Briefwisseling van Hugo Grotius. Deel 13

5872. 1642 september 6. Aan N. van Reigersberch.¹

Mijnheer,

Ick gelove dat eenige van mijne brieven op Hollant zijn bestelt, meenende dat uEd. nu daer soude zijn. Deze sende ick op Zeelant volgens uEd. ordre ende bidde om de gebiedenisse aen alle de vrunden.²

Porthmuth is sterck bezet bij de naebuirige gemeente.³ De princen Palsgraven met de crijgsofficieren, soo ick meen, zijn noch niet gepasseert.⁴ Eenige meenen dat Pleimuth zich voor den coning heeft verclaert. Dan eenige schepen uit Hollant gaende met gelt ende crijgsbehoefte zijn gecomen in handen van de parlamentarissen. Zoo die meesters van het stuck werden, zoo zoude de regiering in Hollant noch wel eens connen werden gezift.

1 Hs. Amsterdam, UB, coll. RK, H 28k. Eigenh. oorspr. Niet ondertek. Tezamen met no. 5873.

2 Nicolaes van Reigersberch was de afgelopen maand bij zijn broer David in Zeeland.

3 De door de koningsgezinde gouverneur George Goring gehouden vesting van Portsmouth werd belegerd door troepen van het Parlement.

4 Veel tegenslag hadden de prinsen Ruprecht en Moritz van de Palts ondervonden op hun zeereis. Eind augustus bereikten zij de haven van Newcastle (CSP Ven. 1642-1643, p. 138 en p. 142).

[p. 413]

't Is geen wijsheit dat men de prolongatie van het octroi difficulteert aen eene compagnie die zoo groote diensten doet. Als Hollant ende Zeelant wel willen, connen zij de anderen de wet stellen.⁵ 't Parlement van Engelant heeft de schepen, bij de haere op de Hollanders genomen, wedergegeven ende overzulcx geapprobeert het beletten van de toevoer op Duinkercken.⁶

Den cancellier van Vrancrijck heeft andermael met 's conincx broeder gesproocken, naedat denzelve conincx broeder door den cardinael Mazarini was geïnstrueert.⁷ Denzelve cancellier heeft oock gehoort den hertogh van Bouillon, die gezegt werdt veel geworpen te hebben op monsieur de Thou, wiens vrunden meer becommert zijn als voor deze. Den cardinael Mazarin heeft oock met den hertogh van Bouillon gesproocken ende hem vrijheit belooft midts quiterende Sedan, waeraen den coning meent zich veel gelegen te zijn.⁸

Den cardinael de Richelieu werdt noch overal in een bedde gedraegen ende doet de huisen breecken om gemackelijck in te gaen. Den coning ende cardinael hebben geantwoordt aen de landgravin, prins ende princesse van Orangie beleefdelijck genoech, aen de hertoginne van Bouillon hardt ende scherp, omdat men meent dat zij haeren man tot dese desseings heeft gebracht.⁹

Ick bidde uwer Ed. in Hollant comende terstont ordre gelieve te helpen stellen tot het drucken van mijne papieren, 'twelck om veele redenen moet geschieden ende niet dan te lang en tardeert.¹⁰

6 September 1642.

Mijn huisvrouw doet uit Corbel-Serf¹¹ aen uEd. haer excuse van dat zij niet en schrijft. Zal zulcx doen, wanneer zij hier weder zal zijn gecomen.

5 Het octrooi van de Verenigde Oostindische Compagnie liep tot 1 januari 1643. Slechts na moeizame besprekingen werd in juni 1647 overeenstemming bereikt over de verlenging; zie Pieter van Dam's beschryvinge van de Oostindische Compagnie I¹, p. 43-47, en J.R. Bruijn, Dutch-Asiatic shipping I, p. 6-8.

6 Op 5 augustus besloot het Parlement de Straatvaarders vrij te geven die door Robert Rich, graaf van Warwick, werden vastgehouden als vergelding tegen de inbeslagname door admiraal Tromp van enkele Engelse schepen met bestemming Duinkerken.

7 Gaston van Orléans onderwierp zich op 29 augustus te Villefranche-sur-Saône aan een uitgebreide ondervraging over de totstandkoming van het verdrag dat hij op 13 maart 1642 met Spanje had gesloten. De verklaring die de prins op aanwijzing van kardinaal Jules Mazarin gaf, zou kanselier Pierre Séguier betrekken in het proces tegen de ‘samenzweerders’ Cinq-Mars en François-Auguste de Thou (‘Procez de MM. de Cinq-Mars et de Thou’, in Archives curieuses de l'histoire de France, 2^e série V, p. 287-294).

8 In de laatste week van augustus zond Richelieu zijn vertrouwensman Mazarin tot twee maal toe naar Lyon om de hertog van Bouillon tot meer openheid over de samenzwering te bewerken. Op 3 september kon bericht worden: ‘M^r de Bouillon a confessé tout ce qu'il faut de son propre mouvement, et, par sa repentance, pour se faire trancher la teste. Maintenant il demande grace au roy, moyennant qu'il luy remette la place de Sedan’ (Lettres Richelieu VII, p. 99, 102-104, 106 en p. 113-116).

9 Eleonora van den Bergh, hertogin van Bouillon, en Elisabeth van Oranje-Nassau († 3 september 1642), hertogin-weduwe van Bouillon. Hun eerste beden om het behoud van de hertog werden door Richelieu beantwoord in brieven dd. 22 juli (Lettres Richelieu VII, p. 47 n. en p. 310). Zie voor het medeleven van de Hessische en Staatse familieleden van de hertog, no. 5874.

10 Grotius wachtte op het verschijnen van de Autentycque stucken, raeckende de saecke van den heer Hugo de Groot ... (BG no. 889).

11 Maria van Reigersberch en haar dochter Cornelia brachten een korte vakantie door in Corbeil-Cerf nabij Beauvais.

Adres: Mijnheer/mijnheer van Reigersberg, raedt in den Hoogen Raede in Hollant, nu ten huise van mijnheer den reeckenmeester Reigersberg tot Middelburg. Port 9 s. En: 2 s.

In dorso schreef Reigersberch: Broeder de Groot, den 6 Sept. 1642 uyt Paris.