Beschrijvinghe van alle de Neder-landen
(1979)–Lodovico Guicciardini–
Auteursrechtelijk beschermd
[pagina 334]
| |
Beschryvinghe van Artoys.ARtoys begrijpt onder zynen naem het meeste deel Ga naar margenoot+ van het landt dat Cesar in zyne Commentarien noemt Atrebates, van de Hooftstadt Atrebatum, welck nu in Fransoys Arras, ende in Duytsch Atrecht geheeten wordt, ende is nu noch ghelijck als doe ter tijdt de hooftstadt des landts. Dit landt heeft eertijdts nae den loop ende veranderinghen van Vranckrijck ende van dese landen, dickwils zyne palen verandert, somtijdts vermeerdert ende somtijdts vermindert: welck te vertellen veel te lanck, ende te ondersoecken niet seer nuttelijck en soude wesen: ende daerom sal Ga naar margenoot+ het ons ghenoegh wesen de palen te stellen ghelijck zy nu teghenwoordighlijck zijn, te weten: Ten Noorden heeft het den watervloedt Leye, ende de nieuwe watergracht, ende wordt daer mede ghescheyden van Vlaenderlandt: ten Zuyden Dorlens, ende is daer bepaelt van Picardyen: ten Oosten palet aen Walsch Vlaenderen, ende aen het landt van Cambresis: ende ten Westen na Monstreul op de Zee, paelt oock aen Picardyen. Dit landt van Artoys is seer schoon ende goedt: want het heeft een schoone ende soete locht, ende vetten ende vruchtbaren grondt, voortbrenghende alderley etelijcke vruchten, behalven Ga naar margenoot+ wijn: maer dit ghebreck comt meer door onachtsaemheyt der inwoonderen, ende oock om dattet soo vast aen Vranckrijck paelt, ende dickwils daer teghen oorloghe heeft, dan by ghebreck van landt oft aerde. Hier wast seer goede Tarwe, met sulcke menichte datse Ga naar margenoot+ in andere landen wordt ghevoert, te weten in Duytsch Vlaenderen, voorts in Brabandt, besonderlijck in de stadt van Antwerpen, aenghesien de vreemdelinghen daer woonende niet gheern en eten den Rogghe in Brabant wassende: deshalven hier seer veel Tarwen uyt het landt van Artoys komende verkocht wordt. Die van Mechelen oock midts de bequaemheydt van het graen t'schepe te brenghen van Douay, ghebruycken meestendeels Koren van Douay: jae in dit landt van Artoys wordt soo goeden broodt gebacken, dat de steden ende dorpen daer by ligghende daghelijcx met groote menichte het selve komen koopen. Artoys heeft twaelf besloten steden, daer onder mede begrypende Renty, hoe wel dit beter een slot oft casteel dan een stadt mocht gherekent worden. Heeft daer en boven acht hondert vierenvijftich dorpen: van de welcke sommighe overmits de oorloghen in onse tyden seer verlaten ende verwoest zijn: nochtans sal langduerighen peys met de hulpe Godts, ende neersticheydt ende behendicheydt der inwoonders, dit al wederom brenghen tot zynen eersten fraeyen staet. Voorwaer het is een grouwelijcke ende deerlijcke Ga naar margenoot+ saecke alle de frontieré ende palen niet alleenlijck van desen lande, maer oock van Vrancrijck, besonderlijck op de zyde van Picardyen, te sien soo jammerlijck verwoest, de dorpen verbrandt, het gantsch landt verlaten, onghebouwt ende onbewoont, het arm volck herwaerts ende derwaerts verstroyt, verdreven uyt hare wooninghen, veel vermoordt ende jammerlijck om den hals gebrocht, tot groote schade, droefheydt ende verdriet der Weduwen ende Weesen. Waer door eenen eeuwigen ende dootlijcken haet ghevoedt ende gebroedt wordt in de herten van de ghebueren, malkanderen wederstaende ende beschadigende, niet sonder wroeginghe der conscientien, ende schande der ghener die door hare schuldt ende boosheydt oorsaecke zijn van soo grouwelijcke ende schadelijcken bedrijf. In den byvanck ende landt van Artoys worden ghetelt negen Ga naar margenoot+ Casselryen, met verscheyden Abdyen, Conventen ende Cloosteren: ende de voornaemste steden des landts zijn Atrecht, Sint Omer, Ga naar margenoot+ Betunen, Arrien, Bapaume: daer nae andere mindere, Hesdinfert, Renti, Sint Pol, Perne, Lillers, Bassee ende Lens. Voorts siet men noch de verwoeste plaetsen vande schoone ende stercke afgheworpen steden Hesdin ende Terouanne. De Staten van Artoys bestaen in vier Leden, te weten, de Prelaten, de Capittelen ende Kercken, den Edeldom, ende de Steden. Maer laet ons de steden elck in sonderheydt beschryven, ende beghinnen aen Atrecht de hooftstadt. | |
[pagina *286-*287]
| |
Oceani Britannici pars.
Artois Atrebatum regionis vera descriptio |
|