Briefwisseling van Hugo Grotius. Deel 10

4169. 1639 juni 18. Aan L. Camerarius⁵.

Illustrissime domine,

Qualia nuper⁶ feci vota pro Excellentia vestra, faciam semper nihilque magis opto quam ut et ipsi semper bene sit et ego tam boni collegae felicitate diu fruar.

Ducis Vinariensis⁷ copiae in comitatu Burgundiae adhuc haerent neque facile nunc inde discessurus videtur, quod metus⁸ sit, ne Piccolominaei⁹ victoria ferox in Pontemoussonum aut alia Lotharingiae irruat, contra quem mittitur quidem cum exercitu Castilionaeus¹⁰, qui Verbinum transiit, sed et ad tuenda interiora

5 Copie München, Bayr. Staatsbibl., cod. lat. 10415, 92, 9. Copie Uppsala, UB., cod. 388a, ep. 183. Gedrukt Epist., p. 538. Over Ludwig Camerarius zie men no. 4061, p. 249 n. 3.

6 Zie no. 4131.

7 Bernhard, hertog van Saksen-Weimar.

8 De copie te Uppsala heeft: metu.

9 Ottavio Piccolomini, hertog van Amalfi. De copie te München heeft de genitivus Picolominaei veranderd in Picolominaeus.

10 Gaspard de Coligny, hertog van Châtillon, maarschalk van Frankrijk.

[p. 409]

magnis opus erit copiis caeso quicquid fuit ad Theodonisvillam peditatu. Nam eques praepropera fuga et semet servavit et peditem prodidit.

Feuquerius¹ obsidium hoc incipere jussus fuerat, cum magna adhuc abesset exercitus sui pars; tum vero tanto cum agmine, VIII mille equitum, peditum non minus, venturum hostem nunquam putaverat, praeterea sperabat eripere se posse hosti, quem transiturus erat pontem, quod contra evenit jam eo ab hoste praecepto. Ita multis modis deceptus Feuquerius in potestatem hostium venit, vulneratus in brachio. Reliquias tenues recolligit² Castilionaeus.

Ad Hesdinum oppidum tamen res adhuc bene procedunt. Fossae implentur virgultis. Parantur cuniculi contra ipsa oppidi propugnacula. Accepta damna aliqua eruptione ex oppido in eos, qui fossam implebant. Praeterea hostium viginti inobservati in oppidum intravere. Alii octuaginta cum idem tentarent, prohibiti sunt.

De Bavaricis³ quod scribit Excellentia vestra et nos intelleximus. Hartfeldius⁴ Ratisbonam transiit juncturus se Gallassio⁵. Saxonem⁶ puto in rebus esse arctis perplexisque consiliis. Si Hassici militis bona pars, quanquam ad tempus, Batavicam sumit militiam, quantumvis jura id sinant, poterit tamen offendi eo imperatoris⁷ animus difficiliorque pax⁸ reddi. Piccolominaeus ubi negotium habuerit, jam satis apparet.

Legatus Batavus⁹ apud regem¹⁰ est destinata Batavorum ad ipsum, ut puto, perlaturus. Sed casus tales, qualis ad Theodonisvillam evenit, mire consilia perturbat¹¹, priorum perit occasio. Nova antequam capiantur, damnum fit temporis.

Turcae praeter quod Afros praedones fovent, etiam hostilia quaedam in Venetos jam¹² in Dalmatia coeptavere; quae res confirmat suspicionem prospectari pacem cum Persa¹³.

Intelligo non longe a Barvico et regem¹⁴ esse, qui secum habeat IV equitum, XIV peditum millia, X alia millia vasallorum exspectet, et ad partem alteram cum XV millibus Leslaeum¹⁵; classem autem regis ad oram esse Edemburgo adsitam.

1 Manasse de Pas, markies van Feuquières.

2 De copie te München heeft de lezing: ‘collegit’.

3 In de copie te München staat met andere hand ingevoegd: ‘consiliis’.

4 Melchior von Hatzfeldt und Gleichen.

5 Matthias, graaf Gallas.

6 Johann Georg I, keurvorst van Saksen.

7 Ferdinand III.

8 De copie te Uppsala heeft abusievelijk: difficilior par. In de copie te München zijn, met dezelfde hand die na ‘Bavaricis’ het woord ‘consiliis’ heeft ingevoegd, de woorden: ‘Si Hassici ... pax reddi’ doorgestreept.

9 Willem van Liere, heer van Oosterwijk.

10 Lodewijk XIII.

11 Uit ‘perturbant’ gecorrigeerd op grond van een in de copie te München aangebrachte verbetering.

12 Dit woord ontbreekt in de copie te Uppsala.

13 Safī (Sam Mirza).

14 Karel I van Engeland. Op 18 juni 1639 sloot hij te Berwick een verdrag met de opstandige Schotten.

15 Alexander Leslie, 1ste graaf van Leven († 1661).

[p. 410]

Parlamentum haberi a Scotis invito¹ rege, summam belli XII viris mandatam. Eos appellari Supremos Dominos. Anglos a rege et scutagium posci, vetus ad belli Scotica tributum, et jusjurandum, quo fidem suam Angli adversus Scotos factionesque omnes regi obligent.

Ad haec cum accedant scripta, quorum mentio in Excellentiae vestrae est literis², nihil adhuc bonae spei ad restituendam concordiam video, quam tamen precibus apud Deum exposcere non desinam. Evenit in Scotia, quod et alibi saepe, ut ad nomen religionis validum in plebis animos accedat alterum omnibus dulce augendae libertatis. Ita speciosis nominibus in maxima mala trudimur³.

Vidua Sabaudica⁴ Gallis tradere dicitur oppida Conisum⁵, Carmaniolam, Savillanum, Segusionem, quae vulgo Susa dicitur.

Rex Polonus⁶ legationem in Galliam adornat, pro principis Casimiri⁷ libertate, praemissis ad regem et cardinalem Riceliacum ea de re literis.

Betzius⁸ adhuc apud regem pro mareschalli Hornii⁹ libertate laborat. Si alia via non succedet¹⁰ poterit et¹¹ hoc negotium, cum negotio principis Casimiri permisceri.

Waertium¹² formidabiliorem fecit accepta ad Theodonisvillam clades.

Non omittemus omnia experiri.

Deus et hanc rem et omnia Excellentiae vestrae vota prosperet.

Excellentiae vestrae ad omnia officia cultus constantis paratissimus
H. Grotius.

1 In de copie te Uppsala staat abusievelijk: invicto, en ontbreekt ‘haberi’; bovendien heeft de copie ten onrechte ‘mandatum’ in plaats van ‘mandatam’.

2 De brieven van Camerarius zijn bijna alle verloren gegaan.

3 In de copie te München staat: ‘intrudimur’ en zijn de woorden: ‘Evenit ... intrudimur’ doorgestreept.

4 Christine de France, hertogin van Savoye.

5 De copie te Uppsala schrijft: Lenisum.

6 Wladislas IV (VII). Voor de brieven van Wladislas dd. 27 maart 1639 geschreven resp. aan Lodewijk XIII en Richelieu zie men de hss. Parijs, Bibl. Nat., coll. Dupuy no. 541, f. 115-116.

7 Jan II Kazimierz.

8 Friedrich Betz.

9 Gustav Karlsson Horn.

10 De copie te Uppsala leest: succedat.

11 De copie te Uppsala heeft ten onrechte: ad.

12 Johan van Werth.

Lutetiae, 18 Iunij 1639.

Adres: Ludovico Camerario, Reginae Regnique Sueciae Consiliario et Legato apud Praepot. Ord. Foeder. Belgii.

Boven aan de brief in de copie te Uppsala: Red. Alfenae 2 Iuly st. n. A.^o 1639.