Recepten huishoudschool Laan van Meerdervoort 's-Gravenhage

[p. 486]

Het gaar maken van gerechten in hooikist, hooimand of couranten.

Geschikt voor het gaarmaken in hooikist of couranten zijn:

peulvruchten,

rijst, gort, havermout in water,

macaroni en vermicelli.

Ongeschikt hiervoor zijn:

aardappelen, groenten, vruchten,

melkgerechten,

vleesgerechten.

Daar langdurige verwarming schade doet aan vitamine C, moet de hooikist niet gebruikt worden voor levensmiddelen, waarin vitamine C voorkomt. Dit zijn vooral aardappelen, groenten, vruchten.

Daar melk door langdurige verwarming eveneens in waarde achteruit gaat, moet men evenmin melkgerechten in de hooikist bereiden.

Wanneer vlees enige tijd aan matige warmte wordt blootgesteld, bestaat er kans op bederf. Vleesgerechten zijn daarom voor de bereiding in de hooikist ongeschikt.

Eisen te stellen aan hooikist of hooimand. De hooikist moet goed sluiten. De mand moet voorzien zijn van een goed gevuld kussentje om het gerecht te kunnen afdekken. Beide worden bij voorkeur gevoerd met een gemakkelijk te verwissenlen, wasbare binnenvoering. Na gebruik moeten ze gelucht worden.

Pannen. Iedere pan, die in de kist of mand past, is te gebruiken mits men de grootte maar zoveel mogelijk in overeenstemming kiest met de hoeveelheid, die men wenst te koken. Bij het gebruik van kleine pannen zal de kist echter bijgevuld moeten worden met couranten of met een kussentje.

Voorschriften. De gerechten opzetten met wat minder vocht dan gewoonlijk of wat meer vulsel gebruiken bijv. rijst koken met 2 × de hoeveelheid water.

Bij het koken van rijst moet men er voor zorgen, dat de pan nagenoeg vol is. Is dit niet het geval dan worden de bovenste korrels dikwijls niet geheel gaar.

[p. 487]

De spijzen voorkoken gedurende ⅙ van de kooktijd en ze daarna zo vlug mogelijk in de dichtbij geplaatste hooimand zetten. Onder het gaar worden kist of mand niet openen.

De tijd van gaar worden bedraagt minstens 2 × de kooktijd. Laat men de gerechten langer dan 3 u. er in staan, dan gaat de temperatuur te sterk dalen en worden de spijzen niet meer gaar. Daarom is het aan te raden gerechten met een lange kooktijd na 3 u. nog eens te laten doorkoken en dan weer in de hooikist te plaatsen. Men voorkomt hierdoor tevens kans op bederf, hetgeen bij langdurig staan in de hooimand, niet buitengesloten is.

Het gaar maken in couranten. Kisten en manden zijn te vervangen door couranten. 8 à 10 grote couranten worden schuin over elkaar gelegd, waarop in het midden een platte prop van een courant gelegd wordt. Is het gerecht voorgekookt; dan de pan op de prop plaatsen en de couranten, zo snel mogelijk, één voor één er omheen vouwen. Eén courant van boven naar onderen aanbrengen om het pakket bijeen te houden.

Het verdient aanbeveling het geheel in een mand, teil of iets dergelijks te plaatsen, waardoor de couranten beter bijeen blijven.

Voor de bereiding gelden de voorschriften gegeven bij het gaar maken van gerechten in de hooikist.

Gezien de vrij primitieve wijze, waarop de warmte wordt vastgehouden, is het aan te raden, zowel de voorkooktijd als de tijd van gaar worden wat langer te nemen. Wie echter deze bereiding geregeld toepast, doet beter een hooikist te kopen of een kist of mand zelf te maken. De geringe kosten worden zeker goed gemaakt door besparing van brandstof, tijd en moeite (geen aanbranden of overkoken).