Briefwisseling van Hugo Grotius. Deel 10

4218. 1639 juli 23. Aan L. Camerarius⁶.

Illustrissime domine,

Biduum est, cum ternas pariter ab Excellentia vestra literas accipio, datas quarto, septimo, undecimo mensis hujus⁷. Ago pro tanta diligentia gratias maximas.

In omnibus, de quibus agunt eae literae, cum Excellentiae vestrae judicationibus meae congruunt. In mittendis literis meis sequar quod praescribitur.

6 Copie Uppsala, UB., cod. 388a, ep. 188. Gedrukt Epist., p. 546. Ludwig Camerarius was Zweeds ambassadeur in Den Haag.

7 Ontbreken.

[p. 475]

Vidi et ego edictum regis Magnae Britanniae et pacta cum Scotis¹. Videtur in speciem honori regio non male consultum. Res penes Scotos manent, episcoporum scilicet accisa potestas et libertas ab extraordinariis judiciis, quae Altae commissionis vocantur. Vereor autem, ne sub male compositis cineribus aliquid resideat favillae. Ejus rei indicium habeo tum Anglorum et Scotorum sermones, quos hic intelligo, tum quod marchioni Hamiltono² misso a rege³ ad capiendam possessionem arcis Edimburgi a civitate custodes datos huc relatum est. Si rex Magnae Britanniae suspensum illud de foedere negotium nunc repetat, multum sibi eo facto conciliabit Scotorum animos dabitque materiam, in qua felicius se quam domi exerceant, qui sine bello vivere non possunt.

In electorali conventu, qui Francofurti habebitur, futurum credunt, ut⁴ proponantur quaedam ad pacem conditiones, de quibus deinde agatur cum imperatore⁵. At imperator mittit, qui ista consilia disturbet, Martinitzium⁶. Victus pabulique⁷ copia aut nostris aut hostibus adjudicabit Bohemiae et ei cohaerentium⁸ regionum possessionem.

De Transilvanis et Hungaris nihil audio. Turcarum sultanus⁹ Constantinopolim redit et Venetis infensus manet. Attamen ne imperatori prorogentur induciae, sedulo Constantinopoli Gallos laboraturos confido.

Suedos, qui in Eisfeldia sunt, cum duce Vinariensi¹⁰ se conjuncturos fama hic est. Nos de ipso duce, qui ad Montem Benedicti esse dicitur, intelligimus nihil: nec¹¹ de libertate marescalli Hornii¹² quid sperem video, quando Waertius¹³ et Enckefortius¹⁴ duci nondum redduntur. Hassi, ut apparet, pergunt suas res agere, corrumpere publicas.

Rex¹⁵ ad oppidum S. Quintini¹⁶ est. Millereius¹⁷ cum exercitu non longe ab Hesdino: apud Mousonum Castilionaeus¹⁸.

Praelium futurum non videtur, nisi in Italia¹⁹ forte, ubi multa oppidula

1 Zie de Gazette de France no. 94, dd. 20 juli 1637: Le Traité fait entre le Roy de la grand'Bretagne & les Escossois du Convenant, ses sujets. Het betreft hier de pacificatie van Berwick.

2 James, derde markies van Hamilton.

3 Karel I van Engeland.

4 In de copie te Uppsala ontbreekt het woord ‘ut’.

5 Ferdinand III.

6 Jaroslav Boržita von Martinitz (1582-1649).

7 De copie geeft ‘pabuli’.

8 De copie geeft ‘adhaerentium’.

9 Murád (Amurath IV), sultan der Ottomanen.

10 Bernhard, hertog van Saksen-Weimar.

11 Dit woord ontbreekt in de copie.

12 Gustav Karlsson Horn.

13 Johan van Werth.

14 Adriaen von Enkefort. Evenals Johan van Werth was hij in 1638 door Bernhard, hertog van Saksen-Weimar, gevangen genomen.

15 Lodewijk XIII van Frankrijk.

16 De copie geeft ‘Numtini’.

17 Charles de La Porte, hertog van La Meilleraye, maarschalk van Frankrijk.

18 Gaspard de Coligny, hertog van Châtillon, maarschalk van Frankrijk.

19 De copie geeft ‘Italiam’.

[p. 476]

Hispanus cepit, aut ad Salzam¹, ubi non longius quam globi machinarii jactu exercitus hostilis a Gallico abest.

Galli mari nihil agunt. Dunquercanos non quiescere norint Amstelodamenses. Dicitur Piccolominaeus² a caesare³ advocari ad summam imperii bellici. Nuntii pontificii⁴ multum hic laborant de pace ex suo usu constituenda.

De Daniae regis⁵ animo in res nostras cum satis constet, observandum diligenter quid agat, quid speret, quid velit.

Non videntur mihi eae esse res Batavorum, ut multum eos curaturi sint aut Danus aut Polonus⁶. Exercitus D. Bannerii⁷, copiae sub Coningsmarchio⁸, praesidia, quae sunt in Pomerania, Meclenburgico, Erfurdiae, in Westfalia, supplementa, quae venerunt e Suedia quaeque e Finnia veniunt, magnum simul numerum efficiunt Suedosque reddunt ut hostibus formidabiles ita respiciendos sociis.

Non esse sperandum magni D. cancellarii⁹ cis mare adventum et ego sentio.

Quid de Brisaco inter Gallos et ducem Vinariensem convenerit, etiamnum latet.

Magnos honores rex Hispaniae¹⁰ Olivaresio¹¹ habuit ejus curis acceptum ferens, quod servata sit Fontarabia. Voluit rex posteris ejus S. Lucari ducibus quotannis in perpetuum a regibus Hispaniae pateram dari auream primosque filios, qui regibus nascentur, ab ipsis in baptismo suscipi.

Genuensis quidam in Hispania Mercator¹² legatum amplum reliquit ad XXV millia missarum pro se dicenda.

Apud Rhaetos aut bellum civile futurum videtur aut obtenturus quae vult Hispanus, id est ut castella Clavennae et Sondrii solo aequentur, ut nemo per Vallem Telinam transeat nisi Hispani concessu¹³, ut nisi eorundem voluntate foedera nulla fiant, vetera cum Gallis facta, quamdiu aut quoties bellum Galli cum Hispanis habebunt, ne valeant. Protestantibus ne ultra tres menses in Valle Telina morari liceat. Displicent haec ex plebe multis, praesertim ecclesiarum pastoribus. At primores donis, metu, partim et Gallici¹⁴ nominis odio plura indies concedunt. Etiam episcopus Curiensis¹⁵ controversias Rhaetis movet aliquas¹⁶ et cappucinos in Engadinam vult introducere.

Melo¹⁷, qui Siciliam rexit, in Italia haeret spe capiendi Casalis et, quia miles,

1 De copie geeft ‘Salkam’.

2 Ottavio Piccolomini, hertog van Amalfi.

3 Ferdinand III.

4 Giorgio Bolognetti en Ranuccio Scotti.

5 Christiaan IV.

6 Wladislas IV (VII).

7 De Zweedse veldmaarschalk Johan Gustavsson Banér.

8 Hans Christoph, graaf von Königsmark (1600-1663).

9 Axel Oxenstierna, Zweeds rijkskanselier.

10 Philips IV.

11 Gaspard de Guzmán, graaf-hertog van Olivarès.

12 Niet geïdentificeerd.

13 De copie geeft ‘concensu’.

14 De copie geeft ‘Galli’.

15 Johann Flugi d'Aspermont (1595-1661).

16 De copie geeft ‘aliquot’.

17 Francisco de Mello, graaf van Assumar, markies van Tor de Laguna.

[p. 477]

cum quo Alsatiam petiturus erat, ab Hispania et Neapoli nondum advenit, millionem pecuniae secum fert et copias quasdam etiam ex Tiroli et Suevia opperitur. Casali autem sal deesse dicitur et alia quaedam. Praesidium est bis mille peditum, equitum CCCC praeter Montisferratensis aliquot. Ad obsidionem ejus loci coeptandam ex Hispania, Italia, Pedemontanis et Vallensibus locis Hispani supplementum ad XII millia exspectant. Habent nunc apud se extra praesidia sex peditum millia, equites plus quater mille.

Wurtsburgensis et Bambergensis¹ episcopi militem et ipsi scribunt, ad equites sexcentos et bis mille pedites.

Dux Carolus² in comitatum it auctus caesariano e Thuringia milite. Etiam Bavarus³ quantum potest e praesidiis colligit.

Oppidum Bermes cepit Longavillanus⁴. De Salza dubia est judicatio. Ducis Caroli miles Sanctavautium insidiis cepit. Alias circa Metim arces recipit Halerius⁵ videturque bellum non longe inde futurum. Nam eo conferuntur machinae et quae bello necessaria. Ad Retoum est Castilionaeus, inter Atrebatum urbem et Cameracum Piccolominaeus.

Gratias habeo Excellentiae vestrae pro perpetua in me ac meos benevolentia. Ipsi vicissim et omnibus ei caris cuncta precor felicissima.

Excellentiae vestrae singulari observantiae studio devinctus
H. Grotius.

1 Franz von Hatzfeldt und Gleichen (1596-1642) was sinds 1631 bisschop van Würzburg en sinds 1633 bisschop van Bamberg. Wellicht berust het meerv. ‘episcopi ... scribunt’ op een foutieve informatie van Grotius.

2 Karel IV, hertog van Lotharingen.

3 Maximiliaan I, keurvorst van Beieren.

4 Henri d'Orléans, hertog van Longueville.

5 François de l'Hospital, sieur du Hallier.

Lutetiae, 13/23 Iulij 1639.

Rex Remos pervenit⁶.

6 Deze mededeling ontbreekt in de copie.

Adres: Ludovico Camerario, Reginae Regnique Sueciae Consiliario et Legato apud Praepot. Ord. Foeder. Belgii.

Boven aan de brief in de copie te Uppsala: Redd. Alfenae 21/31 Iulij A.^o 1639.