Briefwisseling van Hugo Grotius. Deel 10

4180. 1639 juni 25. Aan L. Camerarius¹³.

Illustrissime domine,

Omnes hactenus Excellentiae vestrae literae bene ad me venerunt¹⁴, etiam illae 13 Junii. Quare nihil esse videtur, cur itineri isti diffidamus.

In Flandriam ut aliquid tentetur, id vero vel maxime Galli optant. Valde autem mihi se probant Excellentiae vestrae suspiciones super actibus et consiliis Melandri¹⁵.

13 Copie Uppsala, UB., cod. 388a, ep. 184. Gedrukt Epist., p. 540. Ludwig Camerarius was Zweeds gezant in Den Haag.

14 De brieven van Camerarius aan Grotius zijn bijna alle verloren gegaan.

15 Peter Melander, graaf van Holzapfel, generaal in dienst van Hessen-Kassel.

[p. 421]

Dux Vinariensis¹ Hohentwilae fuit terruitque sua vicinitate Constantiae civitatem. Sed inde Rynfeldium se retulit venturus porro, ut creditur, ad exercitum, qui in Burgundico comitatu manet, et Salinas obsessurus creditur, cui urbi, deinde et Vesontioni metuens Piccolominaeus² abjecta spe liberandi Hesdini, coepto obsidio Moussoni penetrare in Lotharingiam iterque sibi ad tuendum Comitatum quaerere videtur, quo et ex Helvetiis pontificiis novus dilectus et ex Italia militis nonnihil properat. Quare Hesdinum brevi speramus in regis³ fore potestate.

Piccolominaei gressus observat Castilionaeus⁴ ex suis copiis et ex Feuquerianae cladis⁵ reliquiis habens secum XX prope millia. Aliquanto plus habet ad Hesdinum Millereius⁶.

Principi autem Condaeo⁷ fama, quae solet hic satis esse liberalis, tribuit peditum plus XXX millia, equitum IV collecta magnam in partem ex Tolosana et aliis Languedociae regionibus. His viribus instructus captis arcibus tribus nunc oppidum Salzam obsidet; quae omnia in comitatu sunt Ruscinonensi, unde initium nunc est Hispanici imperii, quod olim Pirenaeis montibus claudebatur.

In Italia Saniam hostes obsedisse et jam tenere creduntur. Octo millia Longavillani ducis⁸ jam per Alpium fauces transiere. Augustam Taurinorum vidua⁹ Helvetico milite custodit. Caetera prope omnia servabunt Galli.

Bavarici militis in¹⁰ Wirtenbergico agro octo millia habet Glenius¹¹. Hatzfeldius¹² quin Galassio¹³ jam se junxerit, non dubitatur.

Pontifex¹⁴ imperatori¹⁵ dat XX millia scutatorum in mensem quemque. Rogantur et Itali principes, ut ad tuendam in Germania romanam religionem conferant aliquid.

Haec omnia me pro Bannerio¹⁶ tam longe a nostris praesidiis progresso, nihil ferme habente in Germania, cui tuto possit fidere, sollicitum habent, praesertim videntem, quos ad usus ducem Vinariensem retineant Galli. Tamen ipsius et fortitudo et prudentia et felicitas hactenus bene sperare me jubent bonaeque spei ad Deum preces adjungere.

A Daniae rege¹⁷ dimitti militem satis constat; an eum imperatori tradat, non item. Quid autem ejus aut fecerit aut facturus sit, plurimum sane refert. Sed in rebus incertis fruamur sane interusurio melioris spei.

1 Bernhard, hertog van Saksen-Weimar.

2 Ottavio Piccolomini, hertog van Amalfi.

3 Lodewijk XIII.

4 Gaspard de Coligny, hertog van Châtillon, maarschalk van Frankrijk.

5 De mislukte belegering van Thionville door Manasse de Pas, markies van Feuquières. De copie te Uppsala heeft abusievelijk: classis.

6 Charles de La Porte, hertog van La Meilleraye, maarschalk van Frankrijk.

7 Henri de Bourbon, prins van Condé.

8 Henri d'Orléans, hertog van Longueville.

9 Christine de France, hertogin van Savoye.

10 Dit woord ontbreekt in de copie te Uppsala.

11 Gottfried Huyn, graaf van Geleen.

12 Melchior von Hatzfeldt und Gleichen.

13 Matthias, graaf Gallas.

14 Urbanus VIII.

15 Ferdinand III.

16 De Zweedse veldmaarschalk Johan Gustavsson Banér.

17 Christiaan IV.

[p. 422]

Scotos inter et Anglos delegati sunt, qui de concordia agant; sed cum Scoti jam nunc parlamenti corvocationem a rege¹ concedi postulent acerbissimique libelli contra antistites Angliae spargantur² ab iis, quos Scotis favere suspicio est, cogor dubitare de eventu. Regis res non ubique ex fide curari vel hoc indicio sit, quod per biduum pane caruit ejus exercitus. Gaudeo interim nullum adhuc fusum sanguinem et in eo Scotos morem gessisse regi, quod retro a Barvico abduxerunt suas copias. Dolendum summopere ita scindi inter se sententiis, studiis, armis protestantes. Sed et qui cum Roma sentiunt, non minus animis consiliisque dissident principe eorum Galliae rege sua tutari nequeunte aliter, nisi et Austriacis se opponat et protestantes Austriacis inimicos sublevet. Hic Europae status in mentem mihi revocat Homericum illud: Καὶ τότε δὴ χρύσεια πατὴρ ἐτίταινε τάλαντα³. Eum patrem, Deum verum, precamur, ut christiani orbis misereri velit; idem Excellentiam vestram ejusque domum sospitet.

Excellentiae vestrae perpetuo observantiae nexu devinctus
H. Grotius.

1 Karel I van Engeland.

2 Het lijkt me zeer waarschijnlijk dat Grotius hier doelt op de zeer felle pamfletten die enige jaren eerder door William Prynne, John Bastwick en Henry Burton waren geschreven en waarin aartsbisschop Laud en zijn religieuze politiek scherp waren aangevallen. Deze wekten veel opzien; zie hierover H.R. Trevor Roper, Archbishop Laud, 1573-1645 (1940), p. 317 vv. en W.M. Lamont, Marginal Prynne 1600-1669 (1963). Door de scherpe censuur verschenen in Engeland in de jaren 1637-1639 bijna geen politieke pamfletten meer (het was de stilte voor de storm), maar Engelse pamfletten van de vorige jaren verschenen in 1637 en 1638 in Nederlandse vertaling (zie Knuttel, nos. 4473, 4558, 4559 en 4560) en het is niet uitgesloten dat Grotius deze op die manier leerde kennen.

3 Homerus Il. VIII. 69; ibid. 209.

Lutetiae, 15/25 Iunij 1639.

Iam nunc bonus advenit nuntius depulsum a Mousoni obsidio sua cum clade Piccolominaeum armis Castilionaei et in Lutzenburgicum ac porro in Belgicam eum ire, ut principi Arausionensi⁴ se opponat, quo et cardinalem Hispanum⁵ trahi audimus.

4 Frederik Hendrik.

5 De kardinaal-infant don Fernando.

Adres: Ludovico Camerario, Reginae Regnique Sueciae Consiliario et Legato apud Praepot. Ord. Foeder. Belgii.

Boven aan de brief in de copie te Uppsala: Red. Alfenae 5 Julij st. n. A.^o 1639. A.M.