Briefwisseling van Hugo Grotius. Deel 17

[p. 503]

4810A. 1640 augustus 31. Aan [P. Spiring Silvercrona].¹

Den coning compt herwaerts, den cardinael de Rischelieuw blijft bij Amiens ende voordert het casteel van Arras.² 't Fransche leger blijft daerontrent, het Spaensche ten deele bij Rijssel onder den cardinael-infant,³ ten deele naerder aen Vranckrijck onder Lam(boi).⁴ D'heer Sirmond, biechtvaeder van den coning,⁵ tracterende bij ordre van den coninck de jesuyten van Arras, heeft haer seer getroost, seggende dat hij hoopte binnen corten tijt hetselve te doen aen de jesuyten van Sint Omer, Camerijck ende Douay, 'twelck haer apparentlijck seer coudt op 't hert viel.

Wij en sien niet dat den hertogh van Longeville⁶ secours ontfangt ende, hebbende Bingen ende 't casteel van Bacherach⁷ verlooren, sal mischien moeyte hebben om den Rijn weder te vinden, te meer alsoo een groot deel van de keysersche, men seyt tot 15000, vergaederen bij Wormbs ende Spier; andere comende uyt Oostenrijck marscheren naer Franckenlandt sonder dat men wel weet waerheen. Constance heeft Spaensche garnisoen. Van de Switsers is niet veel te verwachten, van de Grisons noch minder. Den marquis de Leganes⁸ werd seer gesterckt uyt alle quartieren, monsieur d'Haercourt⁹ niet soo seer. Evenwel hoopen de Françoysen meesters te werden van Thurijn, hebbende de opinie dat in de stadt zoudt, meel ende buspoeder ontbreecken. Off van 't meel heel waer is, twijffelen eenigen, want dickwils sulcx werd bij de belegerde uytgegeven om de belegeraers op ijdele hoope tijt te doen verliesen ende andere middelen te versuymen. Zoudt ende buspoeder werd haer toegesonden door bomkes ofte holle cogels die Leganes haer toeschickt, hebbende tevooren een signael gedaen om daerop [te letten]. Argenton, surintendant des finances et de la justice du roy au camp devant Thuryn,¹⁰ ende Couvogne, gouverneur de la citadella de Turyn,¹¹ gaende met groot gemaeck te coetse om te spreecken met mevrouw de Savoye,¹² sijn bij de Spaensche gevangen ende gebracht op 't casteel van Milaen om aldaer den tijt van de paix aff te wachten.

Nae dat wij hier verstaen, soo gaet het oorloch tuschen de Engelsen ende de Schotten meer ende meer voort ende hebben de Schotten eenige ruyterije gesonden in Engelandt om eenige boexkens te stroyen tot naedeel van dengheenen die in Engeland in credit sijn. All dat en can voor mijnheer den churfurst Palsgraeff¹³ geen goed doen.

Den cardinael-infant sterckt Vitry, Arleux, Pont-à-Ventin.¹⁴ Den cardinael de Rischelieuw blijft bij Amiens ende heeft te Peronne ende noch andere steeden veel coren vergaedert om te senden binnen Arras. Monsieur de Haercourt crijgt eenich secours uyt

1 Hs. Stockholm, RA, Extranea 24, copie. Vgl. no. 4814 (dl. XI). Vermoedelijk betreft het hier een door Spiring naar Stockholm verstuurd afschrift van de Nederlandstalige nieuwsbrief die Grotius zijn Hollandse correspondenten Reigersberch en Spiring deed toekomen. Zie voor de door Grotius vermelde nieuwsfeiten ook nos. 4811 en 4813 (dl. XI).

2 In de brief aan Axel Oxenstierna (no. 4813 (dl. XI), dd. 1 september 1640): ‘Pergitur in fabricanda arce ad urbem Atrebatum’. Arras (Atrecht) was op 10 augustus in Franse handen gekomen.

3 Kardinaal-infante Ferdinand van Oostenrijk.

4 De keizerlijke legeraanvoerder Willem, baron van Lamboy.

5 De geleerde jezuïet Jacques Sirmond (1599-1651).

6 Henri d'Orléans, hertog van Longueville.

7 Bingen en Bacharach, ten westen van Mainz aan de Rijn gelegen.

8 Diego Felipe de Guzmán, markies van Leganés, Spaans gouverneur van Milaan.

9 Henri de Lorraine, graaf van Harcourt-Armagnac, gezegd Cadet la Perle, commandeerde de Franse troepen in Piemonte.

10 René I^er de Voyer d'Argenson (1596-1651) (DBF III, kol. 548-551).

11 Vermoedelijk Antoine de Stainville, graaf van Couvonges († 1646). Later diende deze Couvonges als gouverneur van Casale (Lettres Mazarin I, p. 919).

12 Christine de France, hertogin van Savoye, zuster van Lodewijk XIII (‘Madame’).

13 Karl Ludwig van de Palts.

14 Vitry-en-Artois, Arleux en Pont-à-Vendin, plaatsen noordoostelijk van Arras gelegen.

[p. 504]

Provence. Daer is gerucht, doch onseecker, dat den prince Tomas¹⁵ sich uyt Thurijn soude hebben gesalveert. Den eertsbischop van Bourdeaux¹⁶ gaet nae Sicilië, Brezzé¹⁷ [is] op de Spaensche custen, Geleen heeft garnisoen geleyt te Meyssenheym.¹⁸

15 Tommaso Francesco van Savoye.

16 Henri d'Escoubleau de Sourdis, aartsbisschop van Bordeaux, commandant van de Franse vloot.

17 Jean-Armand de Maillé, markies van Brezé (1619-1646), ‘général des galères’.

18 Meisenheim, ten zuidwesten van Bingen, werd van troepen voorzien door de keizerlijke legerleider Gottfried Huyn, graaf van Geleen.

Bovenaan de copie staat: Paris, den 21/31 Augusti anno 1640.