Brieven

Regelnummers proza verbergen

[p. 176]

Een en twintigste brief

Bestemming en inhoud.

Voor een lieve herte (r. 1). Waarschijnlijk een voorname jonkvrouw, die mild geven kan. Alle vormen zijn overigens in 't meervoud.

Aanmoediging tot volharding: de tijd is kort, er is veel te doen, het loon is groot. Niet klagen; maar onverdroten de deugden beoefenen, in 't bijzonder barmhartigheid tegenover noodlijdenden, zonder bezorgdheid om tijdelijk verlies. God alleen weze ons eenige Goed. Zoo lang dit niet is, zal men er wee om hebben als een vrouw in barensnood.

Alvorens in 't bezit van den Beminde te komen, moet men hem schoone liefdesbetuigingen doen, in waardigen dienst. De Geliefde is hoofsch: Hij zal wel alles met Zich zelven vergelden.

Alleen wie na trouwen dienst den Geliefde mag bezitten, zal allen dienst dan buitensluiten en geheel den Geliefde ten wille staan, om Minne (zelf geheel Liefde) voor Minne te leven.

Algemeene leerstukken.

Herinnering aan de groote leer van Br. XVII; de noodzakelijkheid van trouwen dienst in deugden, zoolang men tot het bezit der Liefde nog niet gekomen is; geheel ten wille staan der Liefde, als men daartoe toegelaten wordt, om Lief met Minne te beminnen. Dit moet niet opgevat worden als op elkander volgende levensperioden: beide kunnen nog in de ontwikkeling der Liefde samengaan, nu eens dienen, dan Minne der Minnen leven. Al zal in de hoogere stadia het dienen zelf uit de Liefde voortkomen, die er toe aanzet in voortdurend uitgaan en inkeeren.

Bijzondere leerstukken.

1. - Liefde die zich zelf geniet (r. 7).

2. - De onmogelijkheid om nog Liefde af te leggen voor wie eenmaal werkelijk bemind heeft, ondanks alle beproeving (r. 21 vlg.).

3. - De ernst der deugdbeoefening, bijzonder der barmhartigheid, die eens anders vrede stelt zelfs boven eigen vrede.

4. - Ook in deze mystiek heeft het loon eene rol, al is 't niet om 't loon dat gediend wordt.

[p. 177]

5. - De voorstelling van den Geliefde als een hoofsch ridder (r. 30 vlg.).

Invloed.

Niet bij Mande.

^†

1 God si uwe Minne. lieue herte, sijt vlietech in^*1-20 2 gode Ende en laet v niet verdrieten, wat soe 3 v ontmoet/: Want de tijt es cort ende hier es vele^* 4 te doene, Ende de loen es groet. Jc en hebbe niet 5 vele gheclaecht, Ende ic en wille niet dat ghi 6 moede wert ochte claghet; ende pleghet onser 7 Minnen Ende laetse haers selues ghebruken. Sijt 8 vroet ende pijnt v te verstane welc de doechde sijn 9^* daer men gherechte Minne met beiaghet; hebbet 10 ontfermherticheit Ende en begheuet nieman ter 11^* noet. Den lieden dunct dat hun haer hebbinghe 12 al besech wert ende hare vrede Ende al dat si ver- 13 crighen moghen. Dus hebbense lieuere haren 14 vrede dan der andere. Ghi sout v alsoe bloet hou-^* 15 den om gode Ende alsoe bistierich van alre vreem- 16 der rasten, dat v nummermeer dinc te goede 17 werden en mochte dan god allene; Ende alse dies 18 niet en ware, soe soudi also wee hebben om hem, 19 alse ene vrouwe die haers kints niet en can ghe- 20 nesen.

21 Alsoe eest met hen die Minnen: sine connenre^21-34 22 ghebruken, ende sine moghenre ontberen; dus comt 23 dat si veruaren ende verderuen. Hier || omme eer^* 24 men lief vercrighet, soe salmen om lief te vrienne

† [margenoten bij de regels:]
17 tristitia vera

* .xxi.

1-20 Algemeene opwekking. 12 besech niet duidelijk; ik vat het op als synoniem (corruptie?) van bistierich = afhandig, verloren gaande, wat in alle geval schijnt bedoeld te zijn. 15 Vgl. b.v. Br. 2, 22, 26, 27; 3, 11; 18, 1; 15, 80; 16, 46; Br. 7, passim.

* Nota

* 26 b.

* XXXVIJ-d.

* Nota

21-34 Hoe de ziel den Geliefde liefdebetuigingen zal doen. 21 vgl. 12, 49. vgl. 6, 86; 6, 366; 2, 85; 12, 73. 29 hij verstaat er zich op, hij heeft levenswijsheid. 33 Le. 6, 38; de gedachte wordt uitgebreid in Rijmgedichten, 14, 152.

* 38 d.

[p. 178]

^†

25 alle dinc scone ende wel doen: Te allen dinghen 26^* ende te allen lieden, te vremden ende te bekenden, 27 om de werdicheit sijns liefs, Ende om hoghe mare 28 ende om goede, die sijn lief van hem vernemen 29 sal/; Want hi houeschs es ende hem wel versteet. 30 Alse hi dan bekint die grote pine Ende die sware 31^* ellende, die sijn lief doer hem ghedoghet heuet 32 ende dien sconen cost, Seker soe en mach hijs niet 33 laten, hine moet meten met Minnen Ende hem 34 seluen al weder gheuen.

35 Hier met vrijtmen lief; alsoe langhe alse men^35-50 36 lief niet en heuet, soe heuet ment met dienste van 37 allen doechden. Mer alse men lief selue pleghen 38 sal, soe selen alle die dinghen daer dienst te voren 39 omme ghedaen was, buten ghesloten sijn ende 40 binnen vergheten. Alse men om Minne dient, soe 41^* salmen dienst doen; Ende alse men met Minnen 42 lief Minnen sal, So salmen al buten sluten ende 43 Minnen ghebruken met alden nyede, Met al den 44 wesene, ende sijn ghereet te ontfane die sonder- 45 linghe[n] vroetheit, die lief in Minnen can ghewin- 46 nen. Daer ieghen sele de crachte altoes ghereet 47 sijn ende alle de aderen, Ende de oghen selen 48 altoes daer in staren, Ende alle de vloede der 49 soeter vloede al in al doer vloten/. Dus soude 50 Minne in Minnen leuen.

† [margenoten bij de regels:]
37 Quando exercetur dilectum

* XXXVIIJ-a.

* 26 c.

35-50 Hoe men Minne in Minnen leven zal. Vgl. Br. 17 36 Soe hevet ment met diensten is ment = Lief? Of beteekent de uitdrukking hetzelfde als in b.v. het kwaad hebben, waar met diensten gebruikt zou worden als adverbiale bijstelling = moet men dienen? Of is hevet-levet? 45 vroetheit A en B hebben vrocht wat verschrijving voor vroetheit is: bovennatuurlijke wijsheid 49 dorevloten door en in elkander vloeien: van de vloede der Minne.

* XXXVIIJb.

1 v B zijt; vlitech 5 gheclaghet 6 B pleget 7 B hars; selfs 8 B sijn 9 B ger.; met vercrighet 10 ontfermecheit; niemanne 11 hen haren 12 B bezech wort (in A iets onduid. boven be, ook twee puntjes i.r.) B haren 13 B moghen mogen 15 bis..ech B vremder: r erb. 16 nemmermeer 17 A en onbr.
18 alsoe 19 B hars 21 B connenner 22 A connenre onberen B connenner omberen 24 C boven et van vercrighet is roode streep getrokken A vriene B vryene

25 B dingen 26 A vreemden; bekinden 27 werdecheit B zijns B hoge 28 A om gode B zijn B sijn (herhaald) lief van hem vernemen sal boven in rand bijgevoegd 29 A houech (u verbeterd) B hoesch (esch op ras.) 30 de gr. B zware 31 B zijn; dore 35 lange A alsmen
37 A doghede B dogheden; alsmen; liefs 38 A dinghe B dingen 39 B om ged.; besloten zijn 40 alsmen B omme 41 A alsmen B lief m.m.m.s. 42 soe 43 niede 44 B zijn; s..linghe 45 vrocht 46 selen die cracht 47 B zijn die ad.; die A zelen 49 B sueter; bloede A dore B vloyen op ras.