|
| |
| |
| |
VIII. Duitsche juffrouw.
Die 't zijkamertje had aan 't eind van de gang, met één raam naast onze twee. Die nooit op de thee gevraagd werd en tegen wie bleeke Toos lachbrutaalde en schunnig dee.
Ze was mager en vergeeld, liep altijd met een zomerjacquet, en een witbeveerde hoed. Het was Duitsche juffrouw.
‘Ja,’ naarbovenpraatte juffrouw Meks in den tuin ‘an die Duitsche juffrouw ben ik toch zoo eeuwige mal gekommen. As u nog effen 't raam openlaat kan ik 't u net vertelle, onderwijl dat de rook uittrekt.’
We zaten met z'n tweeën op de vensterbank, 't raam open, omdat de kachel gerookt had, want de pijp was d'r uitgevallen... en warm wat scheen de zon al. Over de scheischutting leunlei huisjuffrouw, luisterde mee.
‘Nou, u begrijp, as je verhuurt, dan kan-je d'r niet altijd voor, wat voor 'n lieden of je krijgt. Nee... zeg u dat nou zelf. Maar affijn, 'n week of wat voor dat u kwam toen had ik ook 't kleine kamertje leeg... en ik had 'n bordje angezet: ‘Een slaapkamertje te huur’ en toen den tweeden dag al kwam d'r 'n meneer om 't kamertje te zien, die vond 't nogal aardig, nou zal u me moete toegeve, dat 't ook wel een aardig kamertje is, nou hij huurde 't dan, ‘maar’ zei-die ‘'t is voor m'n zuster, maar daar zal u
| |
| |
heelemaal geen last van hebben, nog minder as van 'n heer, want ze is den heelen dag buitenshuis an d'r bezigheden, maar zei-die, wat ik zeggen wou, ze is heel lang in Duitschland geweest, en d'r Hollandsch hèt ze wel 'n beetje verleerd. Nou, zei 'k, dat hindert niet. Nou, en 's middags kwam ze toen anzetten... maar ik moet zeggen, ze stond me heelemaal niet an, niet dat ik zeggen wil, van kippigheid van de vlakte of zoo, daar niet van, maar ik zei dadelijk tegen onze An: ‘die juffrouw hèt iets in d'r ooge, wat me niet bevalt, ze lijkt net mal.’
Nou, en of 't uitkwam. Ziet u, zelf merkten we niks van d'r eigenlijk, ze kwam thuis en ze ging, zonder dat ze boe of ba zei. Maar toen op 'n dag toen zegt juffrouw Koppé tegen me: ‘Wie hebt u nou op 't kleine kamertje?’ Nou, toen vertelde ik d'r de heele historie.’
‘Zoo,’ zei ze, ‘hoe zag die broer van d'r er dan uit. Ik vertelde 't ‘nogal lang en blond.’ En daar begint me die juffrouw Koppé toch ineenen te lachen of d'r wonderwat was. ‘Wat is d'r mensch’ zei ik nog... ‘o juffrouw, ze hebben u beet gehad, ik dacht 't eigenlijk wel, maar ik wou 't eerst zeker weten, dat is d'r broer niet, dat is de man, waar ze woonde’....
Moet u begrijpen, als je dat mensch opzegt, dan gaat ze niet, dan doet ze net of ze niks hoort en ze wou d'r niet af daarvoor dat die man zelf 'n betere kamer voor d'r zocht. Verbeel-je. Maar ik hou d'r ook niet. Ze brengt m'n heele huis in opspraak. Juffrouw Koppé hèt d'r 's nachts om drie uur met de brandende lamp voor 't raam zien dansen en bij Paul Kaiser het ze op 't brood willen afdingen, wie doet dat nou?’
‘Ja, as je verhuren moet, kan-je rare gedoentes in je huis krijgen, ik zou tenminste zoo iemand niet moeten.’
Huisjuffrouw heeft huizen, juffrouw Meks, die kamers verhuurt antwoordde dus heel liefjes:
| |
| |
‘'t Valt nog geen eens mee je kamers altijd netjes te verhuren,... zie je as je 'n huis huurt, dan heb je met den huisheer niks te maken, maar met je verhuurders as je op kamers woont wel, je moet je toch maar altijd netjes weten voor te doen.’
‘Of je eigen verhuren met de kamer d'rbij’ pikprikte huisjuffrouw, maar 't Meksje kalmde fijn terug:
‘Affijn, ik verhuur nog liever kamers, dan dat 'k huishoudster ben, want dan ben-je heelemaal een anders vuile voetveeg.’
Juffrouw Bramer was huishoudster geweest, en ze wist dus nu niets te zeggen dan: ‘Och, ieder z'n meug, zei de boer en hij at vijgen.’ En dat zei ze dus maar, toornroodjes.
Ruzie beefde dan in de lucht, maar juffrouw Meks was nog niet uitverteld en de huisjuffrouw wou niet kijven, omdat wij d'rbij waren.
‘Maar u bent 'r nog niet’ doorvertelde juffrouw Meks, ‘ze moet d'raf, ik heb al tegen Toos gezegd, dat ze geen boodschappen meer voor d'r hoeft te doen, voor 'n malle doe je geen boodschappen, dat doe-je niet, en ze rookt ook en ze pruimt.’
‘Zeg toe nou’ tegenverwonderde de huisjuffrouw.
‘Geloof 't dan niet... ik kom nooit bij m'n lieden op de kamer en onze kinderen ook niet, dat weet m'neer Sam wel en m'neer Driesse ook, maar zij is toch mal’....
In 't souterraintrapgat dook juffrouw Meks weg, uit 't souterraintrapgat dook juffrouw Meks op...
‘Nou, wat zei ik je?’ triomfte ze. Het wàs tabak, pruimtabak en rooktabak.
‘Nee, ze zal d'raf, ik heb d'r eerst al van 't achterkamertje naar 't souterrain laten verkassen en nou zal ze daar ook vanaf,... ik hou d'r niet, as ze uitgaat steekt ze d'r natte vinger in de lucht om te voele van welke kant of de wind komt en zooas de wind waait, zoo waait d'r hoedje’...
| |
| |
Juffrouw Bramer heerejé-de.
‘En laatst kwam ze thuis met allemaal boodschappen in d'r paraplu... zóó 'n end stond die open.’
Juffrouw Bramer gossiemijn-de.
‘Nou en dat venijnige beest van d'r... nou vraag ik an iedereen, of ik goed ben voor beesten of niet, dat witte kreng hèt mijn al tweemaal gebeten, en daar hèt ze nog elf gulden van d'r arremoetje voor overgehad, toen ze 'm verleden week opgepakt hadden omdat-ie zonder muilkorf liep... elf gulden en ze had d'r nog haast een verbaaltje bij, want ze had Palmer den rechercheur zoo maar 'n tik met d'r parasol gegeven, nou vraag ik 'n iedereen, wie of d'r nou tegenwoordig 'n paresol draagt’....
En veertien dagen daarna was Duitsche juffrouw er nog, die doove speelde als juffrouw Meks haar opzegde, betaalde precies de huur en was nu 'n week voor.
Maar juffrouw Koppé had 'r weer gezien. Juffrouw Meks kwam 't ons zelf vertellen bleek-bevend en beduusd.
‘Nee maar nou zal ze d'raf, u weet wel de moeder van juffrouw Koppé, die in de Hoedenmakersstraat net hierover woont? Nou, die hèt 'r vannacht weer met de lamp voor de ramen zien dansen, je kon de schaduw van 't licht zóó op de mure zien... maar nou zal ze d'raf, geen menuut hou ik d'r meer’....
‘Maar waarom zet u d'r dan niet 'r af?’
‘Ja, u hebt goed prate, m'neer Sam, ze is zoo sterk as 'n paard en as je maar 'n hand of 'n vinger na d'r uitsteekt, dan hè-je dat witte kreng an je keel.’
‘Zeg 'r dan op.’
‘Daar geeft ze niet om, ze doet net of ze geen Hollandsch kan, as je iets zegt, dat 'r niet zint... ik wou u juist vragen of u d'r niet wilt gaan opzeggen, u kan toch Duitsch, dan zal ze d'r toch af moeten.’
| |
| |
Toen Sam naar beneden, en wij d'r achter zacht-stappend. Sam naar binnen, wij schuilend in 't duister, luisterend.
En Sam praatte met haar, fijntjes correct Duitsch met een krieuwend-zacht even-bewegen van z'n stem, dat juffrouw Meks het kamertje noodig had en dat ze er dus afmoest tegen Maandag over 'n week....
‘Wat zeid m'neer Sam allemaal?’
‘Stil nou, laten we nou luisteren... hij doet 't verdomd goed.’
‘Ik kan 't niet verstaan.’
In de bruine suisdonkerte stonden we hoofdgebogen achter de dunne deur van 't souterrainkamertje.
Sam zweeg en Duitsche zweeg, lange stilte en dan Sam weer:
‘Zegt u niks, Juffrouw?’
‘Neen.’
‘Verrèk dan.’
De deur sprong open, Sam 't kamertje uit, wit foxje blafte, van binnen dee de Duitsche de deur in 't slot.
‘Nou zal ze d'r af... hoorden jullie dat ‘nee... zei ze.’
‘Ziet u nou wel wat 'n brutaal schepsel of 't is... hoe moet ik d'r nou mee an? Ik ben d'r nog 'n daalder ook schuldig, dus ik kan d'r boeltje ook maar niet zoo op straat zetten, dat begrijpt u zoo’....
‘Nee, dat kan niet’....
‘Dan maakt ze nog spektakel ook... nee, ze moet d'r zelf afgaan en je weet waarachtig niet, wat je d'r maken moet, pension heeft ze niet van me, d'r bed opmake doet ze zelf, d'r poo gooit ze met permissie zelf leeg, boodschappen mag Toos allang niet meer voor d'r doen... ik weet waarachtig niet, hoe ik d'r zonder schandaal d'raf krijg.’
Met z'n drieën stonden we nu in de bovengang, die ook al begon te duisteren, maar niet zoo donker als 't dompig onderhuis. Beneden blafte foxje.
| |
| |
Toen voelde ik ellendig, dat we daar met z'n drieën probeerden om Duitsche mallemenschje de straat op te krijgen, die geen ander thuis vinden kon.
In diep denken stond Sam, z'n lichtelooze oogen, triestig, en z'n stem dofpraatte op:
‘As u me twee versche eieren geeft, dan zet ik ze d'raf.’
‘Tou nou, m'neer Sam.’
‘Ja, waarachtig, doet u 't of doet u 't niet?’
‘Ja, as ik wist, dat 't lukte zonder schandaal, dan was 't wat anders, maar dat zal 'm ook zoo glad nog niet zitten.’
‘Zonder schandaal en die daalder betaalt u ook niet, dat zal u zien.’
‘Dat kan u wel zeggen.’
‘Als 't niet lukt dan geef ik u drie eieren terug.’
‘Nou, dan is 't goed.’
Gewoon in de kamer zat Sam te fluiten.
‘Ze gaat d'raf'....
‘Je bent net mal.’
‘Dat weet ik wel.’ Hij floot weer, 'n kalm zacht-streelend deuntje, dat mij tot scherpe boosheid opfloot.
‘Wat hindert dat mensch je, laat 'r met rust.’
‘Ze gaat eraf, nou weet je 't precies.’
Juffrouw Meks bracht de eieren binnen en 't peper-enzoutdingetje en Sam langzaam at uit de dopjes, lepelde laatste stukjes wit. En Meks overlegde.
‘Hoe wil u nou doen? Moet 'r 'n deurwaarder an te pas kommen?’
‘Heelemaal niet, morgen zegt u tegen de Duitsche, dat u verhuizen gaat en dat 'r 'n winkel komt, en u zal zien dan gaat ze.... Joop, hebben ze ons zoo weggekregen of niet.’
‘Sam, je bent net gek, laat d'r met rust, wat heb je met 'r noodig?’
| |
| |
‘Ze gaat d'raf... 'n gemeene streek is 't juffrouw Meks u zegt maar gerust, dat we verhuizen gaan... en ziet u, m'neer Joop, als iemand je 'n loer draait zooas de Flesch, welnou, dat is 'n verlies, draai je dan 'n ander 't zelfde, dan is 't weer gelijk en iedere keer, dat je dan 'n ander d'r tusschen neemt is dat zooveel winst voor je.’
‘Je kletst. Of je d'r zelf voordeel van hebt!’
‘Natuurlijk, je voordeel zit 'm in de voldoening, snap-ie.’
‘Nou en ik begrijp gewoon niet, wat juffrouw Meks d'r an heeft om 'r op straat te zette, ze is nog 'n week voor en die praatjes van die brandende lamp, dat is gewoon rets met klontjes.’
‘Praatjes? Op je bed zou ze je late verbranden.’
‘En 't is toch 'n gemeene peststreek om d'r zoo'n mensch zoo maar uit te gooien, de straat op.’
‘Wat heb je d'r toch mee noodig, 't lijkt waarachtig wel of je mee moet.’
‘Gemeen, gemeen, hoe kan m'neer Driesse nou zoo iets zeggen? Gemeen is zooas zij, die zware Porteriek pruimt en de boel in opspraak brengt.’
Toen zei Sam, dat de juffrouw verhuizen ging en dat we allemaal voor Maandag weg moesten, maar ze stoorde zich er niet aan. Ging uit, kwam thuis met d'r fijne witte foxendingetje, verhuisde niet. Lapte alles pacifiek an d'r modderlaarzen. Rookte. Pruimde.
Juffrouw Meks kwam boven om raad.
‘Nou gaat u de boel beneden inpakken, u begint maar met wat rommel, en als ze overmorgen om twaalf uur d'r niet af is, dan roept u mij maar.’
Duitsche bleef, verhuisde niet.
Dan, na twee dagen kwam Meks boven, hevig-benieuwd.
‘Nou, u ziet 't zelf. Ze is niet verhuisd.’
‘Nee, we zullen beginnen, is ze thuis?’
| |
| |
‘Ze is net uitgegaan, maar u kan d'r niks opan, ze loopt soms honderdmaal op 'n dag heen en weer.’
‘En 't hondebeest?’
‘Dat witte kreng is 'r in.’
‘Kom u dan maar mee.’
En heel ernstig, een beetje moebewegend, ging hij naar beneden.
In 't altijd donkere souterrain werd 't wilde invasie en in 't kleine slaaphokje. Ze gingen schoonmaken. En spoelden lacherend het water bij emmers overal overheen. Juffrouw Meks, met d'r bovenrok in 'n dikke dot van achteren opgeschut en op klompen, Sam met z'n pijpen hoog-op.
't Wit foxje fijnbevend jankte, één pootje boos hoogop. Maar Sam pakte het beet driest-pakkend in 't nekvel en met een slag sloeg hij 't de plee in. De deksel zwaar d'rop. In de peststank piepte 't diertje klagelijk, fijne benauwde piepjes van angst en smerigheid.
Even zachter voelen in Meks.
‘Gut, nee, doet u dat niet, haal u 'm daar nou uit.’
‘Nee,... nee, hij zit d'r best, straks ga ik d'r gewoon bovenop doen.’
Even rustten ze toen en dronken koffie, juffrouw Meks klein voorover op de trap, dronk uit d'r schoteltje, had d'r kopje naast zich. En Sam lag languit op den grond, triestig en wit. Uit de stinkplee klaagde 't hondje benauwd-jankend-op.
En toen begon 't weer. Water spoelden ze in een woestwilde lol van alles te vernielen, juffrouw Meks schreeuwlachrig met d'r rokken nog hooger op, pompte emmers water vol, en die smeet Sam wildeweg door 't kamertje, waar alles langzamerhand doordreven nat werd en de kleurplaten van de wand hingen natscheurig.
| |
| |
Toen kwam Duitsche thuis.
En Sam hooglacherig in z'n fijn jongens Duitsch.
‘We gaan verhuizen juffrouw, we gaan verhuizen.’
En 't Meksenmensch malmoedig;
‘We gaan verhuizen, kakmadam... we gaan verhuizen.’
In de plee piepte 't hondje, de Duitsche ging uit.
Moe en slap na dolle drukte lag Sam op de canapé en z'n stem vleide mij:
‘Dag Jopie.’
Van beneden af piepte 't hondje.
‘Joop, ik ben zoo moe, ik ga wat slapen, zeg, zal je dat witte kreng beneden d'rin laten?’
‘Ja... toe nou, wees nou rustig.’
Zachtjes lag hij en huilde.
Een kwartiertje later was Duitsche er weer. Met twee kruiers. En ze laadden het armelijke boeltje op en alles natdoorkledderd met water.
In de plee was 't stilgeworden, piepte 't niet meer. En naar 't foxje vroeg Duitsche niet. Dat begreep ze.
Achter 't deurraampje keken Sam en juffrouw Meks, hoe de kruiers opreeën en de kar voortdouwden, Duitsch menschje erachter. De stad in.
|
|
Auteursrechtelijk beschermd