Briefwisseling van Hugo Grotius. Deel 10

4404. 1639 november 26. Aan L. Camerarius⁸.

Illustrissime domine,

Epistola Excellentiae vestrae scripta 14 Novembris⁹ multis modis mihi grata fuit eoque magis, quod tam bonas spes adferat de Praga et Pilsena. Rumor hic est Hatzfeldium¹⁰ et Piccolominaeum¹¹ junctos ad Schleuningam in Bohemiam

8 Copie Uppsala, UB., cod. 388a. ep. 206. Gedrukt Epist., p. 581. Ludwig Camerarius was Zweeds gezant in Den Haag.

9 Ontbreekt.

10 Melchior von Hatzfeldt und Gleichen, keizerlijk bevelhebber.

11 Ottavio Piccolomini, hertog van Amalfi.

[p. 768]

pergere, Glenium¹ in Suevia hyberna sumere, a Longavillano² captas arces Germesheim et Didesheim, obsideri Landaviam et Neustadium.

De rebus serenissimi electoris Palatini³ accedo judicio Excellentiae vestrae malum fuisse, quod ei datum est consilium sine consensu Suediae Galliaeque parandi sibi imperium in Vinariensem exercitum. Itaque nunc Paulius⁴, qui ea de re missus ad exercitum fuerat, in aedibus legati Anglici⁵ latebras servat metuens, ne et ipse capiatur, ad cognoscenda, quae acta sunt. Elector autem custoditur acriter, sed ita, ut interdum aperto fruatur coelo. Videre eum tres qui hic sunt fratres⁶ tenui⁷ ob arbitros colloquio. Eorum princeps Mauritius suspectum et se Gallis videns, ne ad exercitum Vinariensem penetraret, commeatum accepi, ut eat in Batavos, inde in Bannerii⁸ castra, optimum nunc militiae exemplar. Militum Vinariensium multis displicent quae a ducibus suis acta sunt et, si pontificiis parendum est, caesari parere⁹ quam externo malunt nonnulli. Itaque ad eas partes mille admodum se transtulere; ita narrat frater Ohmii¹⁰, qui hic est.

Salza dedita est pactis: ducenti ferme milites exiere, caeteros pestis et arma absumpserant. Harcurtius¹¹ autem, postquam Casali prospexerat, in Queres oppido a principe Thoma¹² poene obsessus est, quia multum imminutae per relicta praesidia ejus sunt copiae. Non extra periculum esse dicitur. Rex¹³, ut subditorum suorum paupertati subveniat, commercia cum hostibus ad Batavicum morem libera esse voluit.

Illustrissimus comes Licestrius minus recte valet: laborat tamen quantum potest in electoris¹⁴ negotio, de quo sperem bene, si rex Angliae¹⁵ sua pecunia ei alium vult comparare exercitum. Ne ad Hispanos is rex se vertat, tum alia eum retinebunt tum Scoti, quos sane metui necesse est, quando a rege expressisse dicuntur approbationem omnium, quae in parlamento decrevere.

Landgraviae¹⁶ consulta nos hic sollicitos habent ex eo, quod cum ipsa agetur, et ex illis consiliis, quae capientur super Gallico foedere producendo aut abrumpendo; pendebit et illa de Batavico foedere deliberatio.

Et Hispano¹⁷ et Gallo cum pontifice¹⁸ dissidia sunt. In Hispania natis¹⁹

1 Gottfried Huyn, graaf van Geleen, keizerlijk bevelhebber.

2 Henri d'Orléans, hertog van Longueville.

3 Karl Ludwig van de Palts.

4 Friedrich Pawell von Rammingen.

5 Robert Sidney, graaf van Leicester, extraordinarius Engels gezant in Parijs.

6 Moritz, Eduard en Philipp van de Palts.

7 De copie te Uppsala heeft abusievelijk ‘tenuit’.

8 De Zweedse veldmaarschalk Johan Gustavsson Banér.

9 Ferdinand III.

10 Johann Bernhard von Oehm, kolonel in het leger van Bernhard van Saksen-Weimar; zijn broer is mij niet bekend.

11 Henri de Lorraine, graaf van Harcourt-Armagnac.

12 Tommaso Francesco van Savoye, prins van Carignano.

13 Lodewijk XIII van Frankrijk.

14 Karl Ludwig van de Palts.

15 Karel I.

16 Amalie Elisabeth van Hanau-Münzenberg, landgravin-regentes van Hessen-Kassel.

17 Philips IV.

18 Urbanus VIII.

19 De copie te Uppsala heeft ‘notis’.

[p. 769]

super jurisdictione controversiis vetuit rex Hispaniae, ne quis suorum a nuntio¹, qui ibi est, ulla brevia acciperet, et cum qui in Portugallia nuntii vices gerebat² excommunicatione se vindicaret, vetuit idem rex, ne quid esui aut potui ad eum deferretur, priusquam eam excommunicationem revocasset. Romae autem a magistratuum apparitoribus in via publica interfectus est legati³ domesticus nobilis⁴, qui ante per vim impedierat, ne amici quidam sui ab iisdem ministris caperentur. Ea de re gravissime conqueritur Galliae legatus et eum⁵ hac quidem in re adjuvat legatus⁶ Hispaniae. Sed hae tempestates facile desaevient. Nam et pontifex regibus habet opus et reges pontifice uti volunt.

Capto Neustadio Landaviam obsedisse Longavillanus, sed supervenire ei hostis dicitur incerto adhuc exitu. Piccolominaeus habens duo equitum, quatuor peditum millia, et cum alio exercitu Hatzfeldius Norimbergam praetergressi sunt.

Galli posito in aureos nummos pretio etiam de argenteorum aestimatione deliberant et de vitando auro et argento in vestium ornatu.

Classem etiam in annum sequentem parant multumque frumenti ad Metim convehunt.

Deus cuncta ad bonum christiani orbis gubernet, Excellentiamque vestram cum omni⁷ ejus domo favens protegat.

Excellentiae vestrae perpetua observantia devinctissimus
H. Grotius.

1 Cesare Fachinetti.

2 Allessandro Castracani.

3 François-Annibal, markies van Coeuvres, hertog van Estrées (1572-1670).

4 Charles de Rouvray.

5 De copie te Uppsala heeft abusievelijk ‘cum’.

6 De copie te Uppsala heeft abusievelijk ‘legatos’. Bedoeld is Manuel de Moura y Corte Real, markies van Castel-Rodrigo.

7 Het woord ‘omni’ ontbreekt in de copie te Uppsala.

Lutetiae, 26 Novembris 1639⁸.

8 De copie te Uppsala heeft abusievelijk ‘MDCXXX’.

Adres: Ludovico Camerario, Reginae Regnique Sueciae Consiliario et Legato apud Praepot. Ord. Foeder. Belgii.

Boven aan de brief in de copie te Uppsala: Rx. A.^o 1639 4Xb. st. n.