Briefwisseling van Hugo Grotius. Deel 10

4282. 1639 september 3. Aan A. Oxenstierna¹⁰.

Excellentissime atque illustrissime domine,

Rex¹¹ jam, credo, Lugdunum erit et audio in magna spe esse Burgundos comitatenses adipiscendi, ut extra bellum sibi esse liceat, quod negotium antehac extra spem omnem esse videbatur.

Indutias Italicas rex probavit.

Elector Palatinus¹² pecuniam ex Anglia habebit. Commendat eum exercitui

10 Gedrukt Epist., p. 558; Oxenst. Skrifter 2. afd. II, p. 642.

11 Lodewijk XIII.

12 Karl Ludwig van de Palts.

[p. 575]

marchio Badensis¹. Tamen, quantum ex comitis Licestrii² sermonibus intelligo, ut societatem nobiscum induat rex Britanniae³, non est hoc quidem tempore sperandum. Acturum tamen se in Gallia de foedere non negat idem comes Licestrius. Sed perseverat in voluntate tentandi prius tentatum jam frustra toties imperatoris⁴ animum.

Exspectamus interea, an auctoritatem habitura sint apud exercitum mandata, quae rex Longavillano⁵ dedit, qui Genevam transiens ostendit, quos habebat a rege codicillos mandati sibi in illum exercitum imperii.

Non omittunt et caesariani tentare executorum testamenti⁶ et tribunorum fidem. Instituti quidem bonorum haeredes a duce defuncto⁷ sunt fratres⁸. Sed ut terras Gallorum pecunia, Suedorum etiam sanguine quaesitas insidere sinatur princeps aliquis pace Pragensi illigatus, neque cum Suedorum neque cum Gallorum rationibus neque cum Germaniae, ut nunc res sunt, bono convenit. Erlachius pleraque ad se trahens jam in invidia apud collegas esse dicitur. Deliberant jam cum his et Guebrianus⁹ et missus ab aula Choisiacus¹⁰. Rediit enim Rosa castello structo ad fines Helvetiorum. Ohmius et Nassavius apud Landavium militem suum reliquere.

Hostilis exercitus habet peditum quatuor, quinque equitum millia et cohortes exspectat alias. A Spirensibus in urbem admissae eorum copiae non sunt.

Seditio Lotharingi¹¹ armis repressa est. Manent in armis rustici in parte Normanniae Britanniaeque non magno hactenus successu.

Creditur passim pax inter Turcas Persasque facta per visirios¹² in finibus agentes, quibus plena potestas data erat a principum utroque¹³. Dicitur autem composita res ad eam formulam, quam olim concessit Persis Solimanus¹⁴, ex qua provinciae multae a Persis occupatae ad imperium Turcicum redire debent. Ingens navium paratus tum apud Turcas tum apud Afros, qui se cum ipsis conjuncturi sunt, credi facit Cretam peti.

Venetos proprie tangit hic metus, at si quis successus Turcas, gentem per se ferocem, inflaverit, non erunt extra metum Melitenses, Siculi, Italia ipsa. Quare non mirum est laborare adeo pontificem¹⁵ in constituenda pace inter eos, qui ipsi reverentiam servant.

Apud Rhaetos qui Hispanis student, numero sententiarum potiores mittunt Mediolanum ad firmanda publico consensu, quae in Hispania convenere frustra

1 Friedrich V, markgraaf van Baden-Durlach.

2 Robert Sidney, graaf van Leicester, extraordinarius Engels gezant te Parijs.

3 Karel I.

4 Ferdinand III.

5 Henri d'Orléans, hertog van Longueville.

6 Johann Ludwig von Erlach, Wilhelm Otto von Nassau, Johann Bernhard von Oehm en Rheinhold von Rosen.

7 Bernhard, hertog van Saksen-Weimar, gestorven op 18 juli 1639.

8 Zie no. 4281, p. 574 n. 8.

9 Jean-Baptiste de Budes, graaf Guébriant.

10 Jean de Choisy de Camp.

11 Karel IV, hertog van Lotharingen.

12 Zie no. 4278, p. 568 en n. 18 aldaar.

13 Murád (Amurath IV), sultan der Ottomanen en Safī, sjah van Perzië.

14 Soliman I -Süleyman- (1494-1566), bijgenaamd de Luisterrijke.

15 Urbanus VIII.

[p. 576]

opponentibus se Curiensibus, Engadinis, Bergaliis literis acceptis a Berna et Tiguro, quae eos ad fortia consilia excitant frustra, ni fallor, Gallis se non moventibus, sine quorum ope non est, ut oriatur apud Rhaetos civile bellum, nec sine civili bello sisti poterit audacia et numero et ope Hispanica praevalentium.

Archiepiscopus Burdegalensis¹ jussus in mare reverti ad vicina Fontarabiae navigare dicitur.

Koningsmarckius² in agro Wurtzburgensis res bene genere nuntiatur.

Deus optimus Maximus, excellentissime et illustrissime domine, res det felices reginae³, regno ac tuae Sublimitati.

Tuae Sublimitatis cultor devotissimus
H. Grotius.

1 Henri II d'Escoubleau de Sourdis, aartsbisschop van Bordeaux.

2 Hans Christoph, graaf van Königsmark.

3 Christina van Zweden.

Lutetiae, 3 Septembris 1639.

Tam Melianus⁴, legatus apud Helvetios Gallicus, quam Choisiacus ad Longavillanum scripsere, ne properet. Res adhuc parum esse coctas. Helvetii ita videntur impetraturi quietem comitatus Burgundiae, si Hispaniae rex⁵ Salinas et Graiam ipsorum custodiae permittat. Vectigalibus novis eorum, quae ab ipsis evehuntur aut ad ipsos invehuntur tum in Gallia tum ad Rhenum institutis opponunt sese.

Fama per hanc urbem vagatur venisse a Bannerio⁶ ad regem, qui captam a nostris Pragam nuntiet.

Cum duce Carolo agitur regis de nomine.

Tributa nova multa abolentur. Hohentwilum etiam nunc obsidetur.

Veneti ut sultani Turcae infensum in se animum mitigent, missuri eo sunt legatum extra ordinem et medicos duos⁷, quod paralyticus esse dicatur sultanus. At forte ostendet sibi nervos esse.

Machinae a Gallis ad Laredam captae ultra quinquaginta non fuere, periere plures.

Nicea et Villafranca plane in potestate Sabaudiae principum⁸ esse creduntur. Neque tamen id indutias rupit.

Halerius⁹ ad ducis Lotharingi adventum deseruit Moyeni obsidionem. Et ipsius et Villaregii¹⁰ copiae se Longavillano adjungunt. Castilionaeus¹¹ ad Mousonum est, Piccolominius¹² non longe ad pagum Virtutis. Mileraeus¹³ Blanciacum immunit. Fontanus¹⁴ ad Airam. In comitatu Burgundiae comitatenses recepere Nazaretum, Galli Jonvellam et alia exigua loca cepere.

4 Blaise Méliand.

5 Philips IV.

6 De Zweedse veldmaarschalk Johan Gustavsson Banér.

7 Of deze afvaardiging inderdaad heeft plaatsgevonden en wie in dat geval gezonden zijn is mij niet bekend.

8 Kardinaal Maurizio van Savoye en Tommaso Francesco, prins van Carignano.

9 François de l'Hospital, sieur du Hallier.

10 Charles de Neufville, markies van Villeroy.

11 Gaspard de Coligny, hertog van Châtillon, maarschalk van Frankrijk.

12 Ottavio Piccolomini, hertog van Amalfi.

13 Charles de La Porte, hertog van La Meilleraye, maarschalk van Frankrijk.

14 Juan Claros de Guzmán, markies van Fuentes.

[p. 577]

Adres: Axelio Oxenstiernae, Sacrae Reg. Maj. Regnorumque Sueciae Senatori et Cancellario.