Briefwisseling van Hugo Grotius. Deel 17

648A. [1621 juni]. Aan N. van Reigersberch.¹

Mon frere,

't Beleg van Sint-Jan gaet traech voort.² Den coning is daervoor gecomen, meenende geen resistentie te vinden; daerom hebbende een cleyn leger, weynig canon voor 't eerste bij de handt, heeft tijdt verzuimt met verlyes van autoriteit. Die vanbinnen defenderen haer wel, doch en zijn mede op dat stuck niet ten beste geoeffent; souden anders haer buyten de stadt geretrencheert hebben, alzoo zij van volck wel waeren verzien. Die haer op de zaecke wat beter als anderen verstaen menen dat de stadt noch eenige wecken zoude connen tegenhouden; daernae zou de apparentie zijn tot handelen, indien die van de vergadering van Rochelle haer wat willen vougen.³

De groote insolentiën van dezelve vergadering hebben de vijanden van dye van de religie occasie gegeven om den coning tot dese extremiteyten te inciteren ende anderen, die alles garen zagen gemodereert, als den cancellier, Jeannyn ende Boissize,⁴ verhindert haer voornemen te connen effectueren.

De incommoditeyten in 't leger voor Sint-Jan, de geruchten van de lichting van den heer van Rohan,⁵ de ernstige intercessie van den ambassadeur van Engelant, die nu in 't leger is,⁶ zullen de zaecken misschyen prepareren tot accommodatie, daer veelen toe genegen zijn door wangunste jegens die heren die nu meest zijn in 't faveur.

Den edelman, die aen de Staten-Generael is gezonden om de assistentie te beletten, is een goed vrund van den heer connestable, bij hem tot dese deputatie gevordert.⁷

Soo de vrede niet en werdt bemiddelt, zal den coning Pons noit connen nemen alsoock Neracq ende eenige andere steden. Rochelle te belegeren zal te laet vallen, maer zoude connen te landewaert geblocqueert werden ende, zoo de schepen van Guise ende Nevers van Amsterdam overquaemen, oock ter zee bezet.⁸ Dan ... dat off de heren Staten dye schepen zullen ophouden onder pretext ... met den Turck peryckel zoude mogen lijden, indien ... (ove)rgegeven is - jegens den Turck wierden gebruyckt ... zal arresteren vanwegen zijn geschut in ... meenen dat de haven van Rochel zoude zijn ... (e)yntelick geresolveert hem te ... tot Parijs werdt ... ...ing van die van de ...aering ... .

1 Hs. Amsterdam, UB, coll. RK, R 6e, eigenh. oorspr. Onderste helft van het blad afgescheurd. Voor de datering zie infra, n. 2.

2 De Staatse ambassadeur Gideon van den Boetzelaer, heer van Langerak, meldde op 4 juli 1621 vanuit Parijs dat de Franse koning Saint-Jean d'Angély en Pons (arr. Charente-Maritime) weer had onderworpen (Res. SG (1610-1670), V (1621-1622), p. 211).

3 De ‘Assemblée générale’, die op 25 december 1620 te La Rochelle bijeen was gekomen, gaf leiding aan het protestantse verzet in de eerste godsdienstoorlog (1620-1622) tijdens de regering van Lodewijk XIII.

4 Nicolas Brûlart (1544-1624), seigneur de Sillery, kanselier van Frankrijk van 1607 tot 1624 (DBF VII, kol. 492-493), Pierre Jeannin en Jean de Thuméry de Boissise.

5 Henri, hertog van Rohan, aanvoerder der hugenoten.

6 Zie voor het optreden van ambassadeur Edward Herbert of Cherbury CSP Ven. 1621-1623, p. 72-73.

7 Claude d'Eurre (ca. 1580-1644), sieur de Chaudebonne, compareerde op 1 juli 1621 in de Staten-Generaal (Res. SG (1610-1670), V (1621-1622), p. 197 en 200). Zijn opdrachtgever was Charles d'Albert, hertog van Luynes, sinds april 1621 connétable de France.

8 Charles de Lorraine, hertog van Guise, en Charles de Gonzague, hertog van Nevers, hadden in de Republiek schepen doen uitrusten voor de strijd tegen de zeerovers in de Noordzee en Middellandse Zee.