Briefwisseling van Hugo Grotius. Deel 10

[p. 505]

4240. 1639 augustus 6. Aan A. Oxenstierna¹.

Excellentissime atque illustrissime domine,

Jam nunc accipio epistolam Sublimitatis tuae datam 8 Iunii² Ienecopiae tumque ipsi tum excellentissimis ejus collegis³, regni Suedici rectoribus, gratias ago, quod ex eorum memoria non exciderim. Quo longius de meo praerogationes facere cogor, hoc magis crescunt incommoda legationem hanc insuavem reddentia.

D. Mullerum⁴ Hamburgi haerere intelligo. Jam si intellexerit mortuum esse ducem Vinariensem⁵ aut interierit iter ejus aut nova opus erit consultatione. Quare rogo, ut, qua via dilatas pensiones consequi possim, statim norim.

Rex⁶ quidem hic, si id placeat excellentissimis regni Suedici rectoribus, facile passurus est me de pecunia Gallica, ubi ejus dies venerit, detrahere quod mihi debetur, ut caeteri antehac legati sociorum, quibus a Gallis pecunia dabatur, fecere.

Vehemens fuit admodum pestilentia, quae ducem Vinariensem abstulit. Mens ei ad exitum usque constitit cum magnis pietatis verae indiciis. Non multo ante, cum milites sui in Burgundiae regiae habitatores licentia temporum multa iniqua admisissent, cum lacrimis testatus est se id ferre non posse et, si ita pergerent, se ab exercitu abiturum. Adfuit aegrotanti comes Guebrianus⁷, cui arma quaedam et equos legavit; is et ipse nunc aegrotat. Attamen in hanc aulam misit is Charlevoisium⁸, qui statum rerum illic satis fluctuantem exponeret. Dicitur dux Ottoni comiti Nassavio⁹ summam imperii militaris despondisse. Sed an parituri sint huic voluntati castrorum illorum proceres iidemque testamenti, quod clam ab ipsis resignatum nondum publicae notitiae datum est, executores Erlachius¹⁰, Ohmius¹¹, Rosa¹², dubitatur. Erlachius ita loquitur, quasi ad res suas redire velit.

Caesariani Hohentwilum circumsident decem ferme millibus militum. Dubium non est, quin et totum exercitum et, si id non succedat, partes ejus magnis praemiis ad transitionem sint invitaturi. Aiunt tamen Galli constitutum omnibus manere in fide Galliae ejusque sociorum. Primores illi castrorum de ducis pecunia semimestre stipendium dedere militi et hinc pecuniam postulant, quam Galli non dabunt, nisi sacramentum regi dicatur. Mecum non agunt, quanquam ego hoc tempore ad Noyerium¹³ scripsi¹⁴ de commodis utriusque regni curandis. Sed landgravii mortui¹⁵ frater¹⁶, qui in hac aula aliquamdiu vixit, it ad exercitum regis, ut

1 Gedrukt Epist., p. 550; Oxenst. Skrifter 2. afd. II, p. 631. Antw. op no. 4172.

2 No. 4172.

3 Voor hun namen zie men no. 4172, p. 414 n. 1.

4 Georg Müller, Zweedse hofraad en secretaris.

5 Bernhard, hertog van Saksen-Weimar, gestorven op 18 juli 1639.

6 Lodewijk XIII van Frankrijk.

7 Jean-Baptiste de Budes, graaf Guébriant.

8 Charlevoix.

9 Wilhelm Otto von Nassau.

10 Johann Ludwig von Erlach.

11 Johann Bernhard von Oehm.

12 Rheinhold von Rosen.

13 François Sublet, seigneur de Noyers, Frans staatssecretaris.

14 Ontbreekt.

15 Wilhelm V, landgraaf van Hessen-Kassel, gestorven op 1 oktober 1637.

16 Zie no. 4237, p. 501 n. 7.

[p. 506]

puto, voluntate. Creditur corpus ducis exanime Brissaci depositum iri, donec caesaris¹ permissu Vinariam transferatur in monumenta majorum. Exercitus in Sueviam ire dicitur.

Ad hoc malum satis grande accessit alterum in Italia urbe Taurinorum ab hostibus insessa, quibus aditum fecere ii, qui in urbe contraria Gallis et viduae² studia fovebant, multi numero. Arx et, quae in arce est, vidua nunc in periculo sunt gravi. Nisi eae servantur, nullus erit posthac trans Alpes respectus Gallici nominis. Cuncta ad Austriacos vergent. Et jam nunc Etruscus³ et Mutinensis⁴ pecunias hominesque mittunt ad imperatorem⁵.

Quantopere pax hic a populo desideretur, ex eo, quod dicam, intelligi poterit. In Provincia enati sunt duo foetus sexus feminini distinctis cetera corporibus et actionibus, nisi quod pectoribus cohaerent. Parentes, fortunae tenuis, nomen dedere Ludovicae et Philippae in omen speratae coagmentationis paris nominis regum.

Cardinalis Riceliacus satis gnarus, quantae mercedis animam habeat, nuper cum hausto medicato poculo multum sanguinem per os emisisset, pharmacopaeum veneficii suspectum habens in vincula dederat. Valet autem nunc rectius estque cum rege apud Lingonas.

Meti demoto Rocaspina⁶, qui Valettis⁷ favebat, praepositus est Grazaeus⁸, carus cardinali, qui ipse ejus loci principatum animo agitare dicitur.

Sedano ita timuit comes Suessionensis⁹, ut et suburbana quaedam beneficia incenderit. Rex ad eum misit mirabundus, quod suam vicinitatem quam Piccolomini¹⁰ habuisset suspectiorem. Creditur magnum periculum evasisse ea urbs. Nunc omnia verbis quam honestissimis obteguntur, inter regem, qui consilia sua latere vult, et inter comitem, qui quod scit, scire se dissimulat.

Rex in Burgundiam nunc ire creditur, quo propior sit Italiae rebus valde laborantibus.

Literae collybi ad VIII millia francorum missae sunt ad eum, qui Vinariensis fuit, exercitum. Galli ibi esse dicuntur ad V millia. Iis connumeratis totus exercitus esse sexies mille peditum, equitum quinquies mille.

Scoti, quod regis sui¹¹ indulgentiam in Leslaei¹² tentorio publicari passi sunt, qua opus sibi fuisse negat, id se fecisse aiunt, ut dissolverent regis exercitum et classem, quae pecunia et studiis Anglorum deficientibus non facile recolligi possint.

Interim prospiciunt rebus suis nec patiuntur quae ad defensum sunt necessaria

1 Ferdinand III.

2 Christine de France, hertogin van Savoye.

3 Ferdinando de Medici, groothertog van Toscane.

4 Francesco d'Este, hertog van Modena.

5 Ferdinand III.

6 N. du Bouzet, markies van Roquepine.

7 Jean-Louis Nogaret de La Valette, hertog van Epernon, Bernard de Nogaret, hertog van La Valette en Louis Nogaret d'Epernon de La Valette; zie G. Zeller, La réunion de Metz à la France (1552-1648), II, p. 309-310.

8 Jacques Rouxel, graaf van Grancey.

9 Louis de Bourbon, graaf van Soissons.

10 Ottavio Piccolomini, hertog van Amalfi.

11 Karel I van Engeland.

12 Alexander Leslie, graaf van Leven.

[p. 507]

in regias arces introduci. Vacillat adhuc pax nec certi quicquam pronuntiari potest, quamdiu ecclesiasticus conventus et parlamentaris peracti non sunt, quibus rex suam praesentiam non est additurus, nisi e sua sententia res speret posse confici.

Chavigniacus¹ in regio comitatu est male valens. Misi ad eum reginae² literas, vel in hoc ut appareret in cannabaceo negotio nihil fuisse, quod me privatim spectaret.

Deus, Excellentissime et illustrissime domine, reginam, regnum tuamque Sublimitatem servet.

Tuae Sublimitatis cultor devotissimus
H. Grotius.

1 Léon le Bouthillier, graaf van Chavigny.

2 Christina van Zweden.

Lutetiae, 6 Augusti 1639.

Adres: Axelio Oxenstiernae, Sacrae Reg. Maj. Regnorumque Sueciae Senatori et Cancellario.