Beschrijvinghe van alle de Neder-landen

Veel treffelijcke ende voornaemelijcke Dorpen van Brabandt.

BOven desen zijn in Brabandt onder het ghetal van dorpen veel plaetsen, Baenderyen ende Heerlijckheden, waer af wy de voornaemste alleenlick sullen noemen, aenwysende alle d'andere om der kortheydt wille, aende besondere Landtkaerte hier voor gestelt: Ende zijn dese naevolghende.

⁺ Inde eerste plaetse is Sint Oidenroye gelegen op het watervlietken de Dommel, drie mylen van s'Hertogenbosch, welck dorp een heerlijcke Collegie van Canonicken heeft, wel begaeft met veel jaerlijcks inkomens: jae de Deken, gelijck men seyt, is alsoo wel besorgt ende versien van rijckdom, als eenich Prelaet in't Hertoghdom van Brabandt.

Bockstel gheleghen op den selven vloedt Dommel, twee mylen van s'Hertogenbosch, is een treffelijcke Baenderye, oock met een schoon Collegie van Canonicken verciert.

Roosendael twee mylen van Berghen op Zoom, ende vier van Breda, is een seer schoon dorp aen een schiprijck water gheleghen.

⁺ Huckel is een myle van Bruyssel, een vermaerde plaetse, mits dat daer eertijdts de outste Bancke van rechte, ende het oudtste Hof van gherechte in Brabant ghehouden is geweest: daer de Hertoch selve meestendeels van den tijdt woonde: maer naemaels is dit Hof in de stadt van Bruyssel ghebracht. Het heeft seven Schepenen, ende wordt noch op den dach van heden ghenoemt het Hof van Huckel.

Lillo gheleghen op de Schelde drie mylen van Antwerpen, is een goede ende schoone Heerlijckheyt, toebehoorende Heer Pauwels van Dale, een seer rijck man.

Byv. [Tot Lillo hebben die van Antwerpen een Fort op de riviere geleyt, om de riviere van alle gewelt te bevryden, dwelck in dese leste inlandtsche oorloghe, seer vermaert, sterck ende schier onverwinnelijck is ghemaeckt. Dit Fort ⁺ quam Parma met zijn heyrkracht besoecken in Julio 1583, als oock het Fort van Liefkenshoeck teghen over Lillo ligghende. Van Lillo werdt hy vromelijck afgeweert, soo dat Parma siende de gheleghentheyt der plaetsen, ende dat die die nu wel met vijfthien oft sesthien vaendelen knechten, ende alderhande nootdruft was versien, ⁺ is hy van daer met zynen Legher ghetrocken, nae dat hy drie weken daer voor ghelegen hadde. Maer Liefkenshoeck nam hy vechtenderhandt ⁺ in, tot groot nadeel van die van Antwerpen, de Schelde hier door onvry gheworden

+ Dorpen van Brabandt.

+ Huckel eertijdts Hof van gerechte in Brabandt.

+ Parma belegert Lillo ende Liefkenshoeck.

+ Parmas legher treckt van Lillo.

+ Liefkenshoeck van Parma gewonnen.

[p. 124]

⁺ zijnde. Maer het selve Fort is daer nae by den Grave van Hohenlo ende den Admirael Justinus met gheweldt weder ghewonnen gheweest.]

Gaesbeke twee mylen van Bruyssel, gheleghen in een seer vruchtbaer landt, is een seer treffelijcke Baenderye, onder welcke staen seventhien dorpen met grooten byvanck ende ghebiedt.

Reves twee mylen van Nivelle, is ooc een Baenderye groot van ghebiedt ende staet.

Leefdal ontrent twee mylen van Leuven, is een treffelijcke Baenderye, ende de oudtste van Brabandt.

⁺ Wesemale by Rosselaer, twee mylen van Leuven, is een seer edele Baenderye: soo dat de Heere van Wesemale Marschalck van Brabandt is:: nu toebehoorende Heer Gaspar Schets, boven ghenoemt.

Perves light tusschen Gemblours ende Geldenaken, even verre van d'een ende van d'ander, te weten twee mylen. Dit is een seer oude Baenderye, ende groot van ghebiedt: alsoo dat de Heeren van Perves voortijdts soo machtich zijn gheweest, dat zy tegen de Bisschoppen van Luyck oorloghe hebben ghevoert. Perves behoort nu teghenwoordichlijck toe Mijnheer van Merode, oock Baenderheer van Duffel in Brabandt, Heer van Walem, ende van veel andere Heerlijckheden binnen ende buyten desen lande.

Waelhem een groote myle van Gemblours, is een groot dorp gelijck een kleyne stadt, met een casteel, ende met soo heerlijck ghebiedt, dattet den naem van een Graefschap voert.

Cantecroy een goede myle van Antwerpen, is een schoon ende sterck casteel: streckende seer wijdt van lande ende van ghebiet over acht omligghende dorpen, soo dattet als een eerlijcke ende weerdighe Heerlijckheydt opghericht is tot een Graefschap, door den teghenwoordighen Koninck Philips: ende het behoort toe den Cardinael van Granvelle.

Rosselaer ontrent twee mylen van Leuven, is een treffelijcke Baenderye: soo dat de Heere van Rosselaer des Hertogen van Brabant Camerlinck is.

Mol ligt een myle van Gele, ende drie van Herentals: een schoon ende eerlijck dorp.

Santhoven liggende van Antwerpen drie mylen, is een statich dorp: want daer wordt een van d'oudtste Hoven oft Bancken van Brabandt ghehouden.

Putte twee mylen van Mechelen, is oock een treffelijcke plaetse: want hier wordt een ander seer oude Rechtbancke van Brabandt ghehouden, ghenoemt het Hof van Beffer: ⁺ welcke Bancke het hooft is van veel ander dorpen, die daer ten eersten, ende voorts in de Cancelrye komen appelleren.

Rumpst een groote myle van Mechelen, gheleghen op den waterstroom Rupel, daer zynen naem af schijnt te komen, is een vernaemt dorp met een seer edele ende oude Heerlijckheydt, groot van ghebiedt ende voordeel.

Bierbeke, Cranendonck, Cuyck, Boutershem, Jance ende Sombref, zijn al t'samen treffelijcke Baenderyen, van de welcke wy hier gheen breeder beschryvinge en stellen om der kortheydt wille.

Goselis gheleghen drie mylen van Nivelle, is een seer groot dorp ghelijck een kleyne stadt, met een casteel.

Hilverenbeecke tusschen Turnhout ende s'Hertoghenbosch, is een seer fraeye vlecke, ende heeft een eersame Collegie van Canonicken.

Welwick in Brabandt, ende Besoyen in Hollandt zijn twee dorpen, hoe wel dat d'eerste sonder verghelijckinge veel grooter is dan d'ander, van malkanderen gescheeden alleenlijck met een seer langhe achtervolgende strate, die de selve met andere dorpen ende vlecken bevangt, soo dattet een stadt schijnt te wesen, ende wordt ghenoemt de Langhe strate, daer tweemael des jaers groote ende vermaerde peerdtmarckten werden ghehouden van seer ⁺ schoon Rossen, die daer van alle kanten met een groote menichte van volcke overkomen.

Postel sullen wy hier oock in't leste stellen, wel vernaemt door de gheleghentheydt ende anderssins: als om een rijck ende hoffelijck Gasthuys, alleen gheleghen in't midden van ⁺ de Kempensche Heyde: daer men verbonden is alle reysende lieden daer passerende elck nae zynen staet te ontfanghen ende te onthalen, sonder ghelaghen, kosten oft andere eenighe loonen te betalen.

+ Weder inghenomen by den Grave van Hohenlo.

+ De Heere van Wesemale is Erfmarschalck van Brabandt.

+ Het Hof van Beffer te Putte.

+ Marckten van Welwick.

+ Gasthuys van Postel.