Het joodsche lied

(1915)–Jacob Israël de Haan– rechtenstatus



[pagina 89]
Aan den heiligen Sabbath Aan het laat avondfeest, met menig gul genoot, Een veelgevierde gast, Waar schat van wijn als water vlood Maat noch keer past, Dacht ik schrikkend aan u, geliefde Sabbathdag Geleider van mijn jeugd Wiens beê, wiens baat, en lied en lach Mijn hart nog heugt. En daar ik aan u dacht, was het niet of gij kwaamt Tot ons tartend gelag En met droeve blik hebt geraamd Ons vreugdbejag?
[pagina 90]
Gij spraakt. Het was klacht maar, in het klagen leed, dat Tot keer en mijden maant Wie banloos dwalend op elk pad Zich veilig waant: ‘Zijt gij dat, die een Knaap, met uwen vromen Vader Mijn komst trouw hebt verbeid, Een tarter nu, schuimer en smader, Die blijde ontwijdt.’ Eens was uw lied mijn lof: ‘Vader, laat ons begroeten, Den Vriend, die nader treedt, Den dag, die zalig zal verzoeten Zes dagen leed.’ Eens was uw lied, mijn lof: ‘Geen stof op uw gewaden Geen wanhoop in uw hart, O, Volk, door elk wreed volk verraden, Hij stilt uw smart.
[pagina 91]
Toen was uw lied mijn lof, nu mocht het liever zwijgen, Dat haatlijk lacht en zingt En met zijn heet hartstochtlijk hijgen Verraadlijk dwingt. Zingt gij zóó, die toen vroom tooide met Zilvren Toornen De Rollen van de Wet Nu voerder van blijde verloornen, Die keer slechts redt. Gij, die met daad noch droom, noch achtlooze gedachte, Mijn wet toen hebt ontwijd, Schendt nu schaamteloos mijne prachten Mijn heiligheid. Eens met schooner lied dan, waarmee ge mij begroette Vierdet gij mijn Dag uit, Met licht en witten wijn den zoeten, Met geurig kruid.
[pagina 92]
Ik zag uw oog blinken, uw warme wangen blozen In 't vroomgeheven licht, En dacht: “Schooner dan ochtendrozen Bloeit zijn gezicht.” Hier vloeit als water wijn, maar zeg mij, wie de Zegen Sprak over licht en brood? Niet een. U maant geen Makker tegen Den Eeuw'gen Dood. Hier geurt gebak en gebloemte en wijn, maar een outer Voor 't kwaad ontwijdt uw erf Gij stort u stoffend, tartend, stouter In diepst verderf. Uw vader won Brood en Wijn met zijn nijvre handen, 'k Weet hoe Gij 't uwe wint, Zijn oog schreit zich om uwe schanden Verbrandend blind.
[pagina 93]
O, breek los uit de ban van dees geurzwangre zwoelte Zuiver uw ziel en zin Ziek en ontzenuwd in de koelte Van vromer min. Gedenk raad en gerecht, dwaal niet maatloos vermetel, Een weg, die niet meer keert, Gods oordeel breekt der prinsen zetel Zijn vuur verteert. Gij zijt een harsgeurend hout, nog redden mijn handen U van het fluitend vuur, Ik smeek, ik smeek, versmaad uw schanden Voor 't uiterst uur. Ik heb u lief, maar weet, dat ik niet wederkeer Te manen u tot maat Gedenk Moeders lied, Vaders leer, Kies beter baat.’
[pagina 94]
Smart verkrampte mij met, zooveel makkers verlaten Gevierd, maar nooit gebaat Wenden wilde ik mij van mijn Maten, Hun kozend kwaad. En volgen wilde ik u, Sabbath weer langs de wegen Van vrome, blijde vreugd Naar huis, naar huis, weer tot de zegen Van mijne jeugd. Toen boog zich lachend langs, de leuning van mijn zetel, Zijn jong en lief gelaat, Zijn tartend woord lokte vermetel Naar 't liefste kwaad: ‘Wat heeft uw hart gekrenkt? Gij lacht, noch spreekt, noch luistert, Die altijd Makkers bindt, Droefheid heeft uw schoon oog verduisterd Uw blik verblind.
[pagina 95]
Verlokt u niet mijn lach en mijne zoete zede? Bedroeft u 't feestgewoel En wulpsche weelde? 't Veld beneden Geurt zoet en zoel. De nacht bouwt hoog en klaar, nu dwalen de Geheimen, Schuw voor den schellen dag, Zij lokken u met zoet bezwijmen En zachte lach. Kom mee, hier welken bloemen in 't licht van de lampen Geen, die meer bloeiend bloost, Buiten dauwen geurende dampen En koelte en troost. Wat heeft uw hart gekrenkt?’ Hij was zoo schoon, ik schreide ‘Een vriend van mijne jeugd Maande mij machtig te vermijden. Uw blijde vreugd.
[pagina 96]
Een Vriend van mijne jeugd, de schoone Sabbathdag Verscheen aan 't feestgetij, Zijn maning brak mijn luide lach Tot dof geschrei. Mijn jeugd was vroom en schoon, uw lokstem liet mij dolen Te ver van Vaders erf Nu wordt het keeren mij bevolen Van 't liefst verderf. En 'k volg zijn vroom bevel, want meer is mij gelegen Aan het hooghemelsch heil Dan aan weelden van aardsche zegen. Zondig en veil. Maar valt het dwalen licht, te zwaarder valt het keeren Van wat den Zin verblijdt, 'k Voel mijner moeiten maat vermeeren Gij lokt. Gij vleit.
[pagina 97]
Laat af. Lok, lok mij niet. Hoe kan ik wederstreven Van uwe lach de macht ? Laat af. Ruil niet mijn eeuwig leven Voor aardsche pracht.’ Hij lachte zacht, hij vleide machtig, een verleider, Zijn oogen in mijn oog Toen volgde ik den lieven ontwijder Waar hij mij toog, Ik weifelde.... ik ging, smaadt mij, die van mijne smarten Den zaal'gen brand niet kent, Mijn hart houdt zich van uwe harten Toch trotsch gewend. Smaadt, die van zijn lach de macht niet kent, van zijn vleien Niet weet hoe 't wint en leidt, Ik weet, ik zal mijn keus beschreien Tot eeuwigheid.
[pagina 98]
Maar om de menschen niet, weenen mijn hartezangen Ik ween om 't zoete kwaad Dat hield mijn zieke ziel gevangen Ver van zijn baat. O, Sabbath, Vriend van mijne jeugd zoo ver verloren Gij weet, hoe mijn hart streed Heb ik het lief verderf verkoren 't Was u zoo leed. Laat toch mijn leven niet verkommeren in duister Onthoud mij niet uw vree, En viert mijn Volk, uw vrome luister, O, viere ik mee. Want smart en smaad van menschen kan ik lachend dragen, Als Gij mij niet verlaat. Zalig maakt zes donkere dagen Uw dageraad.
[pagina 99]
Gij kent mijn hart, mijn lust, de lasten van mijn leven, Den stroom van mijn getij. En wat geen menschen mij vergeven. Vergeeft ge mij?

Vorige Volgende

Aan den heiligen Sabbath