Feuilletons in het Algemeen Handelsblad 1919-1924

Nr 74 Langs vele wegen⁺

Om een smoorheete straat in Jeruzalem te sproeien heeft men noodig: een smoorheete straat (ontbreekt nooit), water (is er ook wel), een Fellach en een varken. Ja zeker: een varken. Het varken wordt geslacht. En de huid in zijn geheel er af genomen. Dan wordt het staarteind dichtgebonden. En ge hebt een prachtigen waterzak, met den snuit als spuit. Aan de staartpunt wordt het varken gevuld. De Fellach neemt het gezwollen varken op zijn rug. En spuit het water weg uit den snuit. Zoo wordt ook het drinkwater vervoerd. Sterke kerels dragen wel twee varkens vol, kruiselings op den rug aan elkander gebonden. De doode beesten hebben iets menschelijks. Ze kijken heel droevig rond. Zot gezwollen van het water. Vroeger zijn zij vroolijke, volle varkens geweest.

O, niet alleen varkens worden op die manier misbruikt. Ook ezels. Ga maar naar Caïro-Mousky. Daarvan een zijstraatje tegenover den horlogewinkel waarboven de Amerikaansche tandarts woont. Van het zijstraatje weder een zijstraatje. Daar kunt gij uit een huishok een monstermannetje zien komen op kromme pootjes, gebogen onder een ezel vol water. Heel lekker frisch water, zóó versch uit den ezel getapt. O, vies zijn we hier in het Oosten niet. Vies zijn we hier heelemaal niet

Het meisje van mevrouw Goldsmit uit het jongensweeshuis heet Hamâma. Zij is een Jemenitisch meisje. Zij spreekt Arabisch. Dus kan ik van haar Arabisch leeren. Wat is koffie, water, lamp, brood? Zij vertelt het mij allemaal. Eenmaal. Meermalen. Maar zij zal mij wel heel dom vinden.

En de kleine Arabische jongens. Allemaal vriendjes en neefjes van Ibrâhîm Effendi, het politie-officiertje. Zij zijn jongens van nette familie. En zij krijgen een goede opvoeding. Zij leeren Fransch en Engelsch. Soms vergissen zij zich. En één zegt: ‘Bonsoir, monsieur’ op een moord-heeten morgen. Of: ‘Good morning, sir’ op een zaligen maan-avond. Zij zijn even blij met hun Fransch en Engelsch, als ik met mijn Arabisch. Zij zitten op de stoep van het huis van Ibrâhîm Effendi in lange, rustige discoursen.

Gisterenavond. Een heel kringetje om den grooten jongen Mohammed heen. Hij heeft iets in zijn hand. En al de jongens kijken ernaar in een teedere spanning. Wat is het? Een vogel. Welke vogel? Ik vraag het Mohammed: ‘Schû hada?’ ‘Hada hamâma’ zegt de jongen, blij met zijn schat. Hamâma! Maar dat woord ken ik. Zoo leert men alle dagen wat. En vandaag heb ik dus geleerd, dat het Jemenitische meisje van mevrouw Goldsmit in Holland Duifje heeten zou. De mooie Arabische jongen vertelt nog veel meer. Ik versta het wel niet. Maar het is toch aardig. En Hamâma beteekent Duif.

De lezers van het ‘Tijdschrift voor Strafrecht’ herinneren zich misschien nog wel een opstel over kinderhuwelijken in Indië. Was het niet van prof. Wilkens? Maar kinderhuwelijken te Jeruzalem. Zeker. Gisteren kreeg mevrouw Zilversmit bezoek van de tante van een van de meisjes. Of zij vooral wou zorgen, dat het meisje niet werd uitgehuwelijkt. Het meisje nu is negen jaar. De toegedachte bruidegom is elf. Zij zijn Jemenieten. Er zijn twee partijen in de familie. Eén vóór, één tegen. De tante is tegen. Zij vraagt dus mevrouw Zilversmit de voorstanders, van wie zij haar een lijst geven zal, niet meer bij het meisje op bezoek te laten. Maar vooral moet mevrouw Zilversmit opletten, dat de voorstanders het meisje geen lekkers geven. Zeer zeker zullen zij een toovermiddel in het lekkers doen. Het meisje zal daarvan eten. Zonder dat zij zelf weet waardoor, zal zij dan een afkeer krijgen van het weeshuis. Zij zal vragen naar huis te mogen. En zij zal trouwen met den bruidegom van elf jaren. Is zij niet nog wat jong?

Ja, zij is nog wel wat jong. Mevrouw Zilversmit zal haar straks aanwijzen, wanneer de meisjes allemaal in de hal zijn. Is zij dat? Een klein meisje. Donkere oogen. Zij speelt heel graag met de pop. De bruidegom misschien ook. Samen twintig jaar. Neen, als ik tante was, dan was ik er ook tegen. Dus, voorzichtig met bezoek. Voorzichtig met lekkers.

+ (1) Recept; (2) Hamâma; (3) Kinderhuwelijken: 15-9 1919 A., 5 (Onder de Streep)