Monnikje Lederzak en andere driestheden

[p. 77]

Altipiano del Renon

Altipiano del Renon of op z'n Tirools: de Rittner Hochebene is de hoogvlakte duizend meter boven Bolzano in Zuid-Tirol, een Bolzano dat in de regel 's zomers ligt te smoren in zijn keteldal; de vette, gele, zware walm van de fabrieken maakt het van boven af soms onzichtbaar. De Italianen hebben er een fabrieksstad van gemaakt, een fervente Oostenrijkse, die we ontmoetten, sprak dan ook giftig van ‘der Italienische Pöbel uit de fabrieken. Het ging er over, dat ‘der Italienische Pöbel’ nog niet naar boven kwam, hetgeen anders zou worden als de weg eenmaal gereed was... De ‘Altipiano’ is namelijk een der laatste paradijzen en als alle paradijzen moeilijk bereikbaar. Taxi-chauffeurs, in het algemeen toch wakkere borsten, steeds bereid een toerist, reeds vleugellam door zijn bagage, ook nog een been uit te draaien, beginnen er niet aan en zoals mij later uit gesprekken bleek, is het voor autorijders zelfs moeilijk exacte informatie te verkrijgen. De een zegt dat de hoogvlakte theoretisch per auto bereikbaar is, maar niet praktisch, de ander beweert dat het theoretisch onmogelijk is en slechts voor helden uitvoerbaar: duidelijk een probleem in ons anti-heroïsche tijdperk. De Duitser, met wie ik boven in gesprek raakte en die het met zijn kleine wagen ondernomen had, vertelde dat aan het begin van de weg een opbeurend bord staat: verboden voor dertigtonners, hetgeen oorzaak was, dat hij er opgewekt aan begon en niet meer terug kon toen de worst duidelijk naar touw ging smaken. De vakantie van zijn vrouw werd nu in ernstige mate bedorven door het vooruitzicht op de dag, waarop ze onvermijdelijk weer naar beneden moesten, ze zei me zes kruisen te zullen slaan als ze weer heelhuids in Bolzano zou arriveren. Onze gastheer vertelde dat een echtpaar, eveneens door het optimistische bordje verleid, een ingezetene van de ‘Hochebene’ had gehuurd om de wagen weer naar beneden te brengen, zelf gingen ze liever op de gebruikelijke wijze terug en wel per tram! Het verkeer wordt namelijk onderhouden door een trammetje uit Bolzano, dat na het vertrek uit de stad als kabelbaantje omhooggaat om na aankomst op het plateau weer tram te worden. Het bracht ons in anderhalf uur naar

[p. 78]

Klobenstein ofwel Collalbo in dit tweetalige en politiek fel omstreden land. Het ziet er uit alsof keizer Franz Joseph nog als jongen in dat trammetje gereden kon hebben en het reageert op signalen uit het kinderachtigste trompetje, dat ik ooit gehoord heb. Op de ‘Altipiano’ heb ik de heerlijkste landschappen mijns levens aanschouwd!

Onze gastheer, die ons een kamer met drie adembenemende uitzichten verhuurd heeft, is de pasteibakker van het dorp en hij wordt in zijn arbeid bijgestaan door een oude man met een grijze Nietzschesnor, die als twee druppels water op Stijn Streuvels lijkt. 's Avonds vertelt hij ons van zijn land. In tegenstelling tot vele dalen, die eerst kort voor het toerisme ontsloten zijn, is de Altipiano reeds eeuwenlang een ‘Sommerfrische’, ontdekt toen in de Middeleeuwen de pest in Bolzano heerste. Het landschap wordt dan ook doorsneden door een reeks van weggetjes en je kunt er lopen van acht minuten tot acht uur. Vanuit onze kamer kunnen we in de tuin van hotel Bemelmans kijken. Van daar vertrok lang geleden een jongeling, ongetwijfeld op een fraaie ochtend, ongetwijfeld per tram, om de wijde wereld in te gaan en als de schrijver Ludwig Bemelmans in Amerika naam te maken. 's Avonds eten we wel eens in dat hotel, waar voor passanten als wij zijn, voor de tennisleraar en de bojen van de deftige lieden een slecht verlicht, ietwat stalachtig bijgebouw is ingericht, waar ons overigens uitstekende kost wordt verstrekt. We worden bediend door een jonge kelner, de vriendelijkheid zelve, maar wie het aan te zien is, dat we nog niet aan de sputnik toe zouden zijn als het aan hem gelegen had. Het menu biedt weinig variatie: òf een deel van een hoen òf de hier onvermijdelijke Schnitzel, die je dan ‘Naturel’, ‘auf Pariser’ of ‘auf Wiener Art’ toebereid kunt krijgen, voorzien van de al even onvermijdelijke ‘schoner Salat’. Hij moedigde ons aan toch wat vaker te komen en toen ik hem vroeg of het menu wel eens wisselde, zei hij, geheel te goeder trouw: ‘Dat weet ik niet, ik ben hier pas een jaar.’ Goed, goed, maar hoe stond het nu met het bevorderen der fraaie letteren, met het propageren van het goede, opbouwende,

[p. 79]

zielstuwende boek? Nu, dat was niet eerste klas. Misschien door te lange wandelingen in de kostelijke berglucht van dit lieflijke land, misschien mede door 's avonds iets te veel van die plesante wijn, zo aangenaam van ‘afdronk’ en zonder de pretenties van de Franse, misschien ook door een teugje te veel van de grappa, die hier landelijk ‘Treber’ heet, half zo duur is en tweemaal zoveel ‘body’ heeft als onze jenever... de combinatie van dit alles was oorzaak, dat het gewoonlijk om negen uur, half tien knikkebollen geblazen was! Ik knikkebolde onder meer over True Tales from the Annals of Crime and Rascality van St. Clair McKelway (Random House), een soort kroniek van de ‘kleine misdaad’. Zo bevat het een feitenrelaas over Edward Mueller, een man met simpele behoeften. Om daaraan te voldoen begon hij drieënzestig jaar oud, valse dollarbiljetten te vervaardigen, maar nooit meer dan een veertig of vijftig per maand. Hij hield dat tien jaar lang vol en werd daarmee in de geschiedenis der valsemunterij de moeilijkste klant van Amerika's geheime dienst. Tien jaar en daarbij waren zijn biljetten nog bar slecht ook. Mr. Mueller ofwel Mr 880, zoals de geheime dienst hem noemde naar het nummer van zijn dossier, nam niet eens de moeite goed te spellen. ‘Wahsington’ heette het dan ook op de produkten van zijn huisvlijt. Hij kwam er nogal goed af, een korte gevangenisstraf en een boete. Van een dollar!

De geschiedenis der godsdiensten bewijst, dat je de mensen alles kunt laten geloven als het maar aantoonbaar niet waar is. De vreemdste zaken worden dan verkondigd door lieden, die zichzelf tot God's afgezant uitroepen. De negerpredikant ‘Father Divine’ was dit wat te kinderachtig. Hij was god zelf! ‘Father Divine is God Almighty’ heette het op zijn spandoeken. Hij had er een dikke boterham aan. McKelway vorst zijn geschiedenis na in het hoofdstuk ‘Who is this King of Glory?’. Bijzonder vermakelijk is ook ‘Some Fun with the fbi’ - het relaas van Harry Bridges, een ‘militant labor leader’ die, verdacht van communisme, vrijwel permanent geschaduwd werd door de fbi en zo zijn trucjes had, waar de heren op verrassende wijze telkens weer

[p. 80]

intrapten. True Tales from the Annals of Crime and Rascality, journalistiek van de eerste rang en vol van een milde humor, verdient inderdaad een aandachtiger lezer dan ik op mijn piano was.