Briefwisseling van Hugo Grotius. Deel 16

7356. 1645 maart 11. Aan S. Rosenhane.¹

Nobilissime et amplissime domine,

Quod ex communi Suedicorum et Gallicorum legatorum conventione datum, id est, iis qui advenerant principum et civitatum Germanicarum legatis, ne animi sensa super ipso rei capite proponerentur, nisi ubi et alii e Germania legati, qui propediem exspecta-

1 Gedrukt Epist., p. 744 no. 1738. Antw. op no. 7336.

[p. 534]

bantur, advenissent, comiter et humane factum iudico.² Neque omnino grave videri debuit tantillum temporis illis concedi³ propter quos tanto iam tempore, tantis impendiis tantoque sanguine bellum geritur.⁴ Inter dominos Davausium et Servientum fuisse simultates satis intellexi,⁵ sed per reginae praeceptum audieram redintegratam inter eos gratiam. Et in hoc certe negotio aliquid suspicor inde quod sciam domini Servienti propinquum Lionnaeum esse apud cardinalem Mazarinum et esse ei apud cardinalem multum fidei;⁶ pro certoque habeo nihil facturum dominum Servientum, sive solum sive cum domino Davausio, quod non putet gratum esse cardinali. Ego in hoc negotio et in aliis faciam quicquid illustrissimi et excellentissimi nostri legati ex usu publico esse iudicabunt. Audio Gallos laborare, ut amore pacis et Daniae rex et filius eius Bremensis antistes liberos esse sinant literarum commeatus.⁷

In domino Joanne Crusio non tantum Suedia virum dignum tanta affinitate, sed ego summe benevolentem amisi.⁸ Sed humanae res ferendae humanitus.

Marescallus Turennius⁹ exspectat Hassicorum in illas partes adventum, suarum copiarum incrementa et pabuli tempus. Marchionis Sancti Chaumontii Apologeticus hic cursitat, in quo causam electi in papam Pamphylii coniicit in cardinalem Antonium, qui promissis non steterit. Pedites bis mille quingenti, equites quatuor mille ducuntur a Neapoli in Hispaniam. Magni sunt mari paratus Turcae. Omnes qui hic sunt Melitenses

2 De Zweedse gevolmachtigden Johan Oxenstierna en Johan Adler Salvius wilden - overeenkomstig hun ‘propositio’, dd. 27 november/7 december 1644 - het ‘vredeswerk’ pas aanvangen wanneer de delegaties van de ‘immediatreichsstände’ (ordines) en ‘mediatstände’ ook daadwerkelijk in Osnabrück en Munster waren gearriveerd: ‘Quamprimum vero ordines advenerint, parati erimus ad rem ipsam aggrediendum eaque facilitate tractandum, ut omnibus constet nihil eorum quae ad universi Imperii pacem omni ex parte aequam, tutam, decoram maturandum conducere potuerunt, a nobis omissum esse’ (no. 7183 (bijlage), en Meiern, Westphälische Friedens-Handlungen I, p. 313-314).

3 De Franse gevolmachtigde Claude de Mesmes, graaf van Avaux, had tijdens zijn verblijf in Osnabrück (4-9 februari) ingestemd met een Zweeds verzoek om de aanbieding van de ‘propositiones de pace’ nog enige tijd uit te stellen.

4 De discussie over de vredesvoorstellen werd op 1/11 juni afgesloten met de gelijktijdige openbaarmaking van de Franse en Zweedse ‘propositiones de pace’.

5 Grotius gaat in zijn brief voorbij aan de Zweedse opwinding over de ‘propositio’ die de Franse gevolmachtigden Claude de Mesmes, graaf van Avaux, en Abel Servien op 24 februari de Munsterse bemiddelaars Fabio Chigi en Alvise Contarini hadden overhandigd. Hij constateerde slechts dat Abel Servien op vertrouwelijke voet stond met kardinaal Jules Mazarin; zie Acta pacis Westphalicae; Die Französischen Korrespondenzen I, p. LXV-LXXVIII, en II, p. XXXI-XXXIV.

6 Mazarins secretaris Hugues de Lyonne (Lionne) (1611-1671), zoon van Artus de Lionne en Isabeau Servien(t), was na het overlijden van zijn moeder opgenomen in het huis van zijn oom Abel Servien. In 1663 verwierf hij de benoeming tot staatssecretaris van buitenlandse zaken (NBG XXXI, kol. 309-313).

7 De Franse vredesbemiddelaar Gaspard Coignet, sieur de La Thuillery, ijverde voor vrij postverkeer met de Zweedse en Deense delegaties te Brömsebro. Na lang aandringen stelde koning Christiaan IV zijn postwegen open voor neutrale koeriers, in casu de koerier van de Franse resident in Hamburg, Claude de Meulles du Tartre (Acta pacis Westphalicae; Die Schwedischen Korrespondenzen I, p. 481 en p. 503).

8 De Zweedse krijgscommissaris Johan Jespersson Kruus († 1644), schoonzoon van rijkskanselier Axel Oxenstierna, had in de jaren 1637-1638 een bezoek aan Parijs gebracht.

9 Onderstaande berichten komen ook voor in Grotius' nieuwsbrieven van 11 maart 1645.

[p. 535]

equites Melitae tutandae accurrunt. Veneti vero Cretae metuentes augent et ipsi vim navalem.

Deus, nobilissime et amplissime domine, Nobilitatem vestram protegat,

Nobilitati vestrae ad omnia obsequia paratus,
H. Grotius.

Lutetiae, 11 Martii 1645.

Adres (volgens de uitgave der Epist.): D. Rosenhan.