Briefwisseling van Hugo Grotius. Deel 11

[p. 335]

4695. 1640 juni 16. Aan L. Camerarius¹.

Illustrissime domine,

Principis electoris² et spes et consilia ab Anglia pendent. Regii ministri³ ad chartam ejus responsum dederunt perstare se in iis, quae Hamburgi Galliae nomine proposita fuere⁴, nisi quid novi proponendum habeat ipse elector. Is autem de suo nihil habet quod offerat. Superest ergo, ut eum adjuvet Anglia aut ut desertus otiosusque maneat. Quae jam post extinctam, ut audimus, seditionem consilia tum in hac tum in aliis rebus captura sit Anglia, exspectamus attenti. Plurimum enim in eo vertitur. Bavarus⁵ videtur id agere, ut paululum concedendo caetera posteris suis certa atque indubitata relinquat. Ex Suedia super hoc negotio nihil bene definitum sperare audeo, priusquam de Gallico foedere⁶ aut prorogando aut finiendo constitutum aliquid fuerit.

De Bannerio⁷ magnifica sunt quae hic intelligimus: occupatum ab eo montem ad Salfeldium; inde detonantibus machinis subter vero crebris assultibus vexatum Piccolominaeum⁸, cum adhuc VII Bavaricorum millia, quae in Franconia erant, opperiretur, concessisse in urbem Salfeldii ac loca ei proxima; verum cum et ibi a machinis tutus non esset, arceretur pabulatu, commeatus intercluderentur, iter eum cepisse Lipsiam versus; insistere autem tergo ejus Bannerium magnamque sperari hostium cladem. Auxilia, quae ei adduxit Longavillanus⁹, Gallica, Vinariensia, Hassica, Lunenburgica ad XVIII fuisse millia hominum pulchre armatorum.

Videbimus, quid nobis paritura sit Ratisbona¹⁰. Virtus Bannerii ac Banneriani exercitus, prospera jam tertium Harcurtii¹¹ fortuna, repressis duabus Leganesii¹² oppugnationibus ad ipsius castra duabusque sub idem tempus eruptionibus principis Thomae¹³, Casalis liberati magna per Italiam, cui id jugum imponebatur, fama, spes capiendae urbis Taurinorum, deinde Vercellarum et irruptionis in agrum Mediolanensem, seditio Catalaniae non quidem cum caede, quanta dicebatur, acris tamen ita, ut et multi occisi fuerint de cohorte Olivaris¹⁴, qui in magno odio est apud multitudinem ut belli incentor, carcer praeterea a plebe reclusus, ex quo servati quidam hic sunt testes ejus rei, haec omnia spem mihi faciunt aliquam non malae pacis, ad quam promovendam aut longas vice pacis inducias mandata habet abbas Fliscus Genuensis¹⁵ a pontifice, quanquam is Fliscus Gallus sit adoptione factus et in consilio sit regis. Multum ad eam rem conferre potuissent

1 Copie Uppsala, UB., cod. 388a, ep. 235. Gedrukt Epist., p. 626. Verschillen in orthografie en aperte onjuistheden in de copie Uppsala zijn niet gesignaleerd. Ludwig Camerarius was Zweeds gezant in Den Haag.

2 Karl Ludwig van de Palts.

3 Bedoeld zal voornamelijk zijn de Franse staatssecretaris van buitenlandse zaken, Léon le Bouthillier, graaf van Chavigny. Zie ook de brief van Richard Cave aan Thomas Roe dd. 5/15 juni, Cal. State Pap. Dom. 1640, p. 270.

4 Onderhandelaar in Hamburg was Claude de Mesmes, graaf van Avaux.

5 Maximiliaan I, keurvorst van Beieren.

6 Het verdrag tussen Frankrijk en Zweden werd in juni 1641 verlengd.

7 De Zweedse veldmaarschalk Johan Gustavsson Banér.

8 Ottavio Piccolomini, hertog van Amalfi, keizerlijk bevelhebber.

9 Henri d'Orléans, hertog van Longueville.

10 Te Regensburg werd een rijksdag voorbereid (13 september 1640 - 10 oktober 1641), als vervolg op de collegiaaldag te Neurenberg (3 februari - 7 juli 1640).

11 Henri de Lorraine, graaf van Harcourt-Armagnac; hij belegerde Turijn en nam de stad in op 20 september 1640.

12 Diego Mexía Felípez de Guzmán, markies van Leganés, Spaans goeverneur van Milaan.

13 Tommaso Francesco van Savoye.

14 Gaspard de Guzmán, graaf-hertog van Olivarès.

15 Paolo Fieschi - de Fiesque - († 1645); hij onderhield in deze tijd o.m. het contact tussen de nuntius Ranuccio Scotti en Richelieu.

[p. 336]

magna principis Arausionensis molimina, si successus adfuisset. Apud Gallos tot suorum per Italiam fortibus factis elatiores Batavi ignaviae crimen non effugiunt.

Quid acturi jam sint Castilionaeus et Millereius¹⁶ brevi apparebit. Sunt qui futurum putant, ut pariter urbem Atrebatum obsideant; alii, ut Castilionaeus Bethunam obsideat aut Airam. Habet praeterea rex minores exercitus alios. Nam et Harpajouxius¹⁷ sex millia ad Harcurtium ducit et par ferme agmen secum habet Gevrius¹⁸ ad inspectandos actus ducis Caroli et Beckii¹⁹, alios autem ferme totidem Villaregius²⁰ circa Dolam ad messem hosti praeripiendam. An Lunaeburgicum²¹ hostem imperator pronuntiaverit, scire percupiam.

Turca²² adhuc deliberat, ut videtur. Quod autem mihi indicat Excellentia vestra Melanchthonis²³ fuisse judicium per Poloniam penetraturum aliquando in christiani orbis interiora Turcam, in eo viri et optimi et perspicacissimi prudentiam laudo. Est valde aperta ad incursus Polonia et saepe domi discors.

Nihil virile adversus Danos in animo habent Batavi; tantum circumspectant vias transactionis, eo dirigunt cuncta. Quod si consequi ullo modo possunt, iter in Suediam abrumpent legati²⁴.

Si Leodiensem pacem²⁵ conturbare possunt Galli et Batavi, haud dubie futurum id sit ipsorum rebus perutile.

Quae scripserant hic de duabus oppugnationibus Leganesii et eruptionibus totidem principis Thomae per Gallos repressis, publicata hic fuere²⁶. Sed literae scriptae e castris 6²⁷ mensis hujus docent nos nihil ejus esse, castra ipsa nondum permunita, Leganesium de locis eminentioribus multum nocere castris, saeviri in captivos abruptis belli commerciis, futura in incerto esse.

XXV naves regis a Rupella per Gaditanum fretum intrant in mare Mediterraneum.

Hallerius²⁸ jungit se cum Gevrio. Lamboius et Silva²⁹ inter fines sunt Atrebatum et Hainoviorum. Millereii exercitus dicitur visus ad Peronam, Castilionaei versus S. Audomari oppidum ire.

Deus haec cuncta ad bonam pacem gubernet. Idem Excellentiae vestrae semper paterna benevolentia adsit.

Excellentiae vestrae summa devinctus observantia
H. Grotius.

16 Gaspard de Coligny, hertog van Châtillon en Charles de La Porte, hertog van La Meilleraye, beiden maarschalk van Frankrijk.

17 Louis d'Arpajon († 1679).

18 François-Louis Potier, markies van Gesvres.

19 Karel IV, hertog van Lotharingen, en Johann von Beck, keizerlijk bevelhebber.

20 Nicolas de Neufville, markies van Villeroi.

21 Georg, hertog van Braunschweig-Lüneburg; hij had zijn legermacht op 15-16 mei bij die van Zweden gevoegd.

22 Ibrahim, sultan der Ottomanen.

23 Philipp Melanchthon (1497-1560).

24 Willem Boreel, Albert Sonck en Epo van Aylva.

25 Het verdrag van Tongeren (26 april 1640); zie no. 4659, n. 4.

26 Vermoedelijk doelt Grotius op de extra-editie van de Gazette 1640, no. 75 p. 391-394, dd. 12 juni: ‘Les trois ataqves repoussées devant Turin par le Comte de Harcourt, avec perte de grand nombre d'Espagnols.’

27 De copie Uppsala heeft ‘12’. De brief heb ik niet kunnen terugvinden; van gelijke strekking is no. 4703.

28 François de l'Hospital, sieur du Hallier.

29 Wilhelm, baron van Lamboy, keizerlijk bevelhebber, en Felipe da Silva, Spaans bevelhebber.

Lutetiae, 16 Iunii 1640.

Adres: Ludovico Camerario, reginae regnique Sueciae consiliario et legato apud praepot. Ord. Foeder. Belgii.

Boven aan de brief in de copie te Uppsala: Red. 13/23 Iunij 1640. M.P.