Briefwisseling van Hugo Grotius. Deel 11

4776. 1640 augustus 11. Aan L. Camerarius¹.

Illustrissime domine,

Princeps elector² quomodo libertatem receperit, scripsi antehac³ Excellentiae vestrae. Is nunc navem ab Anglia exspectat, qua in Batavos transeat. Videbimus jam, quid pro ipso facturi sint Anglus ac Danus. Velit elector regem Angliae, si cum Gallia non potest, cum Suedia in foedus aliquod venire. Et ego id velim, si modo Suediae decretum est in bello permanere et siquid ad id bellum conferre velit rex Angliae quod tanti sit, quanti id quod a nobis cupiat stipulari.

De rebus Scoticis judicare rectius poterimus, ubi redierit Lodonius⁴ et apparuerit, quid moliatur Kingius⁵. Pecunias, quae in moneta erant in Anglia, liberatas audio, sed pro eo beneficio multas regi pecunias datas mutuas sub hypothecis.

1 Copie Uppsala, UB., cod. 388a, ep. 242. Gedrukt Epist., p. 639. Verschillen in orthografie en aperte onjuistheden in de copie Uppsala zijn niet gesignaleerd. Ludwig Camerarius was Zweeds gezant in Den Haag.

2 Karl Ludwig van de Palts. Hij had van oktober 1639 tot begin augustus 1640 in Franse gevangenschap vertoefd.

3 No. 4767.

4 John Campbell, baron Loudoun, Schots afgevaardigde naar Karel I.

5 James King; vgl. no. 4753 en n. 7.

[p. 445]

Canones Anglicos⁶ nondum vidi. Versus, qui capita continent, breves sunt ideoque obscuri.

Eam, quae facta nuper fuit inter Bannerium⁷ et socios, conjunctionem video plus dissidiorum et simultatum quam boni fructus attulisse. Et hic rumor sparsus fuit clam cum imperatore de conditionibus agere Bannerium. Ego autem strenue id refello.

Quo die Millereius⁸ exierat obviam carris cum Hallerio⁹ venientibus, Lamboius¹⁰ castra Gallica oppugnavit eam ad partem, quam curabat Ranzovius¹¹: castellum castris praejacens bis cepit, bis eo ejectus est, quia jam pars quaedam copiarum Gallicarum ab itinere redierat. Frustra quoque laboratum ab Hispanis, ut fossas implerent fascibus, ut sic in castra penetrarent. Pugnatum per horas ferme quatuor. Gallorum occisi quingenti, Hispanorum plures. Horum exercitus Duacum versus se retulit. Galli autem jam suppetente pulveris bellici copia impleto cuniculo disjecerunt propugnaculum quoddam urbis moenibus cohaerens ea vi, ut machinae duae, quae in propugnaculo steterant, in fossam disjectae sint. Sic patente in urbem aditu territi oppidani, quorum vires quam praesidii majores sunt, rem deduxere ad pactiones atque adeo jam Gallos potiri urbis fama hic est.

De Taurinorum urbe utinam idem sperare liceat. Sed magnum in urbe praesidium et alimentorum satis faciunt, ut lentum id sit negotium. Interea Leganesius¹² cum machinis quinquaginta non parum damni dat castris.

A principe Arausionensi adhuc aliquid exspectamus et res maris adeo prosperae addere animos Batavis debent, tum ut mare tueantur, tum ut terra etiam ostendant non deesse sibi constantiam.

De Leodio nihil aliud hic audio quam manere pacem¹³.

Arcta mandata, quae habent legati Batavici¹⁴, et a bello in imperatorem profitendo aversus Batavorum animus, tum vero pendens adhuc in Suedia de foedere Gallico¹⁵ deliberatio faciunt, ut ex legatione ista nihil magni sperem. Polonia suis adhuc motibus involuta est, ut video; tum vero habet, quod metuat a Turca. Nam de Ebrahimi¹⁶ morte falsam esse famam affirmat qui hic nunc est chiausius¹⁷.

In Catalonia audio consedisse omnia rege populi magis quam militum facta probante et praefectum¹⁸ dante, quem optavit populus. Sic interdum aliquid largiendo summa retinetur.

Video ubique in hac urbe credi - nam exploravi quantum fieri potest propter experientiam falsorum rumorum - heri sub vesperam Gallos in possessionem ivisse urbis

6 Zie voor de 17 ‘canons’ van de synode van bisschoppen bv. Gardiner, Hist. England IX, p. 143vv; Wedgwood, Great Rebellion I, p. 332v.

7 De Zweedse veldmaarschalk Johan Gustavsson Banér had zijn leger op 15-16 mei verbonden met Franse en Duitse legers.

8 Charles de La Porte, hertog van La Meilleraye; Grotius geeft hier een aanvulling op zijn mededelingen aan Camerarius in no. 4767.

9 François de l'Hospital, sieur du Hallier.

10 Wilhelm, baron van Lamboy, keizerlijk bevelhebber.

11 Josias, graaf van Rantzau.

12 Diego Mexía Felípez de Guzmán, markies van Leganés, Spaans goeverneur van Milaan.

13 Het verdrag van Tongeren (26 april 1640) beoogde een einde te maken aan de burgertwist in Luik.

14 Willem Boreel, Albert Sonck en Epo van Aylva.

15 Het verdrag tussen Zweden en Frankrijk werd in juni 1641 verlengd; zie Du Mont, Corps Dipl. t. VI, I, p. 207-209.

16 Ibrahim, sultan der Ottomanen.

17 Mustafa chiaus.

18 Philips IV stelde op 19 juni 1640, als opvolger van de vermoorde Dalmacio de Queralt, graaf van Santa Coloma († 7 juni 1640), tot vice-koning van Catalonië aan don Enrique Ramón Folch, hertog de Cardona de Aragón y Córdova; deze overleed echter al op 22 juli 1640. Eind juli werd tot zijn opvolger benoemd Garcí Gil Manrique, bisschop van Barcelona; vgl. J.H. Elliott, Revolt Catalans, p. 467, 499.

[p. 446]

Atrebatum, quod sane magnum est. Nam cetera ejus regionis aut hyeme aut si qua sunt firmiora vere venturo accedent. Preces ad Deum meas cum Excellentiae vestrae precibus ad pacem bonam conjungo addoque eas, quas semper, pro Excellentiae vestrae bona valetudine ac rebus prosperis fundo¹⁹.

Excellentiae vestrae perpetuo observantiae
cultu devinctissimus
H. Grotius.

19 Dit woord ontbreekt in de copie Uppsala.

Lutetiae, 11 Augusti 1640.

Adres: Ludovico Camerario, reginae regnique Sueciae consiliario et legato apud praepot. Ord. Foeder. Belgii.

Boven aan de brief in de copie te Uppsala: Red. Hagae 8/18 Aug. A.^o 1640.