Briefwisseling van Hugo Grotius. Deel 17

3417A. 1638 januari 9. Van Christina van Zweden.¹

Christina, etc., etc., etc., gratiam et favorem nostrum singularem.

Nobilis ac magnifice, nobis sincere fidelis,

Quae occasio et rationes nos suaserint ad secretarium nostrum, nobis sincere fidelem Petrum Smalzium,² in Galliam ablegandum, postquam Hamburgi foederis conclu-

1 Stockholm, RA, Riksregistratur, Tyskt och Latinskt 1637, f. 102, copie. Zie Acta pacis Westphalicae, Instruktionen I (ed. F. Dickmann et al.), Munster 1962, p. 224 en 285, en Relazioni degli stati europei ... dagli ambasciatori veneti, serie II, Francia II (ed. N. Barozzi en G. Berchet), Venetië 1859, p. 317. Met 10 bijlagen: brieven aan regeringsleiders en andere gezagsdragers, alsmede een volmacht voor Grotius (bijl. 2). Vindplaats van de bijlagen: Stockholm, RA, Riksregistratur, Tyskt och Latinskt 1637, f. 102-114, copieën. Zie ook Stockholm, Gallica 8, Brev till legaten Hugo Grotius 1635-1638, waar zich een tekst (copie) van bijlage 1 bevindt (Christina van Zweden aan Lodewijk XIII, 9 januari 1638). Beantw. d. no. 3534 (dl. IX), dd. 22 april 1638.

2 Peter Abel Schmalz (Smalze), secretaris van rijkskanselier Axel Oxenstierna, arriveerde in april 1638 te Parijs met nadere instructies voor ambassadeur Grotius. Vgl. no. 6979 (dl. XV).

[p. 452]

sioni et ratificationum extraditioni³ interfuerit, quae negotia utriusque fidei peragenda committere praesens rerum status efflagitaverit, id partim ex ipso, partim ex datis et concreditis ipsi instructionibus⁴ cognoscere poteris. Aperient eae tibi totam voluntatem et intentionem nostram; de modo quem in rebus illis agendis servandum duximus, non adeo laboramus, ut aliquid occasione ita urgente immutari non possit, dummodo realia accuratius observentur. Informavimus Smalzium plene de intentionibus et consiliis nostris, et si quid in memorialibus ipsis luce aliqua egeat, cum cuncta ita perscribi nequeant, non dubitamus quin per ipsius communicationes tibi explicari queat. Praecipue consilium nobis fuit de omnibus quae in toto hoc induciarum negotio⁵ caeterisque rebus incidant, discursibus exacte edoceri. Ea est ratio, cur velimus ut omnibus congressibus et cunctis quae agantur dictus secretarius noster interveniat, quo et tu rectius instrui et adsisti et nos circa illius reditum de negotii cursu ac Gallicorum ministrorum intentionibus plenius informari queamus.

De caetero divinae protectioni te benigne commendamus, etc.

G[abriel] O[xenstierna] G[ustavi filius], J[acobus] d[e] L[a] G[ardie], C[arolus] C[aroli
filius] G[ylldenhielm], A[xelius] O[xenstierna], G[abriel] O[xenstierna] B[engt filius].

3 In Hamburg onderhandelden Johan Adler Salvius en Claude de Mesmes, graaf van Avaux, over de ratificatie van het verdrag van Wismar. Dit verdrag, dal op 30 maart 1636 gesloten was, zou uiteindelijk in aangepaste vorm op 15 maart 1638 te Hamburg worden geratificeerd.

4 Zie voor de tekst van deze instructies de bijlagen nos. 3 en 4 (dl. IX, p. 791-799).

5 Er was sprake van een wapenstilstand als inleiding tot een algemeen vredescongres in Keulen of elders.

Bovenaan de copie te Stockholm: Sacrae regiae Maiestatis literae ad legatum dominum Hugonem Grotium. Smaltz. 30 Decembris anno 1637.

Bijlage 1:

Christina van Zweden aan Lodewijk XIII, 9 januari 1638

Nos, Christina, Dei gratia Suecorum, etc., etc., etc., serenissimo ac potentissimo principi, fratri, consanguineo, foederato et amico nostro charissimo, domino Ludovico XIII, Franciae et Navarrae regi christianissimo, et salutem et prosperos rerum successus.

Serenissime ac potentissime princeps, frater, consanguinee, foederate et amice charissime,

Non dubitamus, quin Serenitas vestra per legatum suum extraordinarium dominum Davausium iam ante cognoverit, quo successu foederis mutui negotium ad perfectionem suam deductum sit, quave promptitudine plurima concedendo ad ea quae ex causae communis promotione iudicata sunt, condescenderimus. Gratulamur ex animo Serenitati vestrae de felici successu, voventes ut supremum Numen consilia utrinque et conatus ad res communes restaurandas clementer dirigere et fortunare velit. Iniunximus hoc gratulationis officium apud Serenitatem vestram perfungendum consiliario ac legato nostro nobili ac magnifico, nobis sincere fideli domino Hugoni Grotio, et simul ad testificandam confidentiam quam in Serenitate vestra collocamus, facere rationesque publicas promotum iri existimavimus, si specialia quaedam mandata pacis vel induciarum a Serenitate vestra nobis propositarum tractatus concernentia eidem apud Serenitatem vestram peragenda ac plena cum potestate pertractanda, quemadmodum fecimus, transmitteremus. Proinde a Serenitate vestra amice requirimus, ut dicto legato nostro clementer admisso benevolas aures ac fidem praebere in iis quae nomine nostro dicturus tractaturusve sit ac promptas largiri resolutiones dignetur.

De caetero Serenitatem vestram divinae protectioni ad diuturnam incolumitatem et prosperrimos rerum successus amice commendantes,

[p. 453]

G[abriel] O[xenstierna] G[ustavi filius], J[acobus] d[e] L[a] G[ardie], C[arolus] C[aroli
filius] G[ylldenhielm], A[xelius] O[xenstierna], G[abriel] O[xenstierna] B[engt filius].

Dab[antur], etc.

Bovenaan de copie te Stockholm: Sacrae regiae Maiestatis literae ad regem Galliae.

Bijlage 2:

Plenipotentia pro domino Hugone Grotio

Nos, Christina, Dei gratia Suecorum, etc., etc., etc., notum testatumque facimus, quod iam christianissimus rex propositionem de longi temporis induciis inter omnes contendentes partes constituendis ad nos per ministros suos referri curaverit ad easque nos hortatus sit, nos re diligenter considerata, licet difficultates haud exiguas deprehenderimus, contestandi studii causa in publicam quietem decrevisse christianissimi regis hortatui locum relinquere ac ea propter mandata nostra ad consiliarium secretiorem et legatum nostrum per Galliam ordinarium nobilem ac magnificum, nobis sincere dilectum dominum Hug. Grotium transmisisse eique commisisse, quemadmodum vigore praesentium committimus ac potestatem damus super praenominatarum induciarum conditionibus cum christianissimi regis deputatis conveniendi et statuendi, ipsasque inducias nostro nomine approbandi concludendique. Quicquid igitur dictus legatus noster cum caeteris plenipotentiariis ex usu communis causae iudicaverit et in hoc negotio egerit, id omni meliori modo ratum ac firmum habiturae sumus. In quorum fidem praesens diploma manibus tutorum nostrorum ac regni administratorum subscribi et sigillo nostro muniri curavimus,

G[abriel] O[xenstierna] G[ustavi filius], J[acobus] d[e] L[a] G[ardie], C[arolus] C[aroli
filius] G[ylldenhielm], A[xelius] O[xenstierna], G[abriel] O[xenstierna] B[engt filius].

Dab[antur, etc.]

Bijlage 3:

Christina van Zweden aan Francesco Erizzo,⁶ 9 januari 1638

Nos, Christina, Dei gratia, etc., etc., etc., serenissimo principi domino Francisco Erizzio, duci Venetorum, et salutem et prosperitatem.

Serenissime dux, amice charissime,

Transmissae ad nos literae vestrae, datae die 21 Martii huius anni, aliquot ante mensibus nobis recte redditae sunt.⁷ Gratissimae nobis fuere ob Dilectionis vestrae ad tranquillitatem orbi christiano reddendam hortatus, et quod nos certiores redderent serenissimis coronis caeteris, quae in praesentes bellorum motus inciderunt, iudicatum esse e re et usu tantopere expetitae pacis universalis recuperandae, si serenissima respublica vestra officio mediatoris in se suscepto legatos suos Coloniam Agrippinam mitteret. Illam vero in hunc finem et ei negotio destinasse illustrem Johannem Pesarum,⁸ equitem et senatorem suum, virum expertae virtutis ac prudentiae. Unde Dilectio vestra permota nos studiose invitat ad mittendos legatos nostros et cum aliis coniu[n]gendas operas consiliaque, non minorem e pace quam armis quaerendo gloriam; oblatis officiis in reconcilianda lite nostra suis cum contestatione sinceri affectus in nos atque regnum nostrum.

6 Francesco Erizzo (1566-1646), sinds 1631 doge van Venetië (DBI XLIII, p. 162-167).

7 Grotius ontving van de Venetiaanse ambassadeur in Parijs een copie van deze brief; vgl. no. 2983 (dl. VIII).

8 De diplomaat Zuane (Giovanni) Pesaro, eerder ambassadeur in Engeland (CSP Ven. 1636-1639, p. 100).

[p. 454]

Magni semper aestimavimus rempublicam vestram tum propter virtutem, prudentiam, claritudinem, qua se multis seculis conspicuam reddidit orbi terrarum, tum quod data occasione animi sui affectum et erga divum parentem nostrum gloriosissimae memoriae et nos testatum reddiderit, imprimis quod reliquis regnis inter se armis concussis respublica vestra sollicita sit de salute communi et nostra. Nos haud difficulter diiudicamus nihil vel optatius magis vel christiano principe dignius quam assopiisse hos graves motus, quibus quassatur christianus orbis, et animos principum ac rerumpublicarum restitutae amicitiae vinculis condumasse,⁹ nullam gloriam maiori aestimantes quam quae ex salute communi et omnium manaret, quo nihil facilius Dilectioni vestrae erit quam nos istuc cogitationum attraxisse. Eum vero honorem mediationis ob contestatam amicitiam erga nos reipublicae vestrae lubenti animo deferemus et ut feliciter succedat vovemus.

Quod distulerimus responsum diutius quam videatur vel Dilectioni vestrae vel forsan aliis ex usu fore, in eo re recte ponderata speramus nos fore excusatos. Etenim Coloniam nostros legatos mittere certis et praegnantibus de causis non potuimus, ideoque prius inter nos et christianissimum regem Galliae fratrem et confoederatum nostrum de iis atque aliis convenire oportebat. Nunc postquam visum est Hamburgum nostris, Coloniam Gallicis tractatibus commodiorem et magis adpropriatum fore, eius certiorem reddendam Dilectionem vestram existimavimus, rogantes ut si imperator R[oma]norum cum suis sociis in iustae pacis tractatus inclinet locaque accepta habeat, salvos conductus in securitatem nostrorum legatorum eorumque omnium qui in horum comitatu Hamburgi fuerint, tum cursorum tabellariorum qui hinc inde mittentur, in specie quoque eius aut eorum quos ut intersint tractatibus Coloniensibus, ablegaturi sumus, in forma competente et optima edantur. Habita non minori ratione eorum quos confoederati nostri sive christianissimus rex Galliae, sive principes ac status Imperii istuc mittere ac habere voluerint. In nobis nulla erit mora, quin quicquid a nobis recte exp(...)¹⁰ in hunc finem, ex consilio vestro praestemus, ut putent nos iustae, honestae tutaeque pacis universalis amantes studiosasque fuisse. Vester is honos erit, ut authores pacati orbis audiamini, aut in re tanta, licet dilatus eventus fuerit, etiam cum magna laude officio ... rempublicam Venetam defunctam esse et fundamenta collocasse futurae tranquillitatis, suo iure dici queat.

Nos exspectabimus mentem Dilectionis vestrae, et quid effectura sit apud partem adversam, et ne qua mora cum detrimento tranquillitatis publicae iniiciatur in iis quae provideri poterunt, legatum nostrum ordinarium in aula christianissimi regis et consiliarium Hug. Grotium de hisce informabimus, ut in communicatis consiliis cum legato vestro ex voluntate nostra super iis ...

Haec sunt quae in praesens respondere et in quibus mentem nostram explicare voluimus Dilectioni vestrae, cupientes persuasum, si quid officii aut amicitiae reipublicae ac Dilectioni vestrae praestare poterimus nos in eo fore paratissimas. Hisce Dilectionem vestram divinae benignitati amice commendamus,

G[abriel] O[xenstierna] G[ustavi filius], J[acobus] d[e] L[a] G[ardie], C[arolus] C[aroli
filius] G[ylldenhielm], A[xelius] O[xenstierna], G[abriel] O[xenstierna] B[engt filius].

9 ‘condumasse’ is een verschrijving van de copiist voor ‘conduxisse’, ‘contulisse’, of een ander woord van gelijke strekking.

10 Het hs. heeft hier en in het vervolg enkele open plaatsen.

Dabantur, etc.

Bovenaan de copie te Stockholm: 30 Decembris anno 1637.

Bijlage 4:

Christina van Zweden aan [Giovanni Pesaro], 9 januari 1638

Christina, etc.

[p. 455]

Illustris, nobis sincere dilecte,

Quam benevolo affectu et grato animo literas serenissimae reipublicae vestrae oblatamque in promovenda pace universali operam acceptaverimus, quibus de causis moram in responso hactenus dando interponere necessum fuerit, quae desuper amice admonenda apud rempublicam vestram habeamus, Dominatio vestra intellectura est a consiliario et legato nostro, nobili ac magnifico, nobis sincere fideli domino Hug. Grotio. Non dubitamus, quin ad haec audienda et ad suos principales fideliter referenda operamque in promovendis publicis rationibus interponendam sit paratissima. Caeterum rogamus etiam benigne, ut de nostro in rempublicam vestram prono animo ac flagranti studio eandem certiorem reddere et ipsa a nobis sibi faventissima quaevis polliceri velit. Quam de caetero divinae protectioni diligenter commendamus,

G[abriel] O[xenstierna] G[ustavi filius], J[acobus] d[e] L[a] G[ardie], C[arolus] C[aroli
filius] G[ylldenhielm], A[xelius] O[xenstierna], G[abriel] O[xenstierna] B[engt filius].

Dab[antur], etc.

Bovenaan de copie te Stockholm: Ad legatum Venetum. (3)0 Decembris anno 1637.

Bijlage 5:

Christina van Zweden aan Bernhard van Saksen-Weimar, 9 januari 1638

Christina, etc., etc., etc.

Illustrissime princeps, consanguinee et amice charissime,

Quo successu hactenus tractatum sit negotium mutui foederis inter nos ac christianissimum regem initi, quibus in articulis nunc res versentur quamque rationem Dilectioni vestrae sive pace sive induciis habendam duxerimus, id omne per legatum nostrum nobilem ac magnificum, nobis sincere fidelem dominum Hug. Grotium intelliget, eidemque pluribus adfectum et sollicitudinem nostram confirmabit destinatus cum mandatis in Galliam secretarius noster, nobis sincere fidelis Petrus Smalzius, Dilectioni vestrae non ignotus. Compertum habemus Dilectionis vestrae in causam communem promptissimum animum neque de nostra in ipsam propensione dubitare credimus et speramus nec alienam fore, etiam sine nostra admonitione, a consiliorum suorum cum dictis ministris nostris coniunctione. Inaudivimus quo successu et valore res per Germaniam hac aestate gesserit quamque feliciter Rhenum occuparit et ...¹¹ dolet cipridem [?] coactam rursus Dilectionem vestram eundem ... nec potuisse prospera haec principia ... parere exercitibus nostris, quam uti scimus destinaverit et ipsa et necessitatis nostrae hostiumque incumbens vis requisiverit, caeterum confidens non ea propter a proposito penetrandi Rhenum eandem discessisse, quin potius omnia consilia et omnem operam adhibituram, quo christianissimus rex tam insigne ad rem communem restaurandam remedium, sicuti potest et foedere spo‹s›pondit, promovere in ver proximum cum effectu velit, neque enim aliud praesentius remedium rebus per Germaniam periclitantibus succurrendis perspicimus. Quicquid eidem fini cooperatio nostra, consilia et hortatus addere virium possint, in nullo defuturae sumus. Si Dilectionem vestram videre ... praefato secretario nostro indulserit, rogamus ut cogitationes suas et consilia ad nos referenda eidem communicare velit, certa de nostro in rem communem flagranti studio et in se propensissimo animo. Quam de caetero divinae protectioni fideliter commendamus,

G[abriel] O[xenstierna] G[ustavi filius], J[acobus] d[e] L[a] G[ardie], C[arolus] C[aroli
filius] G[ylldenhielm], A[xelius] O[xenstierna], G[abriel] O[xenstierna] B[engt filius].

11 Het hs. heeft hier en in het vervolg enkele open plaatsen.

Dab[antur, etc.]

[p. 456]

Bovenaan de copie te Stockholm: Literae ad ducem Bernhardum Wimariensem. (30) Decembris.

Bijlage 6:

Christina van Zweden aan Jean-Armand du Plessis, kardinaal Richelieu, 9 januari 1638

Christina, etc., etc., etc.

Illustrissime et eminentissime domine cardinalis, amice nobis sincere dilecte,

Supersedimus hactenus post sublimationem nostram ad regale fastigium¹² officio literarum adversus Eminentiam vestram, non quod minoris quam divus parens noster, gloriosissimae memoriae, affectum vestrum in nos aestimaverimus, nec ignarae meritorum erga communem causam vel virtutum ...¹³ totus orbis loquitur aut ulla sequiori opinione, sed quod defuerit compellandi tantum ministrum materia sufficiens et digna. Nunc consummato feliciter mutuo regnorum foedere fundamentoque stabili sincerae confidentiae collocato ac rerum communium causa in Galliam destinato secretario nostro, nobis sincere fideli Petro Smalzio, ansam Eminentiam vestram benignissime quod facimus salutandi et affectus nostri per literas contestandi subministravit negotiorum quae apportet gravitas et personae confidentia. Iniunximus eidem ut parato ad Eminentiam vestram aditu quo in statu res per has oras versentur explicet, consilia intentionesque nostras promovendo publico cum eadem confidenter communicet et eiusdem vicissim animi sensus fide excipiat. Proinde amice rogamus, ut non solum dictum secretarium nostrum benigne audire ac fidem integram adhibere, verum etiam cogitationes suas ubi placuerit tuto committere ac concredere velit, certa de nostro erga se faventissimo animo, quem per omnes occasiones abunde et ex Eminentiae vestrae voto declarabimus. Quam de caetero divinae protectioni fideliter commendamus,

G[abriel] O[xenstierna] G[ustavi filius], J[acobus] d[e] L[a] G[ardie], C[arolus] C[aroli
filius] G[ylldenhielm], A[xelius] O[xenstierna], G[abriel] O[xenstierna] B[engt filius].

12 D.w.z. na het overlijden van Gustaaf II Adolf in november 1632.

13 Het hs. heeft hier een open plaats.

Dab[antur], etc.

Bovenaan de copie te Stockholm: Ad cardinalem Riceliacum. 30 Decembris anno 1637.

Bijlage 7:

Christina van Zweden aan Claude de Mesmes, graaf van Avaux, 9 januari 1638

Christina, etc., etc., etc.

Illustrissime domine legate, nobis sincere dilecte,

Reddidit nobis dominus baro de Rorté¹⁴ literas Illustritatis vestrae, Hamburgi XVI Calenda[s] Septemb[res] scriptas, quibus suum in eas oras adventum, obeundae per Germaniam legationis extraordinariae initium, promptissimam erga nos regnumque nostrum voluntatem significat ac consiliorum nostrorum communicationem officiose petit. Gratum imprimis accidit percipere iteratum in viciniam adventum Illustritatis vestrae, et quidem tam augusto legati nomine denuo conspicuae, cum quia de honoribus ei et subministrato tam largo virtutibus illius campo gratulemur, tum quod ea proni in nos adfec-

14 Claude de Salles, baron van Rorté, tussen 1637 en 1643 Frans resident Le Stockholm (Lettres Richelieu V, p. 743-744 en VI, p. 676).

[p. 457]

tus et animi documenta edita habeamus, quae nos virtuti et meritis eins plurinium devinciunt et ad quidvis rem communem spectans porro concredendum incitant et invitant, non solum eius quam christianissimo regi debemus confidentiae et amicitiae respectu, verum etiam quod operam Illustritatis vestrae et optimam intentionem circa rem communem fovendam speciali in gratia et recommendatione teneamus. In praesenti id modo significandum habemus transmisisse nos mandata et resolutiones nostras in negotio mutui foederis ad legatum nostrum dominum Joh. Salvium,¹⁵ ea spe Illustritatem vestram ita se declaraturam ex voluntate sui regis, prout necessitates praesentis rerum status et communis causae commoda postulant. Iniunximus etiam eidem legato nostro, ut consilia et intentiones nostras, prout occurrerint, confidenter cum eadem communicet ac eius vicissim recipiat, praeterquam quod non defuturae sumus eorum quae digna videbuntur dominum baronem de Rorté per occasiones quoque participem hic facere. De vobis nomine christianissimi regis similia nobis pollicentur.

De caetero favorem nostrum regium et gratiam Illustritati vestrae deferimus ac eandem protectioni divinae diligenter commendamus,

G[abriel] O[xenstierna] G[ustavi filius], J[acobus] d[e] L[a] G[ardie], C[arolus] C[aroli
filius] G[ylldenhielm], A[xelius] O[xenstierna].

15 Johan Adler Salvius, sinds 1631 Zweeds gezant te Hamburg.

Dab[antur], etc.

Bovenaan de copie te Stockholm: Ad legatum Gallicum, comitem Davauxium. 30 Decembris anno 1637.

Bijlage 8:

Axel Oxenstierna aan François Leclerc du Tremblay,¹⁶ 9 januari 1638

Reverendissime domine,

Cum in Galliam nunc sacra regia Maiestas clementissima mea regina ablegaverit secretarium suum Petrum Smalzium et propter ma[ndata] quae ad legatum dominum Hug. Grotium in pacis induciarumve nego[cio] eidem commiserit, etiam quaedam iniunxerit communicanda cum eminentissimo domino cardinali di Ricelieu, Reverentia vestra aliisque coronae ministris, nolui omittere, quin hac occasione Reverentiam vestram officiosissime salutarem et dictum secretarium publicaque quae affert negocia recommendarem. Sane transeunti mihi per Galliam¹⁷ gratissimum accidisset, si videre Reverentiam vestram ac tanti viri cum prudentiae gloria, tum loci, quem inter publicas curas tenet, authoritate usque adeo conspicui aspectu colloquioque frui licuisset; caeterum id quod tum angustia temporis negavit, imposterum literarum, si placet, commercio et mutua communicatione sarcire poterimus, non defutura materia inter coronas et commoda nupero foederi et caeteroquin tot nexibus implicata. A me si quid unquam officii et observantiae proficisci in Reverentiam vestram possit, prompte omnes occasiones amplexurus sum contestandi quam sim omni studio,

Reverentiae vestrae ad offica paratissimus servitor,
Axelius Oxenstierna.

16 François Leclerc du Tremblay, ‘Père Joseph’, vertrouweling van Richelieu.

17 Kanselier Oxenstierna had in april 1635 het Franse hof bezocht.

Bovenaan de copie te Stockholm: Ad patrem Josephum cappucinum. 30 Decembris anno 1637.

[p. 458]

Bijlage 9:

Christina van Zweden aan Claude de Bullion, sieur de Bonelles,¹⁸ c.q. aan Claude le Bouthillier, heer van Pont-sur-Seine, 9 januari 1638¹⁹

Illustris, nobis sincere dilecte,

Quanto teneamur studio et promptitudine ad res communes per Germaniam promovendas restabiliendasque, Illustritas vestra sine dubio qua est aequanimitate et prudentia agnoscit ex facilitate qua usae sumus in iustissimis postulatis nostris circa ratificationum extraditionem imminuendis. Accedunt nunc alia non exigui momenti negotia ad pacem vel inducias quarum christianissimus rex tractatus apud nos ursit spectantia, super quibus mandata nostra praesens secretarius noster, nobis sincere fidelis Petrus Smalzius, in Galliam fert, ad mentem christianissimi regis et publicam utilitatem accommodanda. Non dubitamus, quin sua Serenitas circa conditiones ea sit actura aequitate animi, ut augeri per inducias conditionem et nostram et communem quam aggravari malit. Iussimus super his aliisque quae occurrant negotiis praefatum secretarium, ut Illustritatem vestram, ubi per occupationes liceat, conveniret et consilio communicationeque eiusdem, multum in rei promotionem valituris, si molestum non foret uteretur. Ea nobis praedicata est virtus Illustritatis vestrae, is in rem communem adfectus, ut spe foveamur Illustritatem vestram et aures et communicationes suas, sicut tuto et confidenter potest, concessuram. Omnem vicissim a nobis favorem regium vel sibi vel suis, ubi occasiones permittant, quem polliceatur, habet. Quam de caetero divinae protectioni diligenter commendamus,

G[abriel] O[xenstierna] G[ustavi filius], J[acobus] d[e] L[a] G[ardie], C[arolus] C[aroli
filius] G[ylldenhielm], A[xelius] O[xenstierna], G[abriel] O[xenstierna] B[engt filius].

18 Claude de Bullion, sieur de Bonelles, surintendant des finances.

19 Claude le Bouthillier, heer van Pont-sur-Seine, staatssecretaris, surintendant des finances.

Dab[antur], etc., etc.

Bovenaan de copie te Stockholm: Domino Bullionio et domino Bouthillerio, praefectis aerarii in Gallia.

Bijlage 10:

Christina van Zweden aan Léon le Bouthillier de Chavigny,²⁰ c.q. aan François Sublet de Noyers,²¹ 9 januari 1638

Christina, etc., etc., etc., gratiam et favorem nostrum singularem.

Illustris nobis sincere dilecte,

Novimus quantum onus circa regni occupationes Dominationi vestrae imponat coniunctus cum virtute regius favor, quantumque autoritatis in publico promovendo tribuat loci, quem inter regios ministros tenet, dignitas. Unde non debuimus omittere, quin destinato nunc in Galliam secretario nostro, nobis sincere fideli Petro Smalzio, eundem et quae affert negocia, quietem christiani orbis et causae communis commoda concernentia recommendaremus. Praeterquam quod de his cum Dominatione vestra sine dubio communicaturus est legatus noster ordinarius, dominus Hugo Grotius, iussimus etiam dictum secretarium, si quando res tulerit, eandem compellare et traditis hisce nostris li-

20 Léon le Bouthillier, graaf van Chavigny en Buzançais, van 1632 tot 1643 staatssecretaris van buitenlandse zaken.

21 François Sublet, seigneur de Noyers, staatssecretaris van oorlog.

[p. 459]

teris salutationem et favorem nostrum regium deferre communicationeque, sicuti tuto potest, et favore eiusdem, quem publico impartiri non gravabitur, uti ad res promovendas.

De caetero Illustritatem vestram certam cupimus de favorentissimo in se animo eandemque divinae protectioni diligenter commendamus,

G[abriel] O[xenstierna] G[ustavi filius], J[acobus] d[e] L[a] G[ardie], C[arolus] C[aroli
filius] G[ylldenhielm], A[xelius] O[xenstierna], G[abriel] O[xenstierna] B[engt filius].

Dabantur, etc., etc.

Bovenaan de copie te Stockholm: Ad Chavignium et dominum Noyerium, secretarios status in Gallia. 30 Decembris anno 1638.