Briefwisseling van Hugo Grotius. Deel 10

4289. 1639 september 10. Aan A. Oxenstierna⁷.

Excellentissime atque illustrissime domine,

Literas accepi a filio⁸, qui apud ducem Vinariensem⁹ vixit et in illis etiamnunc locis subsistit; eae nuntiant, qui Brissaci sunt duces ac milites loqui fortiter: se non prolatandis Galliae finibus, sed in spem reponendi Germaniam meliorem in statum tot adiisse pericula; nullam sibi mercedem tanti fore, ut pro ea amittant urbem maximi ad res Germanicas momenti et cujus possessio ipsos a contemtu vindicat. Si eo contentus sit rex¹⁰, ut Galli sexcenti in urbem admittantur, dum ne ii portarum custodiam habeant, posse ipsi hactenus morem geri. Verum an tanta sit hujus propositi constantia, ut resistere possit tribus, quos rex jam illuc mittit millionibus, brevi, puto, apparebit.

Hohentwila adhuc premitur. Contra a Vinariensibus capta quaedam in Palatinatu loca ita terruere electorem Mogontiacensem¹¹, ut Coloniam se recipere dicatur. Tenebant se Vinarienses bona ex parte ad Landavium, Neustadium, Germeshemum. De conventu Francofurtensi nihil ultra audimus. Super judiciis reddendis et cogendis qui damnati sunt, ut judicatum faciant, consultationes habentur quaedam.

Durae satis sunt in Gallos indutiarum per Italiam leges. Nam in Casale nihil inferre ipsis permittitur, tantum milites educere ad sexcentos et novos pari numero substituere. Fama est mitti eo comitem Guichium¹² cum decem militum millibus, si forte bellum illic redardescat; ceterum productum iri indutias aut fore, ut pro indutiis pax in Italia constituatur, censent Itali.

Res vero Turcicae, quas multi respiciunt, mutatae sunt plurimum. Nam

7 Gedrukt Epist., p. 561; Oxenst. Skrifter 2. afd. II, p. 644.

8 Diederik de Groot.

9 Bernhard, hertog van Saksen-Weimar.

10 Lodewijk XIII.

11 Anselm Casimir Wambold von Umstadt, keurvorst van Mainz.

12 Antoine Gramont, graaf van Guiche.

[p. 590]

Veneti CCC millibus sequinorum sultano¹ datis et donis in purpuratos distributis metum ingentem redemere. Certa interim est cum Persa² pax et quidem magno cum Turcae honore. Nam sericum e Perside ad ipsum quotannis ad onus centum camelorum veluti tributum mittitur. Nunc princeps inquies, Poloniam sitne³ petiturus armis causas belli habens non leves an rupturus indutias cum imperatore⁴ et Transilvanum⁵ ad societatem belli pertracturus, variant judicia. Sed Transilvanum audio ita aurem praebere Turcae et protestantibus Hungaris, ut alteram aperiat imperatori, qui de comitatibus septem, quos Gabor⁶ habuit pari arte extortos, quatuor ei pollicetur, septem totos postulanti. Ita pacem bellumque nundinari didicere principes.

Cum duce Carolo⁷ seorsim rex agere dicitur, ut eum bello eximat concessione oppidorum trium, quae Gallico milite dux in quinquennium custodiat, Lotharingiaeque fructus percipiat. Bruxellae tamen id audio non credi, quanquam Piccolominius⁸ ex literis interceptis aliquid se ejus cognovisse scripserit.

Rhotomagi quiescitur a seditione, sed Cadomi arcis praefectus⁹ totius multitudinis concursu coactus de quatuor sontibus, quos ceperat, tres reddidit; unum, apud quem literas se reperisse dicit indicantes ab externis ali hos motus, retinuit.

Rex Lugduni jam est. Ibi legatos a Polonia¹⁰, Hetruriaque¹¹ exspectat.

Deus, excellentissime et illustrissime domine, res regni tuaeque Sublimitatis prosperet.

Tuae Sublimitatis cultor devotissimus
H. Grotius.

1 Murád (Amurath IV), sultan der Ottomanen.

2 Safī I (Sam Mirza).

3 De uitgave der Epist. heeft ‘sit’.

4 Ferdinand III.

5 Georg I Rákóczi, vorst van Zevenburgen.

6 Gabriël Bethlen von Iktar (Bethlen Gabor).

7 Karel IV, hertog van Lotharingen.

8 Ottavio Piccolomini, hertog van Amalfi.

9 Du Lis.

10 Christophe Corvinus Gasziewski; zie no. 4286, p. 583 n. 9.

11 Del Nero.

Lutetiae 10 Septembri novi Calendarii 1639.

Semissem pensionum debitarum persolvit mihi rogatus diu D. Spiringius¹². De altero semisse rogo Sublimitatem tuam, ut eam mihi de pecunia Gallica mensis Novembris deducere liceat aut, si id non placet, aliter mihi consulatur. Id eo justius postulo, quod offensas inter D. Spiringium et affinem meum senatorem Reigersbergium¹³ video insanabiles.

Princeps Casimirus¹⁴ nondum in Silvam Vicennensem venit trahens liberum aerem specie sequioris valetudinis, dum potest. Creditur legato Hetruriae etiam hoc negotium mandatum. De tribus illis millionibus destinatis ad exercitum Vinariensem missa eo intelligo non nisi CCC millia scutatorum. In Italia autem plane jam pacem factam inter viduam¹⁵ fratresque¹⁶, ita ut neutrarum posthac sint partium. Rex se simulat iratum.

12 Petter Spiring Silvercrona.

13 Nicolaes van Reigersberch; zie no. 4129.

14 Jan II Kazimierz.

15 Christine de France, hertogin van Savoye.

16 Kardinaal Maurizio van Savoye en Tommaso Francesco, prins van Carignano.

[p. 591]

Dux Carolus Grangio¹ ad se misso dixit se matrimonium cum ea, quae hic est², habere irritum, fecisse novum cum marchionissa de Cantecroi³. Illam autem in Brabantia a cardinali Hispano⁴ non habitam ut feminam principem indigne ferre dicitur dux Carolus, nisi forte talibus rumoribus Galli sibi blandiuntur.

Comitatus Burgundici loca quaedam Bressae contermina Villicastellum, Villettam, Fitigniacum cepit et diruit Villaregius⁵, qui illis in partibus Gallis imperat. Dux Longavillanus⁶ etiamnum in Bernatium haeret finibus in principatu suo Novicastelli exspectans quomodo Gallicae apud exercitum molitiones sint successurae.

Choisiacus⁷ ab exercitu Vinariensi ad regem rediit. Refert testamenti executores⁸ excusasse se, quominus commissas sibi copias cum Gallis conjungerent ad Germeshemi obsidium.

Regem Divione cum esset, et pontificis nuntius⁹ et legatus Venetus¹⁰ de pace interpellarunt. Helvetii pergunt orare regem, ut comitatus Burgundiae extra belli mala ponatur parati quatuor oppida in pignus pacis custodire regis impendiis.

Halerius¹¹ ad Moyenum haeret vix ulla cum spe potiundi. Mareschallus Castilionaeus¹² Hiberno milite auctus est. Mileraei¹³ miles ad insulas usque Flandriae excurrit miramque facit vastitatem. Nunc idem Mileraeius immunit se ad Avinum et S. Martini, Castilionaeus autem ad Virodunos, quatuor leucis remotus a Piccolominio. Caesariani tenentes se inter Danubium et Rhenum hunc amnem transire conantur ad Keiserstulam.

Archiepiscopus Burdegalensis¹⁴ ab ultimo itinere nulla re facta redit.

Cantecroia filiam¹⁵ duci Lotharingo peperit Treveris. Sermones nonnulli de sponsalibus inter principem Angliae¹⁶ et Hispani filiam¹⁷.

1 Jacques de Loys, heer van La Grange aux Ormes.

2 Nicole, hertogin van Lotharingen.

3 Béatrix van Cusance, prinses van Cantecroix.

4 Don Fernando.

5 Charles de Neufville, markies van Villeroy.

6 Henri d'Orléans, hertog van Longueville.

7 Jean de Choisy de Camp.

8 Johann Ludwig von Erlach, Wilhelm Otto von Nassau, Johann Bernhard von Oehm en Rheinhold von Rosen.

9 Giorgio Bolognetti.

10 Anzolo Correr.

11 François de l'Hospital, sieur du Hallier.

12 Gaspard de Coligny, hertog van Châtillon, maarschalk van Frankrijk.

13 Charles de La Porte, hertog van La Meilleraye, maarschalk van Frankrijk.

14 Henri II d'Escoubleau de Sourdis, aartsbisschop van Bordeaux.

15 De toekomstige Madame de Lillebonne, geboren op 23 augustus 1639.

16 De latere Karel II.

17 Maria Teresa van Oostenrijk, de latere vrouw van Lodewijk XIV.

Adres: Axelio Oxenstiernae, Sacrae Reg. Maj. Regnorumque Sueciae Senatori et Cancellario.