Logo DBNL
Beschrijvinghe van alle de Neder-landen (1979)

Beschrijvinghe van alle de Neder-landen

(1979)–Lodovico Guicciardini–rechtenstatus Auteursrechtelijk beschermd

Vorige Volgende

Beschryvinghe der Heerlijckheydt van Mechelen.

AEngaende het fondament van den oorspronc van Mechelen, en vinde ick gheen vaste noch seker bescheet, noch in de oude noch in de jonghe Historyen, hoe wel datter fabelen ghenoech af zijn: ende en weet niet dat dese stadt oyt anderen naem heeft ghehadt, dan desen.

Byv. [Abrahamus Ortelius verhaelt in zijn Itinerario, dat by de Cappelle van Sint Remboldt eenighe huysen gestaen hebben, ten midden weghe tusschen Antwerpen ende Bruyssel, alwaer de reysende man uytspande, by eenen Weert Michiel ghenaemt, in Brabandts Machiel: ende dese Weert vermaert zijnde, de vlecke ten leste des Weerts naem behouden heeft.]

Nochtans ist een overoude stadt, ende een van de voornaemste des landts: seer wel gheleghen van weghen des lochts ende alle andere menschelijcke gerieffelijckheden. Midden + daer door loopt de riviere Dele, seer groot van sich selven, ende oock van den Zeevloedt, die tot hier komt, jae wel een myle voorder: soo dat zy haer deylt in veel armen oft vlieten, met oneyndelijcke veel brugghen de gantsche stadt door, daer binnen maeckende verscheyden Eylandekens, ende afscheydinghen van kercken ende huysen, seer gherieffelijck ende lustich: soo datter somtijdts gheschil is, oft de vloedt met dus veel vlieten ende verscheyden loopen gheschickt is geweest na de stadt: oft dat de stadt van't beginsel af ghestelt ende ghebouwt is na de gheleghentheydt des watervloedts. Eyndelijck wordt men wel merckelijck ghewaer dat de aerdighe ende gheestelijcke + verstanden der menschen met konste ende wonderlijck bouwerck, by nae de natuere te boven gaende, hen aldus uytnementlick hebben gherieft. Dese stadt is bykants ghelegen in het hert van Brabandt, tusschen Leuven, Bruyssel ende Antwerpen, bykants even verre van elcken, als eenen driehoeck, vier mylen wijdt. Maer het is een Heerlijckheydt ende + landt op sich selven: soo dat veel vrouwen ontrent heuren tijdt van baren uyt Mechelen vertrecken, ende gaen voorts in Brabandt heur kinderbedde houden, om dat heur kinderen de + schoone privilegien van Brabant souden moghen ghenieten. Mechelen is een lustighe ende oock een stercke stadt, besonderlick om dat zy haer meestendeels kan bewateren. Heeft seven Prochien met heerlijcke ende costelijcke kercken: ende de Opperkercke oft Domkercke + wordt geheeten Sint Rombouts, ende is een uytnemende schoon ghebouw, met eenen wonderlijcken ende seer hooghen toren, (hoe wel niet al volmaeckt) soo dat men van daer kan sien ende schouwen veel omliggende steden ende landen. Oock zijn hier veel Conventen + ende Cloosters bycants van alle ordenen: ghelijck het Minnebroeders klooster, welck overmidts de bouwinghe ende het groot be-

grijp ghehouden wordt voor het schoonste ende volmaecktste van alle dese landen: Diesghelijck oock hier is Sinte Claren klooster soo groot ende schoon als eenich ander van de selve + orden. Daer en boven is hier het Convent van Pitsenborg, welck is van de edel ordene der Duytscher Heeren ende Ridderen, waer af wy de beschryvinghe hier voor gestelt hebben. Te Mechelen zijn veel schoon paleysen ende besondere huysingen met groote hoven. + In't jaer 1546 is hier een groot ongheluck toegekomen, waer door een deel van der stadt doen ter tijdt seer gheschendt ende bedorven werdt: maer is nu teghenwoordichlijck wederom gantschelijck opgemaeckt, ende te veel plaetsen verbetert. Dit ongheluck gheschiede den sevensten dagh Augusti. Met een groot onweder quam eenen blixem gevallen uyt de locht, ende sloech in eenen toren by de Sandtpoorte, daer meer dan twee duysendt tonnen buspoeders in waren, door welcke kracht de mueren tot op den grondt afgheworpen werden, soo datter noch overblijfsel, noch teecken en werdt ghesien, als oft daer noyt toren oft ander ghebouw ghestaen en hadde. Jae dat meer is, de breede ende diepe gracht van der stadt, meer dan ses hondert schreden lanck, werdt van hitten soo drooge, datse de visschen heet ende gebraden t'allen zyden daer ontrent uytwierp seer wijdt ende verre. Met welcken slach oock de stadtmueren, de gantsche voorstadt, ende oneyndelijcke veel andere omstaende huysen alsoo afgheworpen ende vernielt zijn, datter in meer dan drie hondert schreden daer ontrent niet en bleef staende. Hiermede en heeft het noch geen eynde genomen: want de steenen oock die geweldichlijck in de locht vloghen, deden als met een geweldich onweder soo groote verderffenisse ende schade in de stadt, dattet onghelooffelijck ware voor den ghenen die't niet ghesien en heeft. Terstondt nae dit ongheluck ben ick te Mechelen gheweest, ende hebbe daer sulcke verwoestinghe ende nieuwicheydt ghesien, dat ick van wonder verbaest werdt, want t'elcker schrede werden my veel dinghen ghewesen, van dit tempeest alsoo doorslaghen, dattet onmoghelijck scheen te zijn. Men seyde voor seecker datter meer dan twee hondert menschen doodt ghebleven, ende meer dan ses hondert ghequetst waren. De gheweldighe slach ende het gheluyt was soo groot, dat men het tot Antwerpen ende Bruyssel hoorde ende ghevoelde als een aerdtbevinghe: ende die van Mechelen meynden een lange wyle tijdts dat den jongsten dagh daer was, ende dat de wereldt verginck. Onder ander werdt daer een man gevonden half begraven in eenen vervallen kelder, daer hy drie daghen in was geweest sonder eten oft drincken, de welcke het volck siende, haestelijck vraechde met groote verbaestheydt, oft den Hemel ghevallen was. In dese + stadt zijn seventhien ambachten, die in den Raedt komen alsser yet te beraden is, sonder veel meer andere die onder dese staen: De ses voornaemste zijn naemelijck, Backers, Visschers, Verwers, Huydvetters, Brouwers ende Vleeschhouwers: de welcke zijn van sulcke weerde ende achtinghe, dat uyt elcken van desen ambachten een Schepen wordt ghemaeckt: + soo dat de Overste Magistraet ses Schepenen Edelmans, ende ses Ambachtmans heeft. Maer boven alle dese is het voorseyt ambacht van de Huydvetters het grootste + ende treffelijckste, begrypende bykants het vierde deel van't volck der stadt: ende hebben een groote wijdde op heur selven alleen seer gherieffelijck met veel water vlieten, huysen, grachten ende gereedtschappen, daer toe oock alle noodtlijcke dinghen tot allerley arbeydt ende bereydtsel: hebben daer en boven groote privilegien ende vryheden, soo dat zy moghen alle wildt ghedierte jaghen, als Heeren ende Edellieden. Onder andere worden te Mechelen veel wollen laeckenen gemaeckt, de beste ende fijnste van dese gantsche landen: jae voortijdts maeckte men die hier met sulcke menichte, dat soo binnen als buyten de + stadt meer dan drie duysendt ende twee hondert winckels waren van weveryen, volleryen, ende wollewerck: waer door dit ambacht soo hooveerdich ende moedtwillich wert, dat + het de wapen teghen de stadt aen nam: ende aen't slaen comende, werdt overwonnen ende verloos veel van zijn volck: waer door heuren hooghmoet vernedert werdt, ende verloren veel pivilegien, vrydommen ende weerdicheden. Van desen tijdt af is dit ambacht altijdt vermindert van volcke ende van weerde: wordt niet te min nu tegenwoordichlijck noch het groot ende voornaemste ambacht gheheeten. Oock worden hier veel goede ende uytnemende linnen laeckenen ghemaeckt: ende allerley seer schoone verweryen. In dese stadt worden veel groote stucken ende bussen ghegoten van klockspyse, soo behendichlijck ende uytnementlijck als erghens elders ter wereldt. Voorts oock klocken ende ander wonderlijck werck van metael: Daer en boven schepen van alle maecsel ende vracht. Te Mechelen wordt des Landtvorsten groot geschut ende munitie bewaert in een seer groot + ende wijdt Tuychhuys daer toe ghemaeckt, ghenoemt het Munitiehuys: daer siet men soo groote menichte van geschut ende bussen van allerley grootte van coper, klockspyse ende yser, ende soo veel andere krijchsrusting, schepen, ponten, waghenen, ende munitien, dattet wonder is, daer ooc veel volcx te wercke inghestelt wordt: ende dit Tuychhuys heeft nu ter tijt te bewaren ende te bewinden Remigius van Halut, een seer eerlijck ende wel gheacht man. Wt deser stadt van Mechelen zijn geboortich geweest de vernaemde Schryvers Joannes Gocchus ende Joannes de Arundine: diesghelijck oock Nicasius van Woerde, de welcke drie jaren oudt wesende + blindt werdt, heeft niet te min sulcken voortganck ghehadt in geleertheydt (ghelijck Trithemius vertelt) dat hy Doctoor in beyde Rechten is gheworden, ende heeft in de Hooghe Scholen van Leuven ende van Ceulen openbaerlijck Lessen ghedaen: heeft ooc sommighe wercken gheschreven, die noch op den

dagh van heden ghedruckt worden ghevonden: ende is deshalven wel te rechte voor een mirakel der natueren ghehouden; hy sterf in het jaer 1492. Oock is ter deser stede gheboren + gheweest Christophorus Longolius, een seer vernaemt man door gantsch Europe, overmidts zyne uytnemende gheleertheydt ende deuchden: ende deshalven in groot wonder ende weerde ghehouden, niet alleenlijck van ghemeyne mannen, maer oock van verscheyden Landtsvorsten, die hem eerlijcke provisie geboden hebben, de welcke hy niet en begeerde aen te nemen, noch en ontfinck oyt yet dan van de Florentynen, den welcken hy een wyle tijdts diende: hy heeft veel schoone wercken + ende is ghestorven te Padue, in't jaer 1522. Erasmus van Rotterdam schrijft in eenen brief aen Damiaen van Goes, dat dese Longolius merckelijck een Hollander is gheweest, geboren van Schoonhoven: nochtans schrijft Longolius selve wel opentlijck + in een oratie ghedruct met zyne andere wercken, ende den Rade van Mechelen toegheeyghent, dat Mechelen zijn eygen Vaderlandt is: deshalven hy selve meer te ghelooven is dan andere: besonderlijck midts datmen dicwils siet hoe krachtich de eygensinnelijckheden ende menschelijcke beweginghen oock in treffelijcke mannen ghevonden worden. Nu teghenwoordichlijck heeft Mechelen onder andere vermaerde geleerde mannen Rembert + Dodoneus, een treffelijck Medecijnmeester ende groot Mathematicien, de welcke veel wercken gheleerdelijck ende verstandichlijck gheschreven heeft. Ende Philibert van Bruyssel, Rodolfs des seer eerweerdighen Ridders sone, verciert met veel weerdicheden, ende eeren tytelen, ende deuchden, waer van zijn sone niet min erfghenaem is als van zyne goeden ende staten: want hy is Heer van Grankeng ende van Heysbroeck, Raedtsheere van State, ende vanden Secreten Raedt, Ridder ende gheleert Edelman, ende groot Orateur. Voorts oock Jacob Wastel, Raedtsheer van den grooten Konincklijcken Raedt van Mechelen, een seer gheleert ende weerdich man. Ende noch veel meer andere verscheyden geleerde, deuchdelijcke ende gheestighe mannen, die wy hier om der kortheydt wille niet en noemen. In de stadt van Mechelen is wel soo veel Edeldoms als in eenige stadt der gantscher Provincien. + De Mechelaers zijn gemeynlijck seer beleeft ende vriendthout, ende hebben dit van't Hof ghehouden, welck daer langhen tijdt is gheweest; jae hebben behalven heuren eyghen aert, een sekere lieffelijckheydt ende hoffelijcke ghesedicheyt: oock zijn de vrouwen wonderlijck schoon ende eerlijck. In dese stadt zijn + opghevoedt in heur kindtsche jonckheyt Koninck Philips van Spangien, ende daer nae zijn sone Karel, naemaels Keyser: want het Hof was doen meestentijdts te Mechelen. Naemaels heeft Keyser Karel dese stadt ghegheven Vrouw Margrieten zyner Moeyen, Regente der Nederlanden, heur leven lanck te besitten: de welcke stedevast hier woonende, is eyndelijck in't jaer 1530 hier ghestorven. Mechelen heeft onder veel andere, twee seer schoone privilegien van heuren Landtvorst: + D'een is, dat alle de borghers vry zijn dese gantsche landen door van alle tollen die herwaerts ende derwaerts ghegeven worden van koopmanschappen ende andere goeden. D'ander is, dat heur roerlijcke goeden soo wel in Brabandt als elders in Nederlandt zijnde, los ende vry zijn van beden ende schattingen, die andere persoonen den Landtvorst moeten gheven van heur goeden. Welcke privilegien zy ghekreghen hebben van den lesten Hertoghe Karel van Charolois, de leste Hertoghe van Borgondien, ende Heer van dese landen, overmidts den ghetrouwen dienst hem persoonlijck bewesen in de oorloghe met groote + vromicheydt ende wijdheyt: deshalven hy de Mechelaers seer beminde ende betroude. De staet van dese Heerlijckheydt is ghestelt in twee Leden, in de Magistraet ende het Ghemeyn.

Byv. [De stadt van Mechelen de smerten der oorloghe, staende dese troublen, wel beproeft heeft. Als de Prince van Orangien, die de stadt inghenomen hadde (by Duysburch over den Rijn gekomen zijnde, ende Leuven by appointement ghekreghen hebbende) om zijn broeder Graef Lodewijck van den Hertogh van Alva binnen Berghen belegert, ontset te doen, weder uyt de stadt vertrocken was: soo heeft de Hertoghe + van Alva de stadt van Berghen in Henegouwe inghekreghen hebbende, zijn volck naer Mechelen ghesonden, om dat te straffen: ende niet teghenstaende dat de Gheestelijcke persoonen hem met vliegende vanen ontfangen hebben, met hen oock de Bisschop van Ypren, ende oock eenighe van de principaelste borghers: is dese stadt den tweeden Octobris 1572 subytelijcken van alle kanten van het krijchsvolck overvallen, die de selve soo jammerlijck geplondert hebben, dat niet vele desghelijcken gesien en is gheweest: want zy niet alleen gout, silver, gelt, kleederen ende juweelen buyt maeckten, maer oock tafelen, bancken, stoelen ende andere catteylen. Somma alle uyterste moetwillicheydt van rooven, moorden, vrouwenkrachten werter ghetoont, sonder eenich aensien van persoonen. In't jaer 1579 van weghen der Staten de Heer van Bours binnen Mechelen Gouverneur wesende, + die den Malcontenten favoriseerde, de stadt van Mechelen van de Staten af gevallen is, ende met den Prince van Parma vereenicht: waer door die van de Religie daer uyt vertrocken. Maer in't jaer 1580 hebben Olivier van den Tempele den Gouverneur van Bruyssel, + ende de Coronel Jan Norrits eenen aenslach op Mechelen ghehadt, die haer wel geluckt is, den 9 Aprilis: niet teghenstaende den wederstandt die zy daer vonden van de Borghers ende een deel Monicken. Soo haest de stadt was vermeestert, begost men te plonderen, hoe wel metten Enghelschen die't meeste ghetal waren te vooren ghehandelt was, ende de plonderinghe voor ettelijcke maenden solts afghekocht. De stadt is met garnisoen beset geweest, ende daer werdt Gouverneur binnen gestelt de Heer van Famars. Maer overmits het belech van Antwerpen by den Prince van Parma, soo is oock Mechelen mede weder vervallen in honghers noot, weynich toevoerts hebbende: hoe wel zy noch open vaert een wyle tijdts behielden tusschen Antwerpen, soo lange Parma Antwerpen van verre belegherde. Maer naerder gekomen,

zijnde, ende veel omligghende schanssen inghenomen hebbende: oock mede overweldicht het oorlochschip tot bevrydinghe van de vaert op den stroom ligghende, waer door oock in zijn handen vervielen de proviandeschepen van Antwerpen op Mechelen gesonden: soo dat die van Mechelen niet en ontbrack dan alle dinghen: soo hebben zy raedtsaem ghevonden Ghecommitteerde uyt te stieren in't Leger by den Marquis van Renti, om te concipieren artijckelen, waer op de stadt overkomen soude onder't ghebiedt van Parma: 'twelck wel haest by Parma selfs bevesticht ende onderteeckent werde op den + 13 Julij 1585: ende alsoo werdt hem de stadt overghelevert. Mechelen heeft schoone privilegien ende achtervolgende dien, soo quamen zy in't jaer 1561 binnen Antwerpen, met haer gheweer ende sweerdt op heur zyde, in den Landtprijs ende groote feest der Rethorijcken, contrarie d'oude ghewoonte in ghelijcke feeste. Tot Mechelen voortijdts veel liefhebbers der schilderyekonst gheweest zijn, soo dat op een tijt aldaer 150 winckels van schilderye ghevonden zijn gheweest. Dese stadt plach oock mede in heur wapen, gelijck die van Ghent, een Maecht te voeren, ende steenen pinnen op haer mueren te hebben, tot een teecken dat zy noyt overwonnen was.]

 

+ In dese edele stadt sit den grooten Vorstelijcken Raedt, inghestelt door den voorseyden Hertogh Karel van Borgondien, in het jaer + 1473 van vijfendertich persoonen, hem mede rekenende voor een, zynen Cancelier oock voor een ander hooft des Raedts, twee Presidenten, vier Ridders, ses Requestmeesters, acht gheestelijcke Raedtsheeren, ende twaelf wereldtlijcke Doctoren ende Licentiaten: welcken Raedt het Hof ende des Landtsvorsten persoon volghde, ende in zijn afwesen was de Cancelier zijn Stadthouder: tot welcken Magistraet het meeste deel deser Nederlanden + appelleerde. Maer soo namaels Koninck Philips door het middel van Joanna zijn huysvrouwe gekomen zijnde tot de erffelijckheydt van't Koninckrijck van Spangien ende van veel andere Provincien, over de Zee moeste trecken, heeft eyndelijck in dese stadt als de bequaemste voor alle de landen, den selven Raedt inghestelt ende bevesticht in't jaer 1503, maer de ordene, het ghetal ende d'authoriteyt + des Raedts ende der Raedtsheeren wat verandert. Welck nu heeft eenen President, sesthien Raedtsheeren, twee Greffieren, acht Secretarissen, ende andere mindere Officiers. Tot desen grooten Raedt behooren + de appellatien van de gantsche Heerlijckheyt van Mechelen, van heel Vlaenderen, van Artoys, van Hollant, van Middelborg in Zeelandt, van Namen, van Lutsemborg, van Valencijn, ende van andere kleyne steden geleghen op de frontieren van Vlaenderen ende Henegouwe, gheheeten de Twiststeden: aenghesien tusschen de Vlaminghen ende de Henegouwiers twist ende gheschil is om de jurisdictie oft landtghebiedt. Oock hebben de Westvriesen ende de Heerlijckheydt van Vtrecht onlangs den voorseyden grooten Raet voor overste gekent in borgherlijcke saecken: maer by maniere van revisie van heur sententien met de selve schriftueren ende acten daer eerst met gheprocedeert is. Daer en boven comen de saecken der Ridders van't gulden + Vlies ter eerster instantien te rechte voor desen Raedt. In welcken grooten Raedt de vonnissen definitif ende sonder appellatie worden ghewesen in civile ende in criminele saecken: behouden alleenlijck de revisie, in der manieren ende formen hier voor in de ghemeyne beschryvinghe bewesen. In desen hooghen Raedt is het ghebruyck tot gerieffelijckheyt + der uytlanders ende vreemdelinghen, te dingen ende de schriftueren te maecken in Fransoysche sprake, als gemeynder dan de Vlaemsche oft Nederduytsche, welck sonder twyfel een weerdighe ende loffelijcke ordinantie ende bescheedinghe is. Nu teghenwoordichlijck is hier Predident Meester Jan van Berge Ridder ende Heer van Waterdijck: ende de Raetsheeren zijn (op dat ick het selve voordeel van weerdicheydt onderhoude soo ick gebruyckt hebbe inde beschryvinge der Cancelryen van Brabandt) Remigius Drutius Deken van Sint Jacobs te Brugghe. Anthonis Contaut Canonick van onse Vrouwe t'Atrecht, Fransoys Craneveldt, Jan van Masuni, Jan Colin, Jacob Wastel: Antonis de Meulenaer, Jan Auxtruyes: Lieven Everard, Christiaen van Werdt, Karel van Sint Eloy berghe, Joris Rataller, Wilhelm van Pamel, Jan Blasser, Lieven Biese Advocaet fiscael, ende Fransoys Verliesen Procureur generael.

Vast aen de stadt ter zyden van Sinte Katherynen poorte nae de bane van Antwerpen is een weerdich ende treffelijck Baghijnhof, ghelijck een casteel rondtom in zijn mueren staende seer wijdt ende breedt. In het selve staet een schoone kercke gewijdt ter eeren van Sint Alexis patroon der selver Orden, met seer veel huyskens ende ander goede wooninghen. In dit Klooster vindtmen doorgaens meer dan duysent vijfhondert, somtijts oock meer den duysent ses hondert Baghijnen al van een professie: de welcke met eerlijcke oeffeninghen ende goede exempelen heur religie ende ceremonien weerdichlijck onderhouden, onder't regiment ende bewindt van vier Bagynen daer toe verkosen. Zy mogen al t'samen daer rondtom gaen om heur dinghen te beschicken: jae hebben de macht uyt te gaen, te handelen, ende oock te houwen ende te trouwen nae heur beliefte: soo dat zy, indien heur dit eerste opset berouwt, oft van heur ouders ende vrienden elders bestelt worden, oft om ander oorsaecken, vryelijck sonder eenich achterdencken moghen daer uyt gaen.

 

Byv. [Dit schoon Bagijnhof, aengesien het te nae de stadt stont, is gantschelijck te gronde afgeworpen, ten tyde van dese inlandtsche oorloghen.]

Mechelen heeft voormaels (achterlatende + den lange verleden tijdt, toebehoort den doorluchtigen huyse van de Bertholds: maer by ghebreke van wettelijcke erfghenamen deses geslachts, soo ist ten lesten nae veel achtervolginghen ende oorloghen gekomen d'een helft aen den Bisschop van Luyck, ende d'ander

aen den Hertogh van Gheldre: de welcke een wyle tijdts dat behoudende, hebben't eyndelijck + in't jaer 1333 (alsoo Meyer seydt) verkocht ende overghegheven met alle heur bescheedt, recht ende ghebiedt, Lodewijck van Nevers, Grave van Vlaenderen. Waer door + wederom veel twisten ende oorloghen zijn geresen, midts dat de voorseyde Graef Lodewijck dit voor gheen leen bekennen en woude aen den Hertoghe van Brabandt, gelijck het somtijdts van andere Vorsten bekent was gheweest, alsoo men seyde. Ten langhen lesten nae veel twisten ende werringhen, werdt een houwelijck gemaect tusschen Lodewijck van Male, des voorseyden Graven van Vlaenderen oudtste sone, ende Margriete Hertogh Jans des derden van Brabant tweede dochter: ende hoe wel hier door de oorloghen niet terstont op en hielden; nochtans door't middel + des voorseyden houwelijcks zijn de Staten van Brabant met de Staten van Vlaenderen, vredelijck t'samen vereenicht: ghelijck wy in de beschryvinghe van Brabant besonderlijck verklaert hebben. Maer naemaels heeft Hertogh Philips de Goedertieren, des voorseyden Karels vader, Mechelen gescheyden, willende dat het gantschelijck een Heerlijckheydt op zy selven soude wesen, ghelijck het noch op den dagh van heden vast blijft, ende heeft merckelijcke ende treffelijcke heerschappye ende ghebiedt.

+ Byv. [Aengaende der stadt vryheydt ende jurisdictie van Mechelen, de selve en zijn niet voorder streckende dan over de stadt ende vryheydt van Mechelen. Te weten, de voorseyde stadt, met de vijf dorpen, ende hun ghehuchten, als Hever, Muysen, Hombeke, Leest ende Heffene, metten Buytenyen, als Neckerspoel ende Nieulandt, met andere, midtsgaders alle hun toebehoorten, de welcke al staen onder het Schependom van Mechelen. Item het dorp van Heyst, met zijn toebehoorten, staet ooc onder de voorseyde stadt, ende ghebruyckt de kostuymen van Mechelen, ghelijck als binnen der stadt. Maer en staet soo immediatelijck niet onder't voorseyde Schependom, ghemerckt dat het eenen Schout ende seven Schepenen besonder heeft, resorterende by leeringe oft appel onder't voorseyde Schependom van Mechelen. De selve van Heyst contribueren oock mette stadt, in alle hunne beden, blijckende by seker accoort, ende vrywillighe condemnatie, tusschen hun ghepasseert, den 10 Martij 1552, behalven dat zy gheen accyse en betalen. Wy stellen hier merckelijck stadt, vryheydt ende jurisdictie van Mechelen, tot onderscheyt van den lande van Mechelen, dwelck metter voorseyde stadt niet ghemeyns en heeft, want dat wordt van Brabant gehouden, hebbende Offcieren op hem selven. Onder ander eenen Stadthouder vande leene, onder den welcken sorteren dese naevolghende dorpen, als Rymenam ende Boonheyen, Keerberghen, Putte, Wavere, Bersele, Schriecken ende Grootloo, Yetegem, Noordewijck, Duffel ende Walem, Drooghenbosch, Eeckeren, Gheele, Ouwen, Conticke, Waerloo, Reet ende Aertselaer, Ballaer, Schelle ende Niele, ende heeft noch eenen Drossaert ende Rentmeester. Noch zijn in Brabandt vijf ander dorpen gheleghen, maer hoe wel dese onder Brabandt gheleghen zijn, soo komen zy nochtans voor Schepenen van Mechelen, eenighe by hooftadvyse, ende by appellatien, ende alle beyde by appellatien, als te weten, het Bisschoppen Hof des dorps van Doorne by Antwerpen, ende het dorp van Haecht. Wel verstaende dat die optie hebben, oft in de Cancelrye van Brabandt hun appel te verheffen, oft voor Schepenen van Mechelen. D'ander drie dorpen, als Wespelaer, Boortmeerbeke ende Humbeke, komen voor Schepenen van Mechelen, alleenlijck om leeringe oft hooftadvijs, ende hun appellatie verheffen, die alleen in Brabandt. Ende dit al achtervolghende seker Concordaet, tusschen die van Brabandt, ende de stadt van Mechelen ghemaect in het jaer 1533 den achtsten Novembris.

Mechelen is in onsen tyden door den Coninc + van Spangien Philips de tweede ghemaeckt een Aertsbisdom, waer van den eersten Aertsbisschop is gheweest D. Antonius Perenotus, Cardinael van Granvelle, een kloeck ende hooghelijck begaeft man. Dese sprack seven verscheyden talen soo perfect, datmen qualijc konde gemercken van waer hy geboren was. Hadde oock een bysonder memorie, want ghelijck Julius Cesar, soo hadde hy vier ofte vijf Schryvers die hy met dicteren moede was makende.]

 

Heyst het fraey dorp gheleghen twee mylen van Mechelen, onder de Heerlijckheydt + van Mechelen, staet op eenen hoogen berch: hebbende seven ghehuchten, sommighe rontom, sommighe onder aen den berch ligghende, al t'samen den selven dorpe toebehoorende: welck een treffelijcke Heerlijckheyt heeft, met de selve privilegien, ordinantien ende ghebruycken als de stadt van Mechelen.


Vorige Volgende

Over dit hoofdstuk/artikel

plaatsen