Briefwisseling van Hugo Grotius. Deel 13

[p. 472]

5918. 1642 oktober 17. Aan W. de Groot.¹

Mi frater,

De tuo iudicio super Voto meo mihi gratulor.² Gaudebo et aliorum iudicia cognoscere. Principis Arausionensis epistolam publicare coactus sum, tum Galliae, tum Suediae, addo et Germaniae et Angliae, maxime vero posteritatis respectu.³ Nec debet ille aegre ferre, si virum honestum pro tali habuit. Iniqua neque ille a me exegit, neque ego praestitissem. Et pater principis idem fecit in multis literis ad se scriptis, etiam regis Hispanici. Vide l. Si epistolam, D. de acq. rer. dominio.⁴ De Anthologia velim ubi redierit dominus Vossius aliquid de ipsius consilio constituas.⁵ Et si nihil ibi fieri potest, librum huc remittas cum annexis.

Sedanum accepit a rege praesidium,⁶ et multi maiores mutationes praesagiunt.

Chartae editae ad Rotterodamenses⁷ mitti possunt sine mittentis nomine. Nam ego non video cui Rotterodamensium id mandare debeam. De arresto pridem cogitavi, nec ius deest. Sed ob rationes politicas incertus est successus. De scabinis ideo proposueram, quod putarem eos non iniquos et Rotterodamenses senatores eorum staturos iudicio. Cogitemus.

Lucanum⁸ et poemata puto tibi non excidisse. Cordesii bibliotheca nunc per catalogum publicatur.⁹ Rogatus a propinquis hoc epigramma scripsi:

Plura quis aggereret librorum millia, reges

Certatum Pharios inter et Attalidas.

Cordesius tenui censu, qualemque parare

Posset homo sanctae simplicitatis amans,

Exsuperans reges animo studioque merendi,

Grande bonum populis omnibus, unus erat.

1 Gedrukt Epist., p. 943 App. no. 623. Antw. op no. 5910, beantw. d. no. 5936.

2 Willem de Groot was in het bezit gekomen van het Votum pro pace ecclesiastica (BG no. 1183).

3 In een tijd waarin het gonsde van de geruchten over samenzweringen en geheime afspraken met de vijand kon Grotius wel enige goede woorden uit het vaderland gebruiken. Die voorspraak vond hij in de brief die Frederik Hendrik hem op 4 augustus 1622 had geschreven. Van belang is de volgende passage: ‘Je souhaiterois de pouvoir estre utile en vos affaires par deça, et m'y employerois de tout mon coeur; mais vous sçavez la constitution des affaires estre telle, que ny moy, ny vos autres amys ne pouvons vous y servir, comme nous désirerions bien. Je veux esperer que le temps y pourra apporter du changement, et que je vous pourray revoir en ce pays estimé et honoré, comme vos rares qualitez le méritent; de quoy je ne recevray pas moins de contentement que j'ay fait de vostre liberté’; vgl. no. 776 (dl. II).

4 Digesten, boek 41 titel 1 (de adquirendo rerum dominio), 65: ‘Si epistulam tibi misero, non erit ea tua, antequam tibi reddita fuerit’.

5 Vlak voor zijn vertrek naar Friesland had Vossius aan de zonen van Willem de Groot verteld dat hij een geschikte kandidaat gevonden had voor het persklaar maken van Grotius' Anthologia Graeca (BG no. 534).

6 Het bericht over Sedan komt ook voor in Grotius' nieuwsbrieven van 17 oktober.

7 De aanbieding van exemplaren van de Autentycque stucken, raeckende de saecke van den heer Hugo de Groot ... (BG no. 889) aan de Rotterdamse stadsbestuurders. Aan de hand van deze ‘stucken’ konden de Rotterdammers nagaan of Grotius rechten mocht laten gelden op uitbetaling van zijn pensionaris-tractement over de periode 1618-1634.

8 In juli had Blaeu de toezegging gedaan dat Grotius' nieuwe aantekeningen bij Lucanus (BG nos. 430 en 431) spoedig konden verschijnen. Sinds die tijd werd weinig meer over de voortgang van de uitgave gehoord.

9 De bibliofiel Jean de Cordes was eind juli overleden. Met het oog op de belangstelling van Richelieu voor diens bibliotheek werd onder toezicht van Gabriel Naudé een Bibliothecae Cordesianae catalogus, cum indice titulorum opgesteld. In 1643 verscheen te Parijs een uitgave van de Catalogus (544 pp.) (ex. aanwezig Bibliothèque Nationale te Parijs, sub voce E. Seureau). In het algemeen waren de taxateurs die voor Richelieu optraden, niet te spreken over de toestand van de collectie. Zij schatten de waarde op 20000 ponden (Lettres Richelieu VII, p. 97 en p. 105).

[p. 473]

 

Quod si non numerum spectes, sed pondera rerum,

 

Plus haec quam regum bibliotheca tenet.

Si hoc tanti facis ut addere velis poematiis nostris, id tibi, mi frater, liberum relinquo.¹⁰ Ego enim sentio me aetate declivi debere alia potius cogitare magis profutura saeculis. Et solet cum aetate vena illa Pegasea exarescere. Quare talia tui amicorumque iudicii facio.

Obsequia, quaeso, omnia defer optimae matri, et si quid a nobis desiderat, fac norim. Saluta et uxorem et liberos et amicos, et vale quam suavissime,

tibi obligatissimus frater,
Hugo Grotius.

10 Willem de Groot hield de verzameling poemata bij. Aan uitgave van de oude en nieuwe gedichten werd wel gedacht maar niet gewerkt.

Lutetiae, 17 Octobris 1642.

Miror dominum Reigersbergium de non vulgandis literis edicta nobis basilica dictare,¹¹ qui ipse meas literas tradiderit Riveto, me nesciente¹² et si scissem improbaturo. In illis autem quas ego edidi, nihil est non ipsi honorificum.

11 Nicolaes van Reigersberch was vertoornd over het feit dat in de door Grotius aan de openbaarheid prijsgegeven brief van Frederik Hendrik (supra) aan het licht kwam dat hij in het verleden wel eens als verbindingsman tussen prins en balling was opgetreden.

12 Rivet had in zijn Hugonis Grotii in Consultationem Cassandri annotata. Cum necessariis animadversionibus Andreae Riveti ... (BG no. 1172) een brief van Grotius aan Nicolaes van Reigersberch openbaar gemaakt. De brief die van [juni] 1608 dateert (vgl. no. 137 (dl. I)), was door een onzorgvuldigheid van Reigersberch in bezit gekomen van Grotius' opponent; vgl. no. 5670.