Beschrijvinghe van alle de Neder-landen

Beschryvinghe van Grave.

GRave is een stedeken geleghen op den slincken waterkant van de Mase, twee mijlkens van Ravesteyn ende vier groote mylen van s'Hertogenbosch. Hier is een Collegie van Canonicken van Sinte Elizabeth: ende dese plaetse behoort nu teghenwoordichlijck den Prince van Orangien toe: die de selve onlancks van den Koninck te leen gecocht heeft; maer met verwillinge der Staten van ⁺ Brabandt: want anderssins de Hertoge zijn domaine niet verkoopen, versetten noch verbinden en mach sonder verlof ende toelatinghe der selver.

Byv. [Grave is de Hooftstadt van het landt van Cuyck, seer sterck van gheleghentheyt, ende noch veel stercker ghemaeckt met Bolwercken, Ravelijns ende Contrescharpen, zijnde een van de sterckste steden in Nederlandt. In't jaer 1585 ende 86 als Hautepenne ende Taxis de oorloghe voorderden van weghen den Prince van Parma, teghen den Grave van Meurs ende de Geunieerde, heur veel schanssen afhandich makende, van langsamer handt, de stadt Grave ⁺ oock belegherden, de selve met twee schanssen aen weder zyden ende met een oorlochschip besettende: over de Mase tegen over de stadt oock mede een stercke schansse doen bouwen hadden, waer door die van der stadt provande begon te ontbreken. Dus de Generale Staten heur volck deden by een vergaderen, om die van Grave te ontsetten, onder't beleyt van den Grave van Leycester, die doen ter tijt uyt Enghelant overghekomen, tot Gouverneur Generael aenghenomen was. Dese dede den Dijck doorsteken, ende liet het water in't landt: ende alsoo met kleyne schepen quam de Grave van Hohenlo in de stadt, ende victalieerdese selfs in persoon, volkomelijck tot tweemael toe van alle nootdruft, ende versachse van garnisoen onder het gebiet van den Heere Hemert. De Prince van Parma dit vernemende, het Legher voor de Grave dede ⁺ verstercken, ende aldaer selfs in persoone quam: ende heeft met 24 stucken gheschuts de stadt van over't water, ende aen beyde de hoecken van de Mase, beschoten met wel twee duysent scheuten. Ende alsoo een tamelijcke bresche in de mueren gemaect hebbende, dede de stadt bestormen, maer zy werden dapper afghekeert. Des anderdaeghs den tweeden storm ghereet zijnde, de Gouverneur Hemert beangst voor overval ⁺ nae weynighe t'samensprekinge met eenighe Capiteynen, eenen Trompetter aen den Prince uyt sondt, om by appointement de stadt over te leveren, daer inne hem de Prince terstont ghevoeghelijck vondt, ende stondt terstont toe zijn versoeck. Soo dat op den sevenden Junij twaelf vaendelen soldaten met heur volle gheweer ende ghevouwen vaendels met eenighe borgeren uyt de stadt vertrocken, ende Parmas garnisoen quam daer in, vindende aldaer overvloet van proviande ende munitie van oorloghe. Hier door die van Meghen verbaest zijnde, oock heur stedeken verlieten. De Grave van Leycester ghestoort op den Heere van Hemert ⁺ ende eenighe Capiteynen, teghen heur in alle strengicheydt procedeerde, ende met den sweerde dede executeren, ten exempel van andere, om dat zy de stadt uyt vertsaechtheydt, sonder noot, over ghegeven hadden. Welcke strengicheyt hem naemaels opspraecke veroorsaeckte, als hy die selve over zijn Enghelsche niet en ghebruyckte. In den jare 1602 den 18 Julij is ⁺ Prince Maurits ghekomen met zynen Legher voor de stadt Grave, alwaer terstont allen vlijt aenghewent is gheweest, om't Legher alomme

+ De Hertoch van Brabant en mach niet veralieneren sonder de Staten.

+ De stadt Grave by Parma beleghert.

+ Parma komt selve mettet Legher voor Grave.

+ Beschoten, wert Parma overgegheven.

+ Leycester doet den Heer van Hemert onthalsen.

+ Pr. Maurits belegert de stadt Grave.

[p. *50-*51]

Hoc est Ciuitas Hellmonda, per quam Excellentia sua de Naβou cum toto exercitu transibat, anno 1602. dei mensis Iulio 16.

[p. *54-*55]

Hic est situs Oppidi Grauiae cum á Excellentia de Naβou occuparetur Anno 1602. Septembris .2.

[p. 121]

wel te beschanssen, seer breedt ende wijdt, de gelegentheyt dat vereysschende, want des Eertshertoghs Legher onder den Heer Admirant, van Thienen af hem was komen volgen. Hebben over sulcks soodanige stercke begravingen daer rontomme ghemaeckt, als niet vele aen eenighe stadt te vooren gesien was. Ende eyndelijck na dat den Admirant te vergheefs ghesocht hadde dese stadt te ontsetten: soo heeft ⁺ haer de selve den 19 Septembris overghegheven aen Prince Maurits: die daer van Erfheere is ghehult gheweest.]

Maer dit zy ghenoech hier van; laet ons nu voort spreecken van de andere kleyne vlecken.

+ Overgheven van de stadt.