Mare liberum

[p. 57]

Capvt XI.
Mercaturam cum Jndis non esse Lusitanorum propriam iure praescriptionis aut consuetudinis.

REstat praescriptio, seu consuetudinem mavis dicere. Sed nec hujus nec illius vim esse aliquam inter liberas⁺ nationes, aut diversarum gentium Principes, nec adversus ea quae primigenio jure introducta sunt, cum Vasquio ostendimus. Quare & hic ut jus mercandi proprium fiat, quod proprietatis naturam non recipit, nullo tempore efficitur. Itaque nec titulus hic adfuisse potest, nec bona fides, quae cum manifesto desinit, praescriptio secundum Canones non jus dicetur sed injuria. Quin & ipsa mercandi quasi possessio non ex iure communi quod ad omnes aequaliter pertinet: sicut contra, quod aliae nationes cum Indis contrahere forte neglexerunt, id non Lusitanorum gratia fecisse existimandi sunt, sed quia sibi ita expedire crediderunt: quod nihil obstat quo minus ubi suaserit utilitas, id facere possint, quod antea non fecerint. Certissima enim illa regula a⁺ doctoribus traditur, in his quae sunt liberi ar-

+ Vide argumenta c. 7.

+ glos. et Bart. in l. viam.

[p. 58]

bitrii seu merae facultatis, ita ut per se⁺ actum tantum facultatis ejus, non autem jus novum operentur, nec praescriptionis nec consuetudinis titulo annos etiam mille valituros: quod & affirmative & negative procedit, ut docet Vasquius. Nec enim quod libere feci facere cogor, nec quod non feci omittere. Alioquin quid esset absurdius quam ex eo quod singuli non possumus cum singulis semper contrahere, salvum nobis in posterum non esse jus cum illis, si usus tulerit, contrahendi? Idem Vasquius & illud rectissime, ne infinito quidem tempore effici, ut quid necessitate potius, quam sponte factum videatur. Probanda itaque Lusitanis foret coactio, quae tamen ipsa cum hac in re juri naturae sit contraria, & omni hominum generi noxia, jus facere non potest. Deinde illa⁺ coactio durasse debuit per tempus, cujus initij non extet memoria: id vero tantum hinc abest, ut ne centum quidem anni exierint, ex quo tota fere negotatio Indica penes Venetos fuit, per Alexandrinas trajectiones. Debuit etiam talis esse coactio,⁺ cui restitum non sit. At restiterunt⁺ Galli & Angli, aliique. Neque sufficit aliquos esse coactos, sed ut omnes coacti sint requiritur, cum per unum non coactum

+ publ. ff. de via publ. Balb. in 4. par. 5. par. princ. qu. 1. Panorm. in c. ex parte Astens. de concess. praeben. Doct. in. l. qui iure familiaritatis. ff. de acq. poss. et alleg. per Covar. in c. possessor. parte. 2. §. 4. in 6. contr. usu freq. c. 4. n. 10. et 12. d. n. 12.

+ Vasq. de loco. n. 11.

+ Guicc. lib. 19. histor.

+ Vide 5. c. 7. sub finem.

[p. 59]

servetur in causa communi libertatis possessio. Arabes autem & Sinenses a saeculis aliquot ad hunc usque diem perpetuo cum Indis negotiantur. Nihil igitur prodest ista usurpatio.