Briefwisseling van Hugo Grotius. Deel 16

7167. 1644 november [25/26]. Aan J. de Wicquefort.¹

Nobilissime et amplissime domine,

De felice nostrorum in mari proelio ut Nobilitatis vestrae, ita et plurimorum aliorum literae dubitare amplius nos non sinunt.² Neque multum discrepant a primis posteriores nuntii, nisi quod minor traditur Danicarum navium numerus et una nostrarum navium

1 Gedrukt Epist., p. 735 no. 1703.

2 De slag in de Fehmarnbelt (13/23 oktober). De Zweden hadden de neiging hun verliezen te minimaliseren (no. 7133).

[p. 181]

mari hausta, hominibus servatis, capta navi hostium.³ Restat ut cognoscamus, an praeter insignem gloriam et imminutas mari hostium vires animosque maiores nobis aliquos fructus haec res sit datura. Advenit ea anni tempestas quae difficiles sit redditura in ipso mari navigationes. Dierum aliquot indutiae in Scania⁴ fabricatae per Gallos et Batavos legatos efficiunt, ut aliquid de pace in illis locis sperem, nam illa Germanica procedit tardius. Quanquam enim de instrumentis datae potestatis videatur convenisse,⁵ nova Suedis offensa obiecta est non lectis legatorum nostrorum literis in Francofurtensi conventu, at cum paris tenoris eorundem legatorum literae ad principes singulos pervenerint, spero fore ut quibus pacis negotium commissum est, ii illico adsint in iis ubi id negotium tractatur locis. Multum ad celerandam pacem momenti adferet, siquid et domino Torstensonio bene evenerit.

Hochstam audimus deditam Gallis huius mensis die nono; a Franckendalia autem abiisse Gallos, ut Bavaros a Binga oppugnanda averterent. Etiam Rosa⁶ in Hundsruchiam iverat, ut si posset impediret, ne Gleenius coniungeret se cum Lotharingicis, qui adhuc ad Mosellam haerere graves circumiectis agris dicebantur. Crucenaci arx adhuc contra Gallos defendi dicitur, ut et Motta, quam sex mille obsident, tutantur contra mille quingenti. Sed Gallorum res prosperiores in illis locis fient adventu in illa loca copiarum Hassicarum, quae erant in itinere. Ea virium consociatio quo felicius succedat, gaudeo transactam controversiam Transamasianam⁷ in eas conditiones quarum summam intellexeram; nunc autem ipsas Nobilitatis vestrae beneficio accepi,⁸ pro quo gratias habeo.

Papa satis bene valet; Camillum cognatum facturus cardinalem dicitur. Finale aucto praesidio extra metum est a Gallis, at in Catalania res Gallicae nutant. Nondum hinc abivit Harcurtius; et Salsonam, quod oppidum a Barcinone non longe abest, obsidere dicuntur Hispani sexdecim peditum, equitum quinque millibus. Fides autem Catalanorum nutat etiam Barcinonae, ubi indigenae multo Gallis validiores sunt.

Regina Angliae infirma est corpore. Pars maxima familiae eius ex protestantibus constat, pro quibus liberum religionis usum intra Luparam multum in id connisa obtinere non potuit, quod obstent Galliae leges; sed hoc tantum, ut ad preces in unum locum intra Luparam convenire ipsis liceat.

Nobilissimo domino Crosiccio⁹ opto valetudinem leniorem, dignus est qui versetur in rebus maximis. Si quid in Transamasiano negotio adhuc promovendum restat, dubitari

3 De Gazette 1644, no. 137[=140], dd. 19 november 1644, meldde in een bericht uit Kiel, dd. 27 oktober 1644, een grote schade: ‘La flote Suédoise après avoir défait celle des Danois, arriva hier au soir dans le havre de Christian-Preis avec dix navires pris sur le Roy de Dannemarc. Les Suédois y ont aussi receu beaucoup de dommage, quatre de leurs navires y ayans esté enfoncéz, et beaucoup d'autres fort endommagez’.

4 De wapenstilstand in Skåne (Schonen) was maar zeven dagen van kracht (no. 7146). Gaspard Coignet, sieur de La Thuillery, en de Staatse bemiddelaars dr. Gerard Schaep en Joachim Andreae maakten van de gelegenheid gebruik om de details te regelen ter voorbereiding van het Zweeds-Deense vredesoverleg te Brömsebro, op de grens van Kalmar (Zweden) en Kristianopel (Denemarken). In de derde week van oktober reisden zij bijna dagelijks heen en weer tussen Malmö en het hoofdkwartier van de Zweedse veldmaarschalk Gustav Karlsson Horn te Landskrona (Oxenst. Skrifter 2. afd., VIII, p. 318-320, en Aitzema (f^o) II, p. 999-1000).

5 Onderstaande berichten komen ook voor in Grotius' brieven, dd. 26 november 1644 (nos. 7162-7166).

6 ‘Rosa’; in de Epistolae Quotquot ten onrechte: ‘Rex’.

7 Het accoord over een troepenreductie in Oostfriesland was slechts een tussentijdse regeling. De Staten-Generaal hadden graaf Ulrich II van Oostfriesland en de landgravin van Hessen-Kassel een conferentie in Den Haag in het vooruitzicht gesteld (L. van Tongerloo, in Hess. Jb. Landesgesch. 14(1964), p. 257).

8 De tekst van het Oostfriese accoord, dd. 10/20 en 28 oktober 1644, in Aitzema (f^o) II, p. 1003-1004.

9 Adolf Wilhelm von Krosigk († 1665), geheimraad van Amalia Elisabeth van Hanau-Münzenberg, landgravin van Hessen-Kassel, had bijgedragen aan de terugkeer van de rust in Oostfriesland; nos. 6985 en 7019 (dl. XV).

[p. 182]

non debet quin et Suedia et Gallia omni ope annisurae sint, ne desint Hassico militi unde se et nunc et in posterum sustentet.

Deus, nobilissime et amplissime domine, Nobilitati vestrae faveat,

nobilis Amplitudinis vestrae addictissimus,
H. Grotius.

Lutetiae, 25 Novembris 1644.

Multus est¹⁰ Viennae et Francofurti sermo de connubio inter reginam nostram et electorem Brandenburgicum, item de pace cum Ragotskio. Bavaricus vult mittere ad colloquium Monasteriense, et eius exemplo principes alii. Bavarici bene muniere Stolhoviam, Germshemium, Manhemium; spoliarunt Ringaviam. Imperator novum militem scribit in terris hereditariis. Merciaci miles apud Ladenburgum, Heidelburgum et Winhemum esse dicitur. Lotharingici militis pars in Flandria, apud Gandavum; in Lutsenburgo inter alios sexcenti Croatae, Poloni ducenti. Rex Angliae Oxoniam adierat. Parlamentarii ceperunt Tinmuthum et Levenpolam. Sperabant se habituros brevi oppidum Carlilan et arces Bassinam et Belveriam, in cuius valle dicuntur ab ipsis caesi equites sexcenti, pedites trecenti. Apud Wodstockium erat pars praecipua regii exercitus. Revocatur huc Motta Odincurtius et rumor est parari classem navium longarum XX et aliarum XXXII. Sed tales rumores saepe in fumos abeunt. Papa cardinalem dicitur facturus fratrem Etrusci ducis Joannem Carolum Medicaeum.

10 In het postscriptum zijn enkele zetfouten stilzwijgend verbeterd.

Adres (volgens de uitgave der Epist.): D. Vicquefortio.