet gherne om de minne. Ghi sijt te weec van herten Ende te⁺kinsch in al uwen seden⁽³⁾. Ghi sijt te saen droeve Ende onghetempert in al u doen. Wat hulpet, gherekent van allen dinghen⁽⁴⁾; houdet u tameleke om de overste werdecheit⁺gods, Ende pijnt u te laboerne. Ledecheit es harde⁺sorghelec den ghenen die⁽⁵⁾ godlec werden wilt. Want⁺ledecheit es meesterse alre quaetheit. Altoes bedet ochte⁽⁶⁾ mint, ochte werct doghet, ochte dient den zieken. Omme⁺minnen ere verdraghet den erren ende den onwetenden.⁺Sijt blide in den gheeste gods, om dat hi hem selven allene ghenoech ende minne es. Sijt altoes blide onder uwe gheselscap, Ende al hare pine si de uwe, Alsoe sente pauwels⁽⁷⁾ seghet: Wie es siec ende icke niet. Alle uwe

(1) ende] A in, B ende veranderd uit in.

+ sic vivendum

+ secundum justitiam

(2) saghen saghen] sic A; B en C saghen.

+ 19c)

+ tristitia vituperanda

(3) seden] A sinnen, door een later hand op den rand vervangen door seden.

(4) in al u doen....van allen dinghen] sic C, A in al uwen dinghen, B in alle uwe doen (doen veranderd uit dinghen, en wat hulpet....dinghen door een later hand van onder bijgevoegd).

+ laborem indicit

+ ocium vitandum

(5) die] A de.

+ semper excerce

(6) ochte] B ende.

+ tollera iracondos

+ gaude

(7) sente pauwels] C sinte paulus.

[p. 55]

worde huedet alsoe ghewarechlike alse vore Christo ghesproken te sine, die selve de waerheit es. Dat ic u soe vele predeke, dat mach u pinen, van seden die ghi selve⁺wel wet ende alle hebbet. Mer ic doet om een vermanen⁺van der waerheit, dat soe wie die minne hebben sal, dat hijs beghinnen moet ane die doghede, daers god selve ane began ende sine heilighen, alsoe men leset vanden mertelaren, dat si metten ghelove verwonnen de⁺conincrike. Menne seghet niet metter minnen. Dat es daer omme, want dat ghelove stedeghet de minne, Mer de minne vierecht⁽¹⁾ dat ghelove. Alsoe moeten de werke met dien ghelove vore de minne zijn, soe saelt de minne vierech maken. Daer omme latet u genoeghen, want ict u in⁽²⁾ goede screef.⁺

+ imo predicat ei

+ 19d)

+ sancti per fidem v

(1) vierecht] A stedeghet doorgehaald, vierecht op den rand.

(2) u in] A in u.

+ imo scripsit