Het getijdenboek van Geert Grote

[p. 139]

[7 Boetpsalmen]

⁺Hier beghinnen die Seuen salmen

Here in diner uerbolghenheit en straffe mi niet . ende in dinen toerne en berespe mi niet Ontferme di mijnre here want ic cranc bin . make mi gesont want al mijn ghebeente sijn mede ghestuert¹⁾ Ende mine siele is alte sere ghestuert¹⁾. mer du here hoe langhe Kier di omme here ende trecke wt²⁾ mine siele . make mi ghesont ⁺ om dine barmherticheit Want / ten is³⁾ in den dode⁴⁾ niet die dijnre ghedenken sal . ende wie sal inder hellen dijnre belien Ic hebbe ghearbeit in minen suchten . ic sal mijn bedde wasschen op elke nachten mit minen tranen . ic sal doer ghieten⁵⁾ mijn ghespreyde bedde Mijn oghe is van verbolghenheit seer ghestuert ic bin veroldet onder al mine vianden. Gaet alle van mi⁶⁾ die boesheit werken⁷⁾. want die here heuet verhoert die stemme mijns screyens Die here heuet uerhoert mine bede hi heuet mijn ghebet ontfanghen Alle ⁺ mine viande moten hem schamen ende vele seer werden ghe/stuert⁸⁾ sie moten omghekeert werden ende schamen hem⁹⁾ seer snellike Glorie si den vader ende . Alst was.

+ (135^r)

1) Fulda verstuert (bis).

1) Fulda verstuert (bis).

2) 106, 778 wt trecke.

+ (135^v)

3) M, B, 185, 106, H, Fulda, 779, 778 hi (he) en is; L en is.

4) M, 778 doden.

5) L, M, B, 185, 779, 778, Fulda, H, 106 sal beghieten (-eten).

6) B, 185, 106 van mi alle.

7) L werket.

+ (136^r)

8) Fulda verstuert.

9) hem ontbr. M, B, 778, H; 779 hem schamen.

Salm. Beati quorum

Salich sijn die ghene dien hoer boesheiden sijn uergheuen ende hoer sunden bedect sijn Salich is die man den god ghene sunde to en gheuet noch en¹⁰⁾ gheen bedrieghen in sinen gheist Want ic ghesweghen hebbe so sijn al mijn ghebeente veroldet als ic riep alden dach Want dach ende nacht is dine hant op mi beswaert ic bin omme ghekeert in mijn iamer als die doern aengheuest woert ⁺ Ic hebbe di mijn ontbliuen / ende achterlaten bekant ghemaket . ende mijn ongherechticheit en heb ic niet uerborghen. Ic sprac

10) M, B, 185 en is.

+ (136^v)

[p. 140]

ic sal weder mi seluen den heren belien mijn onrechtuerdicheit¹⁾. ende du heues uergheuen dattu ongheoefent ende ongheeert bist in minen sunden. Voer dese sal tot di een yeghelic²⁾ heilighe bidden in der tijd datmen bidden sal Nochtan sijn inder groter oueruloet uoelre³⁾ watere die niet en solen tot hem ghenaken. Du bist mijn touerlaet in der bedroefnisse welc droefnisse⁴⁾ mi al omme beleghet⁵⁾ heuet . mine hoghe vroude wtnym mi van den die mi beligghen Ic ⁺ sal di / gheuen verstandenisse . ende ic sal di leren in⁶⁾ den wech daer du salst gaen ende ic sal mijn oghe⁷⁾ op di vesten. En wilt niet werden als een peert of als een muel daer en gheen verstandenisse binnen en is. In enen helfter ende in enen breydel bedrucke hore wanghen die tot di niet en ghenaken. Vele gheselen sijn den sunderen mer die inden heren hopen den sal sijn barmherticheit al om vaen⁸⁾ Ghi rechtuerdighen verblijt iv ende seer verurouwet iv in den heren⁹⁾ ende alle ghi gherechten¹⁰⁾ van herten hoechlic verclaert iv Glorie si den uader. Alst was.

1) M, B, 185 ongherechticheit.

2) M yewelike, B, 185 iewelic(h).

3) B, 185 vele.

4) M, B, 185 welke bedr.

5) 185 -en.

+ (137^r)

6) ontbr. B.

7) M, B, 185 oghen.

8) M ommeghaen, B, 185 om beuaen.

9) M, B inden heren (heer) na het eerste v.

10) M, B rechten.

Salm. Domine ne in furore.

⁺Here in diner uerbolghenheit en straffe mi niet ende in dinen toerne en berespe mi niet Want dine gheschutte steken in mi . ende du heues ghestedighet¹¹⁾ dijn hant op mi Gheen ghesontheit en is in minen vleysche van teghenwoerdicheit dijns toerns . gheen vrede en is in minen ghebeente van teghenwoerdicheit mijnre sunden - Want mine boesheiden sijn mijn houet bouen ghegaen ende op mi beswaert als een swaer boerden Mine litteken¹²⁾ sijn veruulet ende verdoruen van teghenwoerdicheit mijnre onwijsheit Onsalich bin ic ⁺ ghe/worden ende ic bin ghecromt hent ten¹³⁾ eynde ende al den dach in ghenc ic bedroeft Want mine lenden sijn gheuullet mit bespottene ende gheen¹⁴⁾ ghesontheit en is in minen uleische. Ic bin ghedrucket¹⁵⁾ ende ghenedert alte sere ende ic bremmede¹⁶⁾ van

+ (137^v)

11) B, 185 ghesta-.

12) M, B, 185 liclawen (B lijc-).

+ (138^r)

13) B inden.

14) 185 en gheen; B ghene, waarvóór iets (en?) is uitgekrabd.

15) B bedruct.

16) M, B brimmede.

[p. 141]

suchten mijns herten. Here al mijn begheerte is voer di . ende mijn suchten en is voer di niet verborghen Mijn herte is in mi seer¹⁾ ghestuert mine cracht heuet mi begheuen . ende dat licht mijnre oghen dat²⁾ en is niet mit mi Mine vriende ende mine naesten sie ghenakeden ieghen³⁾ mi ende stonden. Ende die mi bi waren die / ⁺ stonden veer van⁴⁾ . ende die mine siele sochten die daden mi macht Ende di⁵⁾ mi quade dinghe wt sochten die spraken ydelheiden⁶⁾ ende dachten alden dach ualscheit - Mer ic als een doue en hoerde niet ende als een stomme die sinen mont niet op en luket Ende ic bin gheworden als een mensche die niet en hoert . ende als die⁷⁾ gheen weder spreken⁸⁾ en heuet in sinen monde Want in di here heb ic ghehopet ende du salt mi verhoren here mijn god Want ic sprac op ghene tijt en moten mine viande hem op mi bouen vrouwen⁹⁾ als mine voete werden beweghen . so spraken si ⁺ op my / groete dinghe Want ic in die slaghe der pinen bereit bin . ende mijn we is al weghe in mijn anghesichte Want ic sal uoertkundighen mine boesheit ende omme mine sunden denken Mine viande leuen ende sijn ghestadighet op mi ende sijn vermenichuoldighet die mi boeslike hebben ghehaetet¹⁰⁾ Die mi quade voer goede weder gheuen¹¹⁾ die hebben mi afghetrect want ic die goetheit nae volghede En beghif mi niet here mijn god en vangae niet van¹²⁾ niet¹²⁾ van mi Denke here¹³⁾ in mine hulpe mijn god mijns heyls Glorie si den vader Alst was.

1) M alte seer.

2) ontbr. M, 185.

3) B, 185 teghen.

+ (138^v)

4) M van mi.

5) l. die (M, B, 185).

6) B, 185 -eit.

7) Iets weggeschrapt, waarschijnlijk en.

8) B, 185 wedersprake (B ghene).

9) 185 verurouwen.

+ (139^r)

10) M, B, 185 ghehaet hebben.

11) M ghauen.

12) Foutief; ontbr. M, B, 185.

12) Foutief; ontbr. M, B, 185.

13) M, B, 185 na hulpe.

Salm. Miserere mei.

⁺God ontferme di mijnre na dijnre groter barmherticheit Ende na menichuoldicheit dijnre ontfermenisse deleghe mine boesheit¹⁴⁾ Wassche mi voertmeer van mijnre boesheit ende reynighe mi van minen sunden Want ic mine boesheit bekenne . ende mijn sunde is altoes teghen mi. Di allene heb ic ghesundicht ende quaet heb ic voer di ghedaen op dattu gherechtuerdighet werdes in dinen woerden

+ (139^v)

14) M -heiden.

[p. 142]

ende op dattu uerwinnes als du werdes gherichtet¹⁾ Sie an want ic in boesheiden ontfanghen bin . ende in sunden ontfenc mi mijn ⁺ moeder. / Sie want du die waerheit ghemynnet heues . du heues mi die onkundighe ende verholene dinghe dijnre wijsheit gheopenbaert Du salst mi besprenghen here mit ysopen²⁾ . ende ic sal werden ghereynighet . du salt mi wasschen . ende ic sal wit werden bouen sne. Du salt gheuen minen hoerne bliscap ende vroude ende die veroetmodighede³⁾ ghebeente solen seer verurouwen Afkier dijn aensicht van minen sunden ende deleghe al mine boesheit God scheppe in my een reyn herte . ende den rechten gheist vernye in ⁺ minen binnensten. Ende⁴⁾ niet⁴⁾ en werp my / van dinen aenghesichte ende dinen heilighen gheist en nym niet van mi Ghif mi weder die vroude dijns heilgheuers ende mit den voersteliken gheeste ghestadighe⁵⁾ mi Ic sal dine weghe den bosen leren . ende die di niet en oefenen solen tot di bekeren Verlose mi van den bloden god god mijns heils . ende mine tonghe sal uerhoghen dine gherechticheit Here luke op mine lippen . ende mijn mont sal voertkundighen dijn lof Want haddestu ghewilt offerhande . ic hadde sie di ommer ghegheuen di en sal niet lusten inden offer datmen al verbrant Een ⁺ bedroeft gheest is een of/ferhande gode . een rouwich ende een vernedert herte en salstu god niet versmaen . Here do guetlike in dinen goeden willen mit syon . op dat die mueren van iherusalem ghetymmert werden. Dan saltu ontfaen die offerhande der gherechticheit ende offergaeuen . ende datmen to male verbrant . soe solen sie insetten op dijn altaer caluere Glorie si den vader Alst was

1) M gherechtighet.

+ (140^r)

2) M ysopo; here ontbr.

3) ver- gedeeltelijk weggeveegd; ontbr. M, B.

+ (140^v)

4) Gedeeltelijk weggeveegd.

4) Gedeeltelijk weggeveegd.

5) M gheste-.

+ (141^r)

Salm Domine ex.

Here verhore mijn ghebet . ende mijn roepen come toe di En afkier niet dijn aensicht van mi in wat daghe dat ic bedruct bin ⁺ so neyghe dinen⁶⁾ oren to mi In wat / daghe ic di anrope⁷⁾ soe uerhore mi snellike Want mine daghe sijn uergaen als een rooc . ende mijn ghebeente sijn verdorret als een dinc dat in der pannen dorre uerbrant is Ic bin gheslaghen als hoy ende mijn herte is

+ (141^v)

6) l. dine (M; B, 185 dijn).

7) M, B, 185 inroepe (-ope).

[p. 143]

verdorret . want ic vergheten hebbe mijn broet tetene Vander stemmen mijns suchtens aenhenc mijn ghebeente minen uleische Ic bin ghelijc worden den pellicaen inder enicheit ende ic¹⁾ bin ghelijc worden den nachtrauen in enen veruallenen huse Ic wakede ende bin worden^{2) +} als een mussche allene enich onder den dake Alden / dach hebben mi mine viande lasterlike ghestraffet . ende die mi loueden die sworen weder mi Want ic at assche als broet . ende hebbe minen dranc mit screyene ghemenghet Als van teghenwoerdicheit des toerns dijnre onweerdicheit tot mi³⁾. want uerheffende sloghestu mi waer an Want mine daghe sijn vergaen als een scheme ende ic⁴⁾ bin verdorret als hoy Mer du here du bliues in ewicheiden . ende daer men dijnre bi ghedencket bliuet in ghebuerten ende⁵⁾ ghebuerten Al opuerstaende saltu di ouer syon ontbermen⁶⁾. want die tijt ⁺ ontbermende⁷⁾ is ghecomen . want die / tijt is ghecomen. Ende dinen knechten behaghede⁸⁾ wal syons steyne ende solen hem ouer syons eerde ontbermen⁹⁾. Ende here dat heydene uolc sal ontfruchten dinen name . ende alle coninghe van eertrike dine hoghe claere ere Want die here heuet ghetymmert syon ende sal werden ghesien in sijnre claere hogher¹⁰⁾ eer Hi heuet anghesien int ghebet der oetmoedigher ende en heuet niet versmaet hoer bidden. Men scriue dese dinghe in die andere ghebuert . dat uolc¹¹⁾ dat noch sal gheschapen¹²⁾ werden sal den heren louen Want die here van sinen ⁺ heilighen ho/ghen ghesien heuet . die here van den hemel heuet anghesien in die eerde Op dat hie hoerde dat suchten der gheenre die mit voetbanden ghebonden¹³⁾ sijn ende ontbonde¹⁴⁾ die kinder der gheenre die ghedoet sijn. Op dat si voertkundighen des heren name in syon ende sijn lof in iherusalem In dien dat die volke to samen comen in een ende die coninghe op dat sie den heren dienen. Hem antworde in den weghe¹⁵⁾ siner cracht . miner daghe cleynheit kundighe my. En rope mi niet weder in der helfte mijnre daghe .

1) ontbr. M.

2) M, 185 g(h)eworden.

+ (142^r)

3) tot mi ontbr. B.

4) ontbr. M, B, 185.

5) B tot.

6) B ontbarmen, M ontfermen, 185 ontfarmen.

+ (142^v)

7) B tontbarmene, 185 tontfarme, M tontfarmen hoers . want d.t.i.g.

8) B, 185 -eden.

9) B -bar-, M, 185 -far-.

10) B, 185 hogher claer(re).

11) dat uolc 2 maal, de 2^de keer met rode inkt doorgestreept.

12) M, B, 185 g(h)escapen sal.

+ (143^r)

13) M ghevonden.

14) M ontbinde.

15) M weghen.

[p. 144]

dine iaren sijn in die ghebuerte der ghebuerten Du here heues ⁺ ghestadiget¹⁾ / dat eertrike inden beghinne ende die hemele sijn werke dijnre hande Sie solen vergaen mer du²⁾ bliues . ende alle solen sie verolden als een cleet Ende als een ommecleet salstuse verwandelen ende sie solen werden verwandelt mer du bist een seluen ende dine iaren en solen niet ontbreken Die sone dijnre knechten solen daer wonen . ende dat van hem comet sal recht gheleyt werden in ewicheit Glorie si den vader Alst was

+ (143^v)

1) M ghestedicht.

2) B, 185 du here.

Salm. De profundis

Here³⁾ vanden diepen heb ic gheropen to di o here verhore mine stemme Dine oren moten toe horen in die stemme mijns ⁺ biddens Of / du die boesheit uerholdes here o here wie sal dat liden moghen. Want bi di is⁴⁾ ghenadicheit ende omme dine ewe verbeide ic di here In sinen woerden heuet mine siele verdraghen . mine siele hopede in den heren Vander mettentijt wachte hent der⁵⁾ nacht hoepte israhel in den heren Want bi den heren is barmherticheit . ende bi hem is oueruolle uerlosinghe Ende hi sal israhel uerlosen van al sijnre boesheit . Glorie si den vader Alst was.

3) B, 185 O here.

+ (144^r)

4) B, 185 is die.

5) B ter.

Salm. Domine exau

Here uerhore mijn ghebet vernym mit dinen oren mine bede ⁺ biden daer ic di bi bid/de in diner waerheit uerhore mi in diner gherechticheit Ende in dat gherichte en gae⁶⁾ mit dinen dienren niet . want uoer dinen aensichte en sal niet gherechtuerdicheit⁷⁾ werden al dat leuet. Want die viant heuet⁸⁾ veruolghet mine siele . ende heuet mijn leuen ghenedert in die eerde Hi heuet mi ghesat in duysternisse als een dode der werlde mijn gheest is op mi mit anxte begaen . mijn herte is in mi verstuert⁹⁾ Ic ghedachte der older daghe ic pensede in alle dine werken ende sal pensen in den ⁺ daden dijnre hande Ic hebbe wtgherect mine arme to di myne / siele is to di als eerde sonder water Here verhoer mi snellike want mijn gheest ontbreect. En kier niet af dijn aensicht van mi . so weerde

+ (144^v)

6) niet doorgeschrapt.

7) l. -ighet (B; M.-icht; 185 verr-ighet).

8) ontbr. M, B, 185.

9) M, B, 185 ghe-.

+ (145^r)

[p. 145]

ic ghelijc den ghenen die¹⁾ neder gaen in een neder water Make dat dine barmherticheit vro van mi ghehoert si . want ic in di ghehopet hebbe. Make mi den wech bekant daer ic in wanderen sal . want ic mine siele toe di hebbe ghehauen. Here wtnem mi van minen vianden want ic to di gheuloghen bin²⁾ . lere mi doen dinen willen . want du mijn god bist Dijn goede gheist sal mi leyden ⁺ in dat gherechte lant om dinen namen / here du salt mi leuendich maken in dijnre gherechticheit Ende du salst wtleyden mine siele van bedruckenisse . ende in diner barmherticheit salstu uerstueren mine viande Ende alle die mine siele bedrucken salstu uerliesen want ic dijn dienre bin Glorie si den vader. Alst was.

1) B, 185 die daer.

2) B, 185 bin gheul.

+ (145v)