Hoe hoort het eigenlijk?

Aankondigingen.

Overlijdensadvertenties:

Aankondigingen in het publiek moeten kort, zakelijk en bovenal duidelijk zijn.

De goede smaak eischt, dat men zich zooveel mogelijk onthoude van gevoelsontboezemingen in advertenties.

De advertentiepagina van een krant is niet de plaats om van persoonlijke gezindheid blijk te geven.

Het slecht opstellen van een advertentie kan aanleiding geven tot allerlei naar misverstand.

Wanneer de familie Pietersen aankondigt:

Heden overleed tot ons groot leedwezen zacht en kalm onze geliefde grootvader, dan lijkt het er op of men het niet heelemaal eens is met dat zacht en kalm!

Dit moet zijn: Tot ons groot leedwezen overleed heden, zacht en kalm, enz. enz. (die komma's doen het!)

Zegt niet: wat hindert dat nu, iedereen begrijpt toch wel wat die menschen ermee bedoelen - want zij, die aanspraak maken op het bezit van beschaving en wellevendheid, weten onder alle levensomstandigheden dubbelzinnigheid, die aanleiding zou kunnen geven tot spot en misverstand, te vermijden.

[p. 3]

Verkeerd is ook het volgende:

Heden overleed mijn geliefde echtgenoot, vader, grootvader, broeder en behuwdbroeder.

Neemt men het letterlijk, dan is de heele familie uitgestorven.

(De overledene kan immers niet tegelijkertijd oom, vader, echtgenoot en broeder zijn van degene, die de aankondiging doet).

Dit moet dus zijn: Heden overleed mijn geliefde echtgenoot, onze vader, grootvader, broeder, enz.

Niet: en onze vader, grootvader enz., want in dat geval zijn er eveneens meerdere personen overleden.

Verkeerd is eveneens: Heden overleed onze beste man, vader, grootvader, enz. Het moet zijn: Heden overleed mijn beste man, onze beste grootvader, vader, enz.

Verkeerd is ook: Heden overleed tot onze droefheid te Groningen onze beste broeder en zwager.

Dan is het net als of de familie het sterfgeval liever ergens anders had zien gebeuren.

Dit moet zijn: Te Groningen overleed heden tot onze groote droefheid onze beste zwager en broeder enz.

Verkeerd is het ook om een familiegebeurtenis aan te kondigen ‘uit aller naam’ en dan meer dan één naam onder de advertentie te plaatsen.

Bijvoorbeeld: Heden overleed mijn geliefde grootvader - en dan: uit aller naam: A. Jansen, B. Pietersen, C. Hendriksen, enz.

Verkeerd is ook: eenigste kennisgeving. Dit moet zijn eenige kennisgeving.

Onjuist is het volgende: de begrafenis vindt plaats Maandag 3 October vanaf het sterfhuis, 11.30 op de begraafplaats ‘Lommerlust’.

Dit moet zijn: de begrafenis vindt plaats Maandag 3 October. (Punt) Vertrek van het sterfhuis om 11.30.

Onder R.K. advertenties worden de H. Uitvaartdiensten vermeld.

Soms zet men onder een overlijdensadvertentie: de zaak wordt op dezelfde voet voortgezet.

Dit getuigt niet van eerbied voor de overledene.

Bij de overlijdensadvertentie van een weduwnaar wordt onder diens naam gezet: weduwnaar van....

Bijvoorbeeld: overleden Albert Karel Pietersen, weduwnaar van Anna Maria Jansen en bij tweemalig weduwnaarschap met toe-

[p. 4]

voeging: eerder weduwnaar van Cornelia Hendriksen. De tweede vrouw wordt hier het eerst genoemd.

De toevoeging de Heer, Mevrouw, of mejuffrouw in een overlijdensannonce kan ook worden weggelaten, uitgaande van het standpunt, dat in den dood allen gelijk zijn.

Kondigt men het overlijden aan van een persoon, die een vooraanstaande positie en verschillende functies bekleedde, en meermalen geridderd was, dan worden onder den naam eerst de onderscheidingen vermeld, te beginnen met de hoogste en vervolgens de verschillende functies: eveneens te beginnen met de voornaamste. (Zie: Ridderorden) Nederlandsche onderscheidingen gaan in deze voor bij buitenlandsche orden.

Bedankadvertenties voor deelneming bij sterfgevallen worden zes weken na de begrafenis geplaatst.

Vroeger gold: Hoe langer na den begrafenisdag, hoe deftiger, maar deze dwaze waardemeter geraakt gelukkig in onbruik.

Zes weken geldt algemeen als de conventioneele termijn; oorspronkelijk is deze termijn ingesteld met het oog op overzeesche familiebetrekkingen.

Heen en weer naar Indië was ongeveer zes tot acht weken.

Wie een bedankadvertentie wil plaatsen kan volstaan met den volgenden tekst:

‘De Heer en Mevrouw Pieterse-Jansen zeggen hierbij hartelijk dank’ of: ‘betuigen hiermede hun dank of hun hartelijken en welgemeenden dank, voor de vele bewijzen van belangstelling, ondervonden bij het overlijden van hun geliefden zoon’.

Soms lezen wij: Met dank aan God of in sommige R.K. advertenties: Met dank aan die of die Heilige, ook wordt er wel geadverteerd: Met dank aan Dokter Jansen, of met dank aan Doktoren en verpleegsters van het ziekenhuis e.d.

Dit alles kan beter achterwege blijven. Het getuigt niet van goeden smaak.

Wordt in een overlijdensadvertentie kennis gegeven van het overlijden van een adellijk persoon, dan laten de kinderen, die de aangifte doen vaak het vermelden van den titel - als zijnde vanzelfsprekend - weg.

Wordt een kindje dood geboren, dan geve men hiervan toch kennis per advertentie. Een dergelijke aankondiging bespaart den bedroefden ouders allerlei pijnlijke uitleg en commentaar.

[p. 5]

Geboorteaankondiging:

De advertentie waarmede een echtpaar kennis geeft van gezinsvermeerdering behoort sober en duidelijk te zijn en vrij van alle misplaatste buitennissigheid.

Van zeer slechten smaak getuigen advertenties als:

Vandaag ben ik geboren - Pietertje. Of: We hebben een zusje gekregen: - Puck en Koosje e.d.

Wanneer de Heer Hendrik Pietersen en Mevrouw Alida Pietersen geboren Jansen de geboorte willen aankondigen van hun zoon Hendrik Karel, adverteeren zij als volgt: De Heer en Mevrouw Pietersen Jansen geven (met blijdschap) kennis van de (voorspoedige) geboorte van een (welgeschapen) zoon. De tusschen haakjes geplaatste woorden kunnen desgewenscht vervallen.

Of: De Heer en Mevrouw Pietersen Jansen geven kennis van de geboorte van hun zoon Hendrik Karel.

Verkeerd is: De Heer en Mevrouw Pietersen Jansen geven kennis van de geboorte van een zoon Hendrik Karel - want dan is het net of er ook nog een andere zoon is.

Wordt de meisjesnaam van de moeder vermeld dan vervallen de voorletters.

Wordt de naam van de moeder weggelaten dan worden de voorletters van den vader gebruikt.

Dames die van adel zijn kiezen vaak de volgende vorm:

Bevallen van een (welgeschapen) zoon Baronnesse Jansen geb. Gravin Pietersen.

Wordt een kindje dood geboren dan adverteert men bijv.:

De Heer en Mevrouw Pietersen Jansen geven kennis van de geboorte van een levenloozen zoon.

Een dergelijke advertentie wordt zonder rouwrand gezet.

Vier tot zes weken na een geboorte (dat hangt af van den toestand van de kraamvrouw) verschijnt een advertentie met dankbetuiging voor de ondervonden belangstelling.

In deze advertentie wordt tevens bekend gemaakt, wanneer kraambezoek wordt verwacht. Is de jonge moeder zeer zwak of verwacht men heel veel bezoek, dan geve men twee data op.

Bijv.: De Heer en Mevrouw Pieterse Jansen betuigen hierbij hunnen hartelijken dank voor de vele bewijzen van belangstelling, ondervonden bij de geboorte van hun zoon.

Kraamvisites worden gaarne afgewacht Maandag 2 September en Donderdag 5 September 3-5.

[p. 6]

Wanneer een echtpaar (b.v. de heer H.J. Jansen gehuwd met mejuffrouw C.D. Pieterse) een advertentie zet, behoort men geen voorletters te vermelden wanneer de familienaam der echtgenoote genoemd wordt, dus: De heer en mevrouw Jansen-Pieterse en niet: de heer en mevrouw H.J. Jansen-Pieterse en zeker niet de heer en mevrouw C.D. Jansen-Pieterse.

Het eenige geval wanneer de voorletters worden vermeld is: wanneer uitsluitend de naam van den man wordt gebruikt, dan zijn het ook zijn voorletters, dus: de heer en mevrouw H.J. Jansen. De voorletters van de vrouw worden alleen gebruikt wanneer zij alléén iets aankondigt (een weduwe b.v.) en haar meisjesnaam toevoegt. Doet zij dit laatste niet, dan moet zij de voorletters van haar man gebruiken.

In het aangehaalde geval dus: mevrouw H.J. Jansen, of mevrouw de wed. H.J. Jansen of: mevrouw C.D. Jansen-Pieterse, of: mevrouw de wed. C.D. Jansen-Pieterse.

Hetzelfde geldt voor het adresseeren van brieven en voor visitekaartjes.

Verlovingsadvertenties:

Bij verlovingsadvertenties kan men volstaan met:

Verloofd: Zus Pieterse met Jan Jansen. Gevolgd door de beide woonplaatsen van het jonge paar. (niet alleen van het meisje het adres) en de toevoeging: geen ontvangdag of: vermelding van datum en uur van den ontvangdag.

Zendt men geen kaartjes, dan kan men ter vermijding van gekwetste gevoelens van hen, die zich gepasseerd zouden gevoelen, vermelden: eenige kennisgeving.

Nóóit: eenigste kennisgeving, terwijl ‘volstrekt eenige kennisgeving’ een totaal overbodige toevoeging is: alleeniger dan alléén bestaat niet, even min als eeniger dan eenig. Wie geen officieele receptie wenscht maar toch prijs stelt op de persoonlijke gelukwenschen van vrienden en bekenden kan bijv. onder de verlovingsadvertenties zetten: Thuis 12 Nov. 3-5 (gevolgd door het adres van het meisje).

Bij huwelijksadvertenties wordt gewoonlijk meteen bedankt voor de ondervonden belangstelling.

Men kan dit op drie manieren doen:

Getrouwd: H.A. Pietersen
en
A. Jansen, die mede namens wederzijdsche ouders

[p. 7]

hartelijk bedanken voor de vele bewijzen van belangstelling bij hun huwelijk ondervonden. (Correcter is: getrouwd of verloofd: H.A. Pietersen met P. Jansen). De naam van het meisje wordt het eerst genoemd.

Of: getrouwd: H.A. Pietersen
en
A. Jansen.

De Heer en Mevrouw Jansen-Pietersen zeggen mede namens wederzijdsche ouders enz. enz.

Of: het pas getrouwde paar bedankt alleen en de wederzijdsche ouders plaatsen een aparte advertentie:

De Heer en Mevrouw Pietersen-Karels en

De Heer en Mevrouw Jansen-de Wit zeggen hierbij hartelijk dank voor de vele blijken van belangstelling bij het huwelijk hunner kinderen ondervonden.

Zendt men gedrukte aankondigingen rond bij een a.s. huwelijk, dan bega men niet de fout te zeggen:

De Heer en Mevrouw Zus en Zoo hebben het genoegen U kennis te geven van het huwelijk van hun zoon Henri met mejuffrouw Ans Pot waarvan de voltrekking zal plaats hebben.... of: is bepaald op....

Logischer is.... van het huwelijk van hun zoon Henri met mejuffrouw Ans Pot. (Punt.) De voltrekking van het huwelijk zal plaats hebben of: is bepaald op enz.

Zijn van een a.s. echtpaar de ouders van bruid of bruidegom, of van beiden gescheiden en hertrouwd, dan ontgaat men meestal de moeilijkheid op de volgende wijze:

Het bruidspaar geeft dan zelf als volgt kennis:

H. Pietersen en A. Pot geven hierbij kennis van hun voorgenomen huwelijk, waarvan de voltrekking zal plaats hebben of: is bepaald op enz.

Ondertrouw-advertenties:

Onder een ondertrouwadvertentie wordt de trouwdatum genoemd bijv.: Huwelijksvoltrekking 8 October 1938.

Inzegening door Ds. Jansen om 11.30 in de X. Kerk.

Ook wordt meestal de receptie vermeld.

Trouwt de bruid met de handschoen, dan wordt achter het woord huwelijksvoltrekking tusschen haakjes (bij volmacht) geplaatst.

[p. 8]

De gescheiden vrouw, die haar meisjesnaam gebruikt, zal zich ter voorkoming van verwarring betitelen met: bijv. mevrouw Betty Jansen.

Is van een echtpaar de man van adel bijv. jonkheer, en de vrouw niet, dan kondigen zij zich aan:

Jhr. en mevrouw Jansen-Pieterse.

Is de man niet van adel en de vrouw wel dan wordt het aldus:

De heer Pieterse en mevrouw Pieterse, geb. Jkvr. Jansen.

Zijn beiden van adel maar niet gelijk in rang, dan wordt dit apart vermeld, b.v.:

Jhr. Pieterse en mevrouw Pieterse geb. Bar.sse. Jansen( hierbij is de titel van de vrouw hooger).

Of: Baron Pieterse en Bar.esse. Pieterse geb. gravin Jansen (hierbij is de titel van de vrouw hooger).

Of: Graaf Pieterse en gravin Pieterse geb. Bar.esse. Jansen (hierbij is de titel van den man hooger).

Zijn beiden van gelijke geboorte dus hij Baron en zij Baronesse van geboorte, dan wordt het: Baron en Baronesse Pieterse-Jansen. Wat de volgorde der titels betreft dient men het volgende in acht te nemen:

Mr. en Dr. en de voorletters gaan vooraf aan den adellijken titel (Ridder, Baron, Graaf) doch volgen op het praedicaat Jonkheer.

Dus: Mr. A.E.F.G. Baron van Zeeland of: Mr. Dr. X.Y.Z. Graaf van Brabant tot Gelderen.

Maar: Jhr. Mr. A.J. van Opheuvel.

De titel (Z.) Excellentie gaat vóór alle andere titels, aangeboren of verworven.

In alle aankondigingen vermijde men zooveel mogelijk het noemen van troetelnaampjes, dwaze afkortingen e.d.

‘Inplaats kaarten’ is een verkeerde vorm voor: eenige aankondiging.

Tegen het plaatsen van D.V. (Deo Volente), zoo God wil, bij de aankondiging van een gebeurtenis, die weldra zal plaats vinden is echter geen enkel bezwaar.

Hoe dankbaar en verheugd men ook zijn moge, dit is een persoonlijke aangelegenheid, die niet per advertentie bekend gemaakt behoeft te worden.

Zij, die een advertentie onderteekenen, plaatsen alleen event. Titel, voorletters en naam doch geen toevoeging van Mevrouw of Mejuffrouw of de Heer.